Không phải Trung Quốc, Mỹ mới là vấn đề đau đầu của Úc

Cử tri đã trao cho Thủ tướng Anthony Albanese một nhiệm kỳ mạnh mẽ, hướng tới sự tiếp nối thay vì thay đổi. Úc phải đối mặt với một bức tranh an ninh toàn cầu bấp bênh và cuộc chiến thương mại của Donald Trump đang gây thiệt hại cho nền kinh tế. Quỹ Tiền tệ Quốc tế đã hạ mức dự báo tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội trong năm nay xuống 1.6% từ 2.1%, viện dẫn thuế quan của Mỹ, họ cho rằng vấn đề này có thể dẫn đến giảm 13 tỷ USD sản lượng.

Úc và Mỹ là hai trong số những đồng minh thân thiết nhất, đã chiến đấu sát cánh trong mọi cuộc xung đột lớn kể từ Thế chiến thứ nhất. Trong những năm gần đây và thông qua các chính phủ kế tiếp, họ đã thắt chặt quan hệ đối tác của mình khi đối mặt với một dấu ấn quân sự ngày càng lớn mà Trung Quốc đang đặt xuống trên khắp khu vực.

Nhưng nhận thức của công chúng gần đây đã thay đổi đáng kể, 64% người Úc nói trong một cuộc thăm dò gần đây rằng họ không có “nhiều” sự tin tưởng (32%) hoặc không tin tưởng “chút nào” (32%) vào khả năng hành động có trách nhiệm của Washington trên thế giới. “Hiệu ứng Trump” cũng được cho là một trong những lý do khiến phe đối lập bảo thủ bị đè bẹp trong cuộc bầu cử cuối tuần trước. Lãnh đạo Peter Dutton, người ban đầu ủng hộ các chiến thuật của Trump, đã mất ghế nghị viện của mình.

Richard McGregor, thành viên cấp cao về Đông Á tại Viện Lowy, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Sydney, lưu ý. “Quân bài tẩy lớn không phải là Trung Quốc, mà là Mỹ. Chúng ta biết Bắc Kinh muốn gì. Nó đang đẩy mạnh dấu ấn khu vực và tham vọng lãnh thổ của mình. Mỹ mới là biến số trong phương trình này.”

Tầm quan trọng về quân sự và chính trị của Mỹ đơn giản là quá quan trọng để phai nhạt, đặc biệt khi Canberra cố gắng quản lý sự trỗi dậy của Bắc Kinh trong khu vực. Năm 2021, chính phủ đã công bố một thỏa thuận với Washington và London, được gọi là Aukus, để trang bị cho Úc tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân trong những thập kỷ tới. Vào tháng Hai, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth đã nhắc lại sự ủng hộ đối với hiệp ước này. Trump và Albanese đã nói chuyện sau cuộc bầu cử trong một cuộc gọi mà nhà lãnh đạo Úc mô tả là “ấm áp và tích cực”.

Nhưng tầm nhìn về thương mại toàn cầu của Trump đang gây ra những xáo trộn. Mới nhất là kế hoạch của Washington áp thuế 100% đối với phim nước ngoài, điều này có thể ảnh hưởng đến các bộ phim được sản xuất tại Úc, một địa điểm phổ biến cho các sản phẩm của Hollywood trong những năm gần đây do chi phí thấp hơn. Úc đã cam kết bảo vệ ngành công nghiệp địa phương.

Theo lời của cựu Thủ tướng Malcolm Turnbull, sự hỗn loạn của Trump là một “món quà cho Trung Quốc”. Sự bất ổn đã giúp thúc đẩy câu chuyện của Bắc Kinh rằng họ là người ủng hộ trật tự dựa trên luật lệ tốt hơn. Trong khi nhà lãnh đạo Mỹ thất thường, thì Bắc Kinh lại có thể đoán trước được — ngay cả khi đôi khi hiếu chiến.

Chính phủ của Albanese đã dành vài năm qua để xây dựng cầu nối với Bắc Kinh, đối tác thương mại lớn nhất của quốc gia. Năm 2020, Trung Quốc đã áp đặt các hạn chế thương mại đối với mọi thứ, từ lúa mạch, rượu, thịt bò, than đá, bông đến tôm hùm, và chỉ dỡ bỏ chúng gần đây. Bất chấp sự thiết lập lại trong quan hệ kinh tế, dư luận có lẽ còn tiêu cực hơn đối với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới so với Trump. Chỉ 17% người Úc tin tưởng Trung Quốc hành động có trách nhiệm, theo một cuộc thăm dò của Viện Lowy năm 2024, và hầu hết vẫn rất hoài nghi về ý định của nước này. Các cuộc tập trận quân sự bắn đạn thật gần đây ngoài khơi bờ biển Úc càng làm xấu đi tình cảm giưa 2 quốc gia này.

Trong nhiều thập kỷ, Úc đã có thể dựa vào Mỹ như một đồng minh an ninh và Trung Quốc như một đối tác kinh tế. Vị trí thoải mái đó có thể sắp kết thúc. Thay vào đó, Canberra có thể thấy rằng tương lai của họ nằm ở việc xây dựng mối quan hệ với các quốc gia khác có chung mối quan tâm chiến lược về sự quyết đoán của Trung Quốc và sự thất thường của Trump để giúp đẩy lùi các khía cạnh gây bất ổn của cả hai.

Dữ liệu năm 2022-23 cho thấy 81% hàng hóa và dịch vụ xuất khẩu của Úc là sang châu Á. Đúng vậy, một phần lớn trong số đó là Trung Quốc, nhưng việc xây dựng mối quan hệ thậm chí còn tốt hơn với Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ và Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á gồm 10 thành viên có thể giúp đa dạng hóa các lợi ích kinh doanh và an ninh. Canberra có thể tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực như công nghệ, quốc phòng và phát triển kinh tế, sử dụng các khuôn khổ hiện có với Đông Nam Á và Ấn Độ làm bàn đạp.

Rõ ràng là tương lai kinh tế của Úc nằm vững chắc trong khu vực. Câu hỏi bây giờ không phải là có nên tham gia hay không, mà là chính phủ Albanese có thể làm điều đó sâu sắc đến mức nào trong khi khéo léo điều hướng mối quan hệ của mình với hai siêu cường.