Đức chuyển hướng hawkish, châu Âu cân nhắc đáp trả thương mại

​​​​​​Ngay cả Đức cũng đang mất kiên nhẫn. Thủ tướng Friedrich Merz vào thứ Hai rằng Liên minh châu Âu sẽ “cần sử dụng” công cụ trả đũa thương mại nếu các cuộc đàm phán thuế quan với Washington thất bại và ám chỉ nhắm mục tiêu vào các tập đoàn công nghệ Mỹ. Các tuyên bố của lãnh đạo Đức đồng điệu với đối với Brussels trong việc có lập trường hawkish hơn với Tổng thống Mỹ Donald Trump. Chiến thuật như vậy có thể gây ra phản đối từ các nhà xuất khẩu lớn khác của Châu Âu. Nhưng điều này cũng có thể giúp đạt được một thỏa thuận cuối cùng.

Là quốc gia xuất khẩu lớn nhất trong EU sang Mỹ – với kim ngạch 92 tỷ euro vào năm ngoái, tương đương gần một nửa tổng thặng dư thương mại của toàn khối – Đức sẽ là bên chịu thiệt hại nặng nề nhất nếu xảy ra một cuộc chiến thương mại toàn diện. Do đó, việc Friedrich Merz chuyển sang lập trường hawkish là một dấu hiệu đáng chú ý. Lời đe dọa của ông Trump vào thứ Sáu tuần trước về việc áp thuế 50% lên hàng hóa châu Âu có thể đã giúp củng cố quyết tâm của Berlin. Trong khi đó, các nhà lãnh đạo từ Ireland, Ý và Áo – những quốc gia cũng có thặng dư đáng kể với Mỹ – vẫn chưa đưa ra lập trường tương tự. Tuy nhiên, Thụy Điển, một nước xuất khẩu lớn khác, đã kêu gọi EU áp dụng các biện pháp đáp trả nếu Mỹ thực sự triển khai mức thuế cơ bản 10%.

Ngay cả khi Merz đưa ra tuyên bố của mình, cả Washington và Brussels đã phát tín hiệu hòa giải và nhất trí khởi động các cuộc đàm phán thương mại. Chính Merz cũng thừa nhận rằng một cuộc xung đột thương mại nghiêm trọng sẽ gây tổn hại cho cả hai phía. Theo nhận định của Gilles Moëc, kinh tế trưởng tại Axa, mức thuế 50% mà ông Trump đe dọa tuần trước – cộng với việc đồng euro gần đây tăng giá – có thể khiến GDP của EU suy giảm 2%. Việc đồng USD suy yếu sau tuyên bố ban đầu của Trump cũng cho thấy thị trường đang lo ngại về tác động tiêu cực của cuộc chiến thuế quan đối với chính nền kinh tế Mỹ, Moëc bổ sung.

Các chính phủ châu Âu có thể sẽ bất đồng về việc nên đưa ra những nhượng bộ nào trong các cuộc đàm phán với Trump – ví dụ như cam kết mua thêm hàng hóa Mỹ – và nếu đàm phán thất bại, thì nên phản ứng ở mức độ nào. Đức sẽ đặc biệt lo lắng cho ngành công nghiệp ô tô của mình, trong khi Ý, Áo và đặc biệt là Ireland sẽ quan tâm tới xuất khẩu dược phẩm. Pháp, dù chỉ có thặng dư 3 tỷ euro với Mỹ trong năm 2024, cũng sẽ dè chừng nguy cơ đối với ngành xuất khẩu rượu cognac. Tuy nhiên, nếu Đức – nền kinh tế lớn nhất châu Âu – sẵn sàng thể hiện lập trường hawkish, châu Âu sẽ có cơ hội lớn hơn để duy trì một mặt trận thống nhất.

Một lập trường hawkish từ phía châu Âu có thể dẫn đến những phản ứng trả đũa quyết liệt hơn từ Trump, tương tự cách ông từng làm với Trung Quốc. Nhưng đồng thời, điều đó cũng có thể làm tăng khả năng hai bên đạt được một thỏa hiệp. Dù sao, một thỏa thuận như vậy vẫn sẽ gây tổn thất kinh tế, bởi mức thuế sau cùng có thể sẽ cao hơn so với thời điểm trước cuộc bầu cử Mỹ. Tuy nhiên, mối đe dọa của một cuộc xung đột sâu rộng hơn nên khiến ông Trump cân nhắc, khi mà Mỹ đã xuất khẩu lượng hàng hóa trị giá 370 tỷ USD sang EU trong năm 2024 – cao hơn so với tổng kim ngạch xuất khẩu sang Trung Quốc. Đối với cả Mỹ và châu Âu, một cuộc chiến thương mại toàn diện đơn giản là không đáng với cái giá kinh tế phải trả.