Báo cáo việc làm gây thất vọng và thay đổi nhân sự tại Fed làm dấy lên lo ngại về chính trị hóa dữ liệu kinh tế Mỹ

Trump sa thải quan chức Bộ Lao động, tạo thêm áp lực lên dữ liệu kinh tế và Fed

Tổng thống Donald Trump vào ngày thứ Sáu đã sa thải một quan chức cấp cao thuộc Bộ Lao động sau khi Mỹ công bố báo cáo việc làm đáng thất vọng, khiến thị trường bất ngờ. Ông Trump cáo buộc – mà không đưa ra bằng chứng – rằng quan chức này đã thao túng số liệu, làm dấy lên lo ngại về độ tin cậy của các dữ liệu kinh tế do chính phủ liên bang phát hành.

Trong một diễn biến khác cũng gây bất ngờ, Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang (Fed) Adriana Kugler tuyên bố từ chức vào chiều cùng ngày – sớm hơn dự kiến – trao cho Trump cơ hội sớm hơn để tác động tới định hướng của ngân hàng trung ương, nơi ông nhiều lần chỉ trích vì không giảm lãi suất như kỳ vọng.

Hai sự kiện trên càng khiến thị trường tài chính thêm bất ổn, trong bối cảnh nhà đầu tư đang phản ứng tiêu cực trước các chính sách thuế quan mới của Trump và dữ liệu việc làm kém khả quan. Chỉ số S&P 500 giảm 1.6%, ghi nhận phiên giảm mạnh nhất trong hơn hai tháng.

Cáo buộc thao túng số liệu việc làm

Trump tuyên bố Erika McEntarfer – người được bổ nhiệm dưới thời Tổng thống Joe Biden – đã làm sai lệch số liệu việc làm. Không có bằng chứng nào được đưa ra để chứng minh cáo buộc này. McEntarfer là quan chức thuộc Cục Thống kê Lao động (BLS), cơ quan phụ trách các báo cáo việc làm, giá tiêu dùng và giá sản xuất – những dữ liệu được theo dõi sát sao bởi thị trường và các nhà hoạch định chính sách.

Một đại diện của BLS đã từ chối bình luận về vụ việc.

Báo cáo từ BLS công bố sáng thứ Sáu cho thấy nền kinh tế Mỹ chỉ tạo ra 73,000 việc làm trong tháng 7, thấp hơn nhiều so với dự báo. Đáng chú ý hơn, dữ liệu các tháng 5 và 6 cũng bị điều chỉnh giảm, với tổng số việc làm được điều chỉnh giảm 258,000 vị trí.

“Chúng ta cần dữ liệu việc làm chính xác. Tôi đã yêu cầu đội ngũ của mình ngay lập tức sa thải người được bổ nhiệm chính trị này. Bà ấy sẽ được thay thế bằng một người có năng lực hơn,” Trump viết trên mạng xã hội Truth Social.

Lo ngại về chất lượng dữ liệu

Một quan chức trong chính quyền Trump cho biết, mặc dù các dữ liệu thống kê luôn có sai số nhất định, nhưng quy mô điều chỉnh lớn như trong các báo cáo gần đây cùng với tỷ lệ phản hồi khảo sát thấp đang làm dấy lên lo ngại. Vấn đề này bắt đầu từ thời kỳ đại dịch COVID-19 và đến nay vẫn chưa được khắc phục triệt để.

“Chúng ta đang đối mặt với những vấn đề nền tảng kéo dài suốt nhiều năm mà chưa được giải quyết,” quan chức này nhận định. “Thị trường, doanh nghiệp và các cơ quan nhà nước cần dữ liệu chính xác, nhưng hiện tại chúng ta chưa có điều đó.”

Do hạn chế về ngân sách và nhân lực, BLS đã cắt giảm hoạt động thu thập dữ liệu cho chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và chỉ số giá sản xuất (PPI). Hiện BLS khảo sát khoảng 121,000 doanh nghiệp và cơ quan, đại diện cho hơn 631,000 địa điểm làm việc. Tỷ lệ phản hồi khảo sát lao động đã giảm từ 80.3% vào tháng 10/2020 xuống còn 67.1% vào tháng 7/2025.

Một cuộc khảo sát với 100 chuyên gia chính sách hàng đầu cho thấy 89 người có ít nhất một số lo ngại về độ tin cậy của dữ liệu kinh tế Mỹ, và đa số cho rằng các cơ quan thống kê chưa giải quyết vấn đề đủ nhanh chóng.

Ngoài dữ liệu thị trường lao động, việc cắt giảm nhân sự tại BLS còn ảnh hưởng đến phạm vi thu thập số liệu cho CPI – chỉ số lạm phát quan trọng bậc nhất đối với giới đầu tư toàn cầu và các nhà hoạch định chính sách.

Một số chuyên gia cho rằng hành động của Trump có thể làm xói mòn niềm tin vào tính độc lập của hệ thống dữ liệu quốc gia. “Chính trị hóa số liệu thống kê kinh tế là hành động đầy rủi ro,” Michael Madowitz, kinh tế trưởng tại Viện Roosevelt cho biết. “Một khi niềm tin vào dữ liệu bị suy giảm, rất khó để khôi phục lại. Những gì đang xảy ra có thể để lại hậu quả lâu dài.”

Thay đổi sớm tại Fed

Việc Adriana Kugler tuyên bố từ chức khiến Trump sớm có cơ hội bổ nhiệm một người kế nhiệm vào Hội đồng Thống đốc Fed. Đây có thể là bước đệm để ông chuẩn bị cho việc thay thế Chủ tịch Fed Jerome Powell – người mà Trump đã nhiều lần công khai chỉ trích.

Nhiệm kỳ Chủ tịch của Powell kết thúc vào tháng 5/2026, nhưng ông có thể ở lại Hội đồng Thống đốc đến hết tháng 1/2028 nếu muốn. Tuy nhiên, việc Kugler ra đi tạo điều kiện cho Trump bổ nhiệm một thành viên có thể là ứng viên kế nhiệm Powell sau này. Nhiệm kỳ còn lại của Kugler kéo dài đến ngày 31/1/2026, và người kế nhiệm có thể được tái bổ nhiệm cho nhiệm kỳ đầy đủ 14 năm sau đó.

Giới quan sát đưa ra một số cái tên tiềm năng mà Trump có thể chọn, bao gồm cố vấn kinh tế Kevin Hassett, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent, cựu Thống đốc Fed Kevin Warsh và Thống đốc hiện tại Chris Waller – người từng được Trump bổ nhiệm và gần đây đã bất đồng với quyết định giữ nguyên lãi suất của Fed, ủng hộ bắt đầu cắt giảm lãi suất ngay lập tức.

Khi rời Nhà Trắng để tới khu nghỉ dưỡng Bedminster ở New Jersey, Trump cho biết ông hài lòng khi có cơ hội lấp đầy vị trí còn trống tại Fed.

Derek Tang, chuyên gia tại hãng phân tích LH Meyer, bình luận: “Tôi không nghĩ việc từ chức của Kugler mang động cơ chính trị, nhưng hệ quả rõ ràng là nó đặt Trump vào vị trí có quyền kiểm soát một phần các đề cử cho Fed. Bà ấy đã đưa ra bóng, giờ là lúc ông ấy tung cú sút.”