Hàng triệu lao động Trung Quốc đối mặt với khủng hoảng việc làm do tác động từ chính sách thuế quan của Tổng thống Trump

Mức thuế 145% của Trump áp đặt lên hàng hóa Trung Quốc đang đe dọa cắt đứt khả năng tiếp cận nền kinh tế lớn nhất thế giới của quốc gia này. Theo ước tính của Goldman Sachs Group, có đến 20 triệu người - tương đương khoảng 3% lực lượng lao động - có thể bị ảnh hưởng bởi hoạt động xuất khẩu sang Hoa Kỳ. Một cuộc đoạn tuyệt kinh tế hoàn toàn sẽ làm xáo trộn lực lượng lao động vốn đã kiệt quệ bởi làn sóng cắt giảm lương và sa thải diện rộng.

Bên cạnh triển vọng kinh doanh bất định, những tiến bộ về năng suất từ việc Trung Quốc ứng dụng trí tuệ nhân tạo và tự động hóa có thể đã góp phần làm chậm nhu cầu tuyển dụng, bất chấp quá trình phục hồi kinh tế liên tục trong những tháng đầu nhiệm kỳ của Tống thống Trump.

Thị trường lao động Trung Quốc đã suy yếu trước cú sốc thuế quan

Nhờ sự hỗ trợ chính sách được triển khai vào cuối năm 2024, tăng trưởng hầu như không suy giảm trong quý đầu tiên, duy trì mức trên 5% so với cùng kỳ năm trước, theo đánh giá của đa số các nhà kinh tế, vượt xa mục tiêu mà Bắc Kinh đề ra.

Tuy nhiên, số liệu về cơ hội việc làm do công ty QuantCube Technology có trụ sở tại Paris tổng hợp cho thấy mức sụt giảm gần 30% so với cùng kỳ năm trước trong hai tháng qua, dựa trên bộ dữ liệu theo dõi các thông báo tuyển dụng trực tuyến từ hơn 2,000 doanh nghiệp.

Chỉ số về kế hoạch tuyển dụng tương lai đã giảm xuống mức thấp nhất trong 6 tháng vào tháng Ba, theo kết quả thăm dò của Trường Đại học Kinh doanh Cheung Kong (CKGSB) đối với chủ yếu các công ty tư nhân. Chỉ số PMI phi sản xuất của Trung Quốc cũng đang trong xu hướng giảm.

"Gói kích thích quý IV chưa chuyển hóa thành động lực cho thị trường lao động," Duncan Wrigley, chuyên gia kinh tế trưởng về Trung Quốc tại Pantheon Macroeconomics nhận định. "Các doanh nghiệp cần một triển vọng kinh tế khả quan hơn trước khi đẩy mạnh tuyển dụng."

Tăng trưởng kinh tế Trung Quốc vẫn ổn định đầu năm 2025

Tình trạng trì trệ kéo dài trong thị trường việc làm là rào cản lớn đối với chiến dịch phục hồi tiêu dùng - ưu tiên hàng đầu của các nhà lãnh đạo Trung Quốc khi họ nỗ lực tạo bước ngoặt trước cuộc khủng hoảng bất động sản dai dẳng.

Theo Vương Tiểu Bình, Bộ trưởng Bộ Nguồn nhân lực và An sinh xã hội, thị trường việc làm đang chịu áp lực từ những thách thức cả trong nước lẫn quốc tế. Bà phát biểu vào tháng trước bên lề phiên họp thường niên của cơ quan lập pháp Trung Quốc, nơi đã đặt mục tiêu tạo thêm hơn 12 triệu việc làm đô thị trong năm 2025.

Việc làm trong lĩnh vực dịch vụ, xây dựng của Trung Quốc tiếp tục suy giảm

Nỗ lực của Trung Quốc trong việc cải thiện tình hình việc làm vẫn còn gian nan, ngay cả khi nền kinh tế đạt được đà tăng trưởng mạnh mẽ vào đầu năm 2025 sau khi kết thúc năm ngoái với tốc độ tăng trưởng cao nhất trong sáu quý liên tiếp.

Bổ sung vào đợt tung ra chính sách mạnh mẽ cuối năm, sự phục hồi tâm lý doanh nghiệp tư nhân đã tạo động lực tích cực, đặc biệt sau đột phá AI của công ty khởi nghiệp DeepSeek và cuộc gặp gỡ đáng chú ý của Chủ tịch Tập Cận Bình với các doanh nhân, trong đó có Jack Ma.

Theo khảo sát của Trường Đại học Kinh doanh Cheung Kong (CKGSB), các doanh nghiệp bày tỏ niềm tin mạnh mẽ về triển vọng doanh số và tình hình tài chính trong quý đầu năm, đạt mức lạc quan cao nhất kể từ hai năm qua.

Điều kiện kinh doanh củ a Trung Quốc cải thiện đầu năm 2025

Đà tăng trưởng mạnh mẽ của nền kinh tế trong những tháng đầu năm có thể đã thuyết phục PBoC trì hoãn nới lỏng chính sách tiền tệ cho đến thời điểm hiện tại. Các quan chức vẫn chưa cắt giảm lãi suất hoặc giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc, bất chấp kỳ vọng gia tăng trong vài tháng qua.

Những dấu hiệu phục hồi tiếp tục xuất hiện qua nhu cầu về thiết bị hạng nặng, phản ánh nỗ lực của chính phủ trong việc đẩy nhanh tài trợ cho các dự án cơ sở hạ tầng thông qua việc phát hành trái phiếu chính phủ kỷ lục.

Doanh số bán máy xúc của Trung Quốc tăng vọt 29% vào tháng Ba so với cùng kỳ năm ngoái - mức tăng trưởng nhanh nhất cho tháng này kể từ năm 2021. Phát hành trái phiếu ròng của chính phủ đã tăng mạnh lên 1.5 nghìn tỷ Nhân dân tệ (206 tỷ USD) trong tháng Hai, gần gấp ba lần số tiền huy động trong cùng tháng năm 2024.

Doanh số bán máy xúc của Trung Quốc tăng vọt trong những tháng gần đây

Các chỉ số do QuantCube tổng hợp cho thấy đóng góp của xuất khẩu vào tăng trưởng kinh tế vẫn duy trì ổn định tính đến đầu tháng Tư. Tiêu dùng cũng tăng lên nhờ sự phục hồi trong chi tiêu liên quan đến nhà ở trong những tuần gần đây.

QuantCube, một nhà cung cấp dữ liệu thay thế, dựa trên các số liệu tần suất cao như thông tin vận chuyển, đơn đặt hàng trực tuyến và dữ liệu vệ tinh để ước tính tăng trưởng kinh tế.

"Quý đầu tiên của năm 2025 đã tiếp nối đà phát triển từ quý IV trên tất cả các lĩnh vực," Thanh Long Huynh, Giám đốc điều hành kiêm đồng sáng lập QuantCube nhận định.

Tăng trưởng tiêu dùng Trung Quốc vẫn mạnh mẽ đầu năm 2025

Việc thúc đẩy tiêu dùng sẽ trở nên khó khăn hơn trong bối cảnh thiếu vắng triển vọng việc làm tích cực. Để giảm thiểu cú sốc từ thuế quan toàn diện của Hoa Kỳ, Bắc Kinh cần phải tăng cường nhu cầu nội địa và bù đắp sự mất mát của thị trường đã tiêu thụ 525 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc vào năm ngoái.

Bloomberg Economics ước tính rằng việc mất thị trường xuất khẩu sang Hoa Kỳ sẽ đặt tới 3% tổng sản phẩm quốc nội của Trung Quốc vào tình thế rủi ro. Goldman Sachs, một trong những ngân hàng toàn cầu đã hạ dự báo tăng trưởng GDP của Trung Quốc, hiện dự đoán mức tăng 4% trong năm 2025, giảm từ mức 4,5% trước đó.

Hoa Kỳ đã thông báo vào cuối ngày thứ Sáu rằng họ miễn trừ thuế đối ứng đối với điện thoại thông minh, máy tính và các thiết bị điện tử khác. Điều này có thể mang lại một số cứu trợ cho các nhà xuất khẩu Trung Quốc, bởi việc miễn trừ này bao gồm hơn 101 tỷ USD hàng hóa từ quốc gia này.

Tuy nhiên, kỳ vọng ngày càng tăng rằng các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc sẽ triển khai các biện pháp kích thích mạnh mẽ hơn nhằm giúp nền kinh tế đạt được mục tiêu tăng trưởng chính thức khoảng 5% trong năm nay. Mặc dù các quan chức đã báo hiệu về việc chuyển hướng sang thúc đẩy tiêu dùng năm nay, các biện pháp đã thực hiện cho đến nay vẫn còn hạn chế.

Niềm tin tiêu dùng Trung Quốc đang hồi phục nhưng vẫn mong manh

Hậu quả là niềm tin tiêu dùng của các hộ gia đình vẫn trì trệ không có dấu hiệu khởi sắc. Dựa trên khảo sát hàng ngày, chỉ số do Morning Consult Intelligence phát triển đã chỉ ra rằng tâm lý người tiêu dùng đầu năm 2025 còn yếu hơn so với năm trước.

"Sự kết hợp giữa thuế quan cực cao của Hoa Kỳ, xuất khẩu sang Hoa Kỳ giảm mạnh, và nền kinh tế toàn cầu đang chậm lại dự kiến sẽ tạo ra áp lực đáng kể lên nền kinh tế và thị trường lao động Trung Quốc," các nhà kinh tế của Goldman Sachs nhận định trong một báo cáo gần đây.