Chuỗi cung ứng châu Âu lung lay trước hàng rào xuất khẩu mới của Trung Quốc

Việc siết chặt kiểm soát xuất khẩu của Trung Quốc đang thúc đẩy các công ty châu Âu tìm kiếm năng lực chuỗi cung ứng mới bên ngoài nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, một nhóm vận động hành lang châu Âu cho biết vào thứ Hai, nhằm giảm rủi ro từ cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung.

Phòng Thương mại Liên minh Châu Âu tại Trung Quốc cho biết, cứ ba công ty thành viên thì có một công ty đang tìm cách dịch chuyển nguồn cung ra khỏi Trung Quốc do các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của Bắc Kinh, với 40% số người tham gia khảo sát nhanh phản ánh rằng Bộ Thương mại xử lý giấy phép xuất khẩu chậm hơn so với cam kết.

“Kiểm soát xuất khẩu của Trung Quốc đã làm gia tăng sự bất ổn mà các doanh nghiệp châu Âu đang phải đối mặt tại nước này, với nguy cơ chậm trễ hoặc thậm chí gián đoạn sản xuất,” ông Jens Eskelund, Chủ tịch phòng thương mại, cho biết. Ông cũng nhấn mạnh rằng những hạn chế này “tạo thêm áp lực lên một hệ thống thương mại toàn cầu vốn đã chịu nhiều căng thẳng.”

Khảo sát có sự tham gia của khoảng 130 công ty, trong đó có các nhà sản xuất ô tô Đức BMW và Volkswagen, nhà sản xuất thiết bị viễn thông Phần Lan Nokia, và tập đoàn dầu mỏ Pháp TotalEnergies.

Bắc Kinh từng gây chấn động Mỹ vào tháng 10 khi đe dọa hạn chế xuất khẩu đất hiếm, thể hiện rõ khả năng sử dụng sức mạnh để gây áp lực lên Washington trong các cuộc đàm phán thương mại. Động thái này cũng làm dấy lên lo ngại trong các công ty châu Âu rằng chuỗi cung ứng của họ có thể bị gián đoạn, như từng xảy ra với các biện pháp hạn chế tương tự vào tháng 4.

Các hạn chế hồi tháng 4 đã buộc một số nhà sản xuất ô tô EU điều chỉnh kế hoạch sản xuất, khi Bắc Kinh tạm dừng xuất khẩu một loạt đất hiếm và nam châm liên quan — vốn được cho là nhằm tạo áp lực lên các nhà thầu quân sự và nhà sản xuất ô tô Mỹ — khiến nguồn cung toàn cầu trở nên khan hiếm.

“Kết quả khảo sát này rất quan trọng vì điều này vẽ nên một bức tranh trái ngược với sự lạc quan sau hội nghị thượng đỉnh Busan,” ông Alfredo Montufar-Helu, Giám đốc điều hành tại Ankura Consulting, nhận định, ám chỉ việc tạm dừng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới của Bắc Kinh được đàm phán tại hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Trung ở Busan, Hàn Quốc.

“Thực tế là thỏa thuận vẫn chưa được ký kết chính thức: Washington và Bắc Kinh vẫn còn tranh luận về phạm vi nhượng bộ, trong khi EU đang thúc đẩy được tham gia. Việc thực thi đang mất thời gian, và trong khoảng thời gian đó, các chuỗi cung ứng toàn cầu đang phải trả giá.”

Gần 70% số người trả lời khảo sát nhanh cho biết các cơ sở sản xuất ở nước ngoài của họ phụ thuộc vào các linh kiện Trung Quốc nằm trong phạm vi kiểm soát xuất khẩu, trong khi 50% công ty xuất khẩu phản ánh rằng nhà cung cấp hoặc khách hàng của họ sản xuất các sản phẩm chịu sự kiểm soát hoặc sẽ sớm chịu ảnh hưởng.

Các công ty EU cũng phản ánh rằng quá trình xin giấy phép của Bộ Thương mại kéo dài hơn mức cam kết 45 ngày, đi kèm với sự thiếu minh bạch và các yêu cầu tiết lộ thông tin. Họ còn bày tỏ lo ngại về nguy cơ đánh cắp tài sản trí tuệ.

Khảo sát cung cấp các ví dụ đã được chỉnh sửa về các công ty chịu tác động của kiểm soát xuất khẩu Trung Quốc, bao gồm một công ty ước tính biện pháp này sẽ khiến chi phí chiếm 20% doanh thu toàn cầu trong năm nay, trong khi một công ty khác dự kiến chịu chi phí vượt quá 250 triệu euro (tương đương 289,8 triệu USD).

Tuy nhiên, 56 trong số 131 công ty châu Âu trả lời khảo sát cho biết các biện pháp kiểm soát xuất khẩu sẽ không có tác động đáng kể, cho thấy một số ngành vẫn được bảo vệ.