Dù thị trường tài chính đang tỏ ra lạc quan trước quyết định tạm hoãn tăng thuế đối với hàng chục đối tác thương mại, các nhà kinh tế cảnh báo rằng mức thuế nhập khẩu của Mỹ vẫn ở mức cao kỷ lục và nguy cơ suy thoái vẫn hiện hữu.

Hôm thứ Tư, Tổng thống Donald Trump tuyên bố hạ mức thuế áp lên các quốc gia từng bị tăng thuế trước đó xuống mức cơ bản 10%. Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn phải chịu mức thuế nhập khẩu lên tới 125%. Theo ước tính của Bloomberg Economics, mức thuế trung bình của Mỹ hiện đã tăng lên 24%, cao hơn gần 22 điểm phần trăm so với thời điểm ông Trump bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai.

VIX chạm đỉnh kể từ tháng 8/2024 vì lo ngại chiến tranh thương mại

“Điều này đồng nghĩa với việc tác động tổng thể đến nền kinh tế Mỹ sẽ không khác mấy so với các tuyên bố trước đó,” nhóm chuyên gia của Bloomberg Economics gồm Rana Sajedi, Maeva Cousin và Tom Orlik nhận định. Dẫn lại mô hình dự báo của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) từ năm 2018, nhóm cho biết việc tăng thuế có thể khiến tăng trưởng kinh tế Mỹ giảm hơn 3% và làm lạm phát lõi tăng gần 2% — một cú sốc có thể kéo dài từ hai đến ba năm.

Thuế nhập khẩu cao không chỉ khiến chi phí của người tiêu dùng và doanh nghiệp Mỹ tăng lên, mà còn làm giảm thu nhập khả dụng và biên lợi nhuận. Trong khi đó, các biện pháp trả đũa từ nước ngoài đe dọa trực tiếp đến xuất khẩu của Mỹ. Các nhà kinh tế cũng cảnh báo rằng chính sách thuế này có thể làm gia tăng chi phí đầu tư.

“Ngay cả khi một số mức thuế được hạ, khả năng cao là mức thuế trung bình vẫn sẽ duy trì ở mức chưa từng thấy trong hàng thập kỷ qua,” Tiffany Wilding, chuyên gia kinh tế tại Pacific Investment Management Co. (PIMCO) — một trong những tổ chức đầu tư trái phiếu lớn nhất thế giới — nhận định. “Ngay cả khi thời gian ân hạn 90 ngày được kéo dài, chúng tôi vẫn đánh giá xác suất suy thoái tại Mỹ ở mức 50/50.”

PIMCO ước tính rằng mỗi mức tăng 1 điểm phần trăm trong thuế suất hiệu quả trung bình sẽ khiến tăng trưởng GDP Mỹ giảm 0.1 điểm phần trăm, đồng thời khiến lạm phát tăng thêm ở mức tương tự.

Với mức thuế mới nếu được thực thi và duy trì, Wilding cảnh báo: “Kịch bản này rất có thể sẽ đẩy nền kinh tế Mỹ vào suy thoái và làm lạm phát ngắn hạn tăng mạnh.” Những ước tính này chưa tính đến các biện pháp hỗ trợ như cắt giảm thuế thu nhập hoặc các khoản chi ngân sách bổ sung từ chính phủ.

“Dù các con số dự báo có thể dao động đáng kể, điều rõ ràng là nền kinh tế Mỹ chưa từng trải qua cú sốc tương tự kể từ những năm 1920–1930,” bà Wilding nhấn mạnh.

Alex Joiner, chuyên gia kinh tế trưởng tại IFM Investors, nhận định thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc có thể “gần như tê liệt” do mức thuế 125% áp lên hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc.

“Phản ứng của Trung Quốc sẽ đóng vai trò quyết định đối với diễn biến tiếp theo,” ông nói. Ông cũng cho rằng nếu Tổng thống Trump quay lại chính sách thuế khắt khe vừa công bố trước đó, đó sẽ là một bước đi đầy rủi ro. Joiner cảnh báo:

“Mọi thứ vẫn có thể trở nên tồi tệ hơn, và thị trường vẫn chưa chạm đáy.”