"Hạn chế các gói cứu trợ": Liệu đây có phải ý tưởng còn thiếu trong chiến dịch tranh cử Tổng thống Mỹ

"Hạn chế các gói cứu trợ": Liệu đây có phải ý tưởng còn thiếu trong chiến dịch tranh cử Tổng thống Mỹ

Đặng Thùy Linh

Đặng Thùy Linh

Junior Analyst

15:15 07/10/2024

Chủ nghĩa dân túy tập trung vào các chính sách kinh tế là một tập hợp các ý tưởng, thường ngẫu nhiên và không hợp lý, được xây dựng để thu hút cử tri đang thất vọng. Những ý tưởng này có thể giúp chính trị gia giành phiếu bầu nhưng lại không có lợi cho nền kinh tế.

Hiện nay, Kamala Harris, ứng cử viên tổng thống Mỹ, hứa hẹn sẽ trợ cấp cho người mua nhà và trừng phạt "những kẻ tăng giá", trong khi đó, đối thủ của bà, Donald Trump, đưa ra những đề xuất như áp thuế toàn cầu và không đánh thuế vào tiền tip. Những khẩu hiệu này có thể thu hút cử tri, nhưng khi thực hiện có thể gây ra nhiều vấn đề về kinh tế.

Có một ý tưởng khá đơn giản nhưng quan trọng mà chưa ai đề cập đến trong chiến dịch: “Không còn cứu trợ nữa!” Việc chính phủ chi hàng trăm tỷ USD vào năm 2008 và hàng nghìn tỷ USD vào năm 2020 để "cứu" các công ty lớn đã làm mất đi sự cạnh tranh và giảm năng suất. Những gói cứu trợ này giống như chính sách “kinh tế nhỏ giọt”, tuyên bố rằng mọi người sẽ được hưởng lợi từ sự hỗ trợ dành cho những người giàu có và có quyền lực, nhưng thực tế chỉ làm tăng cảm giác rằng hệ thống đang thất bại và bất công.

Trong những năm qua, chính phủ Mỹ đã tự tạo nhiều "thói quen xấu", như chi tiêu nhiều hơn trong cả thời kỳ phát triển và khó khăn mà không kiểm soát nợ công. Điều này đã khiến tỷ lệ nợ trên GDP của Hoa Kỳ tăng gấp 4 lần. Để ngăn chặn tình trạng này, chính phủ sẽ phải cắt giảm các quyền lợi phổ biến của tầng lớp trung lưu như an sinh xã hội và Medicare, điều mà không đảng nào dám thực hiện.

Ngược lại, cắt giảm các gói cứu trợ không được lòng công chúng có thể giúp giảm bớt gánh nặng nợ. Những gói cứu trợ này làm chậm sự tăng trưởng năng suất do hỗ trợ cho những công ty yếu kém, từ đó tạo ra nhiều rào cản cho các công ty mới.

Vào năm 2008, chính phủ đã sử dụng tiền thuế của người dân để cứu các ngân hàng lớn, trong khi để hàng chục ngân hàng nhỏ phá sản. Công chúng đã rất tức giận về điều này, buộc Quốc hội phải từ bỏ hình thức cứu trợ đó. Sau đó, trong đại dịch, chính phủ lại bơm tiền vào thị trường tài chính, và hệ thống ngân hàng, dù đang gặp khó khăn hay không.

Đến năm 2023, khi nền kinh tế đang phục hồi, nhưng tổn thất ở hai ngân hàng nhỏ (Silicon Valley và Signature) đã kích hoạt các gói cứu trợ mới, được biện minh bởi nỗi sợ rằng nếu để cho người gửi tiền chịu thiệt hại thì có thể gây ra “một cuộc khủng hoảng như năm 2008”. Các gói cứu trợ ngày càng củng cố niềm tin của nhà đầu tư rằng chính phủ sẽ luôn có mặt để hỗ trợ những khoản đầu tư của họ, điều này khiến họ sẵn sàng chấp nhận rủi ro hơn, làm cho hệ thống tài chính trở nên mong manh hơn — và đối với các nhà chức trách, việc này biện minh cho các gói cứu trợ ngày càng lớn và nhanh hơn.

Để thay đổi tình hình này, cần phải thiết lập lại kỳ vọng về các gói cứu trợ của nhà nước trước khi cuộc khủng hoảng tiếp theo xảy ra. Các công ty cần hiểu rằng những tổn thất của họ sẽ không được chính phủ bù đắp, để việc chấp nhận rủi ro của họ trở nên hợp lý hơn. Điều này không quá phức tạp, vì văn hóa cứu trợ hiện đại còn khá mới.

Trong 200 năm đầu tiên, Mỹ chỉ triển khai các gói cứu trợ cho các ngân hàng và tập đoàn hai lần, vào những năm 1790 và 1930. Những gói cứu trợ tiếp theo chỉ được thực hiện trong các cuộc khủng hoảng của thập niên 1970, dành cho một số công ty như Penn Central và Chrysler, mặc dù gặp phải sự phản đối gay gắt. Các nhà phê bình đặt câu hỏi tại sao một nền dân chủ lại chỉ chọn cứu giúp một vài công ty lớn.

Gói cứu trợ đầu tiên cho một ngân hàng lớn, Continental Illinois, được triển khai vào năm 1984. Sau thập kỷ đó, gói cứu trợ đầu tiên cho ngành công nghiệp đã được thực hiện, trong cuộc khủng hoảng về tiết kiệm và cho vay, và Chủ tịch Fed Alan Greenspan cũng đã lần đầu tiên cam kết hỗ trợ chính thức cho thị trường tài chính. Đến năm 2008, chi tiêu cứu trợ đã đạt đến mức cực đại.

Thời điểm hiện tại là lúc cần phải làm xu hướng này chậm lại trước khi nó gây ra thêm thiệt hại. Bởi vì các gói cứu trợ đã làm suy yếu sức mạnh của nền kinh tế, chúng nên được thực hiện ít thường xuyên hơn và tập trung vào các doanh nghiệp nhỏ, những động lực chính tạo ra việc làm. Chính quyền cần phải ổn định các thị trường đang gặp khó khăn, nhưng cũng cần có phải cân bằng.

Ngày càng nhiều gói cứu trợ đang "nuôi dưỡng" những công ty "zombie". Các nhà chức trách nên lưu tâm những lập luận của Walter Bagehot, cha đẻ của ngân hàng trung ương, rằng sự hỗ trợ nên được dùng để giúp các doanh nghiệp có khả năng tồn tại vượt qua "những cơn bão tạm thời", chứ không phải để giúp cho những công ty đang thất bại sống sót mãi mãi.

Giờ đây, chính phủ lo sợ về sự mong manh của hệ thống nên thường chi tiêu quá mức để tránh khủng hoảng. Kết quả là vào năm 2020, quá nhiều cứu trợ đã dẫn đến lạm phát và nợ công tăng cao. Chính vì vậy, cần có một cách tiếp cận thực tế hơn, bắt đầu bằng việc hạn chế cứu trợ của nhà nước.

Financial Times

Broker listing

Cùng chuyên mục

NFP tháng 5 dự kiến tăng 130,000 – Gây áp lực lên USD và kỳ vọng cắt giảm lãi suất
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

NFP tháng 5 dự kiến tăng 130,000 – Gây áp lực lên USD và kỳ vọng cắt giảm lãi suất

Báo cáo bảng lương phi nông nghiệp (NFP) của Mỹ trong tháng 5 dự kiến sẽ ghi nhận mức tăng 130,000 việc làm, thấp hơn so với mức tăng 177,000 trong tháng 4. Cục Thống kê Lao động Hoa Kỳ sẽ công bố dữ liệu này vào lúc 12:30 GMT hôm nay. Đây là một trong những chỉ số kinh tế quan trọng nhất, có khả năng tác động mạnh đến chính sách tiền tệ của Cục Dự trữ Liên bang (Fed) và làm biến động thị trường ngoại hối, đặc biệt là USD.
Tokyo vật lộn với “quái vật ba đầu” mang tên thương mại toàn cầu
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Tokyo vật lộn với “quái vật ba đầu” mang tên thương mại toàn cầu

Tokyo đang loay hoay giữa ba hướng chính sách thương mại mâu thuẫn từ nội bộ chính quyền Trump, biến đàm phán thành màn “xiếc ngoại giao”. Trong khi Nhật khéo léo điều chỉnh chiến thuật để giữ tiến triển, thì Trung Quốc quan sát cách Mỹ “đấu súng nội bộ”. Song mọi nỗ lực thương lượng đều có nguy cơ trở thành con tin của hỗn loạn chính trị Washington. Cùng lúc, cuộc khẩu chiến Trump–Musk tạm hạ nhiệt sau những đòn rắn mặt trận chính trị và thị trường, nhưng vẫn chưa rõ là kết thúc hay chỉ là tạm dừng màn kịch.
Cổ phiếu thận trọng chờ báo cáo việc làm, Tesla lao dốc khi mối quan hệ thân thiết Trump-Musk rạn nứt
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

Cổ phiếu thận trọng chờ báo cáo việc làm, Tesla lao dốc khi mối quan hệ thân thiết Trump-Musk rạn nứt

Thị trường châu Á giao dịch cầm chừng khi nhà đầu tư chờ đợi báo cáo việc làm Mỹ giữa lúc lo ngại kinh tế đình trệ. Cổ phiếu Tesla lao dốc mạnh sau xung đột giữa Trump và Elon Musk, làm bốc hơi 150 tỷ USD vốn hóa. Đồng thời, căng thẳng Mỹ-Trung tiếp tục phủ bóng khi đối thoại cấp cao không đạt bước tiến rõ ràng.
Trung Quốc còn có phải là nơi "không thể đầu tư"?
Nguyễn Tuấn Đạt

Nguyễn Tuấn Đạt

Junior Analyst

Trung Quốc còn có phải là nơi "không thể đầu tư"?

Cho đến gần đây, hầu hết các nhà đầu tư quốc tế đều cho rằng thị trường chứng khoán Trung Quốc gần như “không thể đầu tư”. Nhiều người vẫn nghĩ vậy, và bạn có thể thấy lý do. Dân số nước này đang già hóa nhanh chóng và giảm tuyệt đối. Đây là một nền kinh tế nợ cao vẫn đang gánh chịu hậu quả từ sự suy thoái nghiêm trọng của thị trường bất động sản.
Trái phiếu Nhật: Tạm yên, nhưng áp lực vẫn còn đó
Nguyễn Tuấn Đạt

Nguyễn Tuấn Đạt

Junior Analyst

Trái phiếu Nhật: Tạm yên, nhưng áp lực vẫn còn đó

Thị trường trái phiếu Nhật Bản đang trải qua những biến động lớn khi nhu cầu trong nước giảm mạnh, khiến lợi suất trái phiếu kỳ hạn dài tăng lên mức cao kỷ lục. Trong bối cảnh đó, nhà đầu tư nước ngoài trở thành lực lượng chính mua vào, giúp thị trường tạm thời ổn định. Tuy nhiên, Bộ Tài chính Nhật đang cân nhắc điều chỉnh chiến lược phát hành trái phiếu để đối phó với thách thức lâu dài từ sự mất cân bằng cung – cầu và thay đổi trong hành vi đầu tư.
Ngày thứ Sáu bão tố: Trump - Tập đình chiến nhưng chiến tranh Trump - Musk làm Tesla bay hàng trăm tỷ
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Ngày thứ Sáu bão tố: Trump - Tập đình chiến nhưng chiến tranh Trump - Musk làm Tesla bay hàng trăm tỷ

Đừng nhầm lẫn: thị trường hiện đang "dò dẫm" trong cơn bão. Sự yên tĩnh là giả tạo giữa các dòng nước xiết. Giữa logic TACO, cảm giác "déjà vu" về thuế quan, và một Fed có thể cắt giảm quá muộn hoặc không cắt giảm, các nhà giao dịch đang rón rén bước qua bãi mìn địa chính trị, không rõ tin tức nào sẽ là kíp nổ tiếp theo.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ