Mỹ phong tỏa tàu dầu Venezuela, căng thẳng địa chính trị đẩy giá dầu tăng

Tổng thống Mỹ hôm thứ Ba đã ra lệnh áp đặt một “cuộc phong tỏa” đối với tất cả các tàu chở dầu bị trừng phạt đi vào và rời khỏi Venezuela, đánh dấu bước leo thang mới nhất của Washington nhằm gia tăng sức ép lên chính quyền Tổng thống Nicolas Maduro bằng cách nhắm trực tiếp vào nguồn thu chủ chốt của quốc gia này.

Hiện vẫn chưa rõ Tổng thống Donald Trump sẽ triển khai biện pháp phong tỏa này đối với các tàu bị trừng phạt theo cách nào, cũng như liệu ông có tiếp tục sử dụng lực lượng Tuần duyên để chặn và bắt giữ tàu, tương tự hành động đã diễn ra vào tuần trước hay không. Chính quyền Mỹ trong thời gian qua đã điều động hàng nghìn binh sĩ cùng gần một chục tàu chiến, trong đó có một tàu sân bay, tới khu vực.

“Vì hành vi chiếm đoạt tài sản của chúng ta, cùng nhiều lý do khác bao gồm khủng bố, buôn lậu ma túy và buôn người, chế độ Venezuela đã bị chỉ định là một tổ chức khủng bố nước ngoài,” ông Trump viết trên nền tảng Truth Social.

“Do đó, hôm nay tôi ra lệnh PHONG TỎA TOÀN BỘ VÀ TRIỆT ĐỂ TẤT CẢ CÁC TÀU CHỞ DẦU BỊ TRỪNG PHẠT đi vào và rời khỏi Venezuela.”

Sau tuyên bố này, hợp đồng tương lai dầu thô Mỹ tăng hơn 1% lên 55.96 USD/thùng trong phiên giao dịch châu Á. Trước đó, giá dầu đã chốt phiên thứ Ba ở mức 55.27 USD/thùng, thấp nhất kể từ tháng 2/2021.

Các nguồn tin trong thị trường dầu mỏ cho biết đà tăng giá phản ánh lo ngại về khả năng sụt giảm xuất khẩu dầu từ Venezuela. Tuy nhiên, giới giao dịch vẫn đang theo dõi sát cách chính quyền Trump thực thi lệnh phong tỏa, cũng như liệu biện pháp này có được mở rộng sang các tàu không nằm trong danh sách trừng phạt hay không.

Trong một tuyên bố chính thức, chính phủ Venezuela đã bác bỏ điều mà họ gọi là “mối đe dọa lố bịch” từ Tổng thống Mỹ.

Hạ nghị sĩ Joaquin Castro, thành viên Đảng Dân chủ đại diện bang Texas, gọi động thái phong tỏa này là “một hành động chiến tranh rõ ràng”.

“Đó là một cuộc chiến mà Quốc hội chưa bao giờ phê chuẩn và người dân Mỹ cũng không mong muốn,” ông viết trên nền tảng X.

Trên thực tế, một dạng phong tỏa đã hình thành sau khi Mỹ bắt giữ một tàu chở dầu bị trừng phạt ngoài khơi bờ biển Venezuela vào tuần trước. Kể từ đó, nhiều tàu chở hàng với hàng triệu thùng dầu đã neo đậu tại vùng biển Venezuela, thay vì tiếp tục hành trình trong bối cảnh rủi ro bị tịch thu gia tăng.

Sau vụ bắt giữ, xuất khẩu dầu thô của Venezuela đã sụt giảm mạnh, tình hình càng trở nên nghiêm trọng hơn khi một cuộc tấn công mạng trong tuần này làm tê liệt hệ thống quản lý của tập đoàn dầu khí quốc doanh PDVSA.

Mặc dù nhiều tàu chở dầu hoạt động tại Venezuela nằm trong diện trừng phạt, vẫn có những tàu khác vận chuyển dầu của nước này, cũng như dầu từ Iran và Nga, chưa bị trừng phạt. Một số công ty, trong đó có Chevron của Mỹ, hiện vẫn vận chuyển dầu Venezuela bằng các tàu được cấp phép.

Trong bối cảnh thị trường dầu toàn cầu đang được cung ứng tương đối dồi dào, với hàng triệu thùng dầu lưu kho trên các tàu ngoài khơi Trung Quốc chờ dỡ hàng, các chuyên gia cho rằng nếu lệnh phong tỏa được duy trì trong thời gian dài, việc mất gần 1 triệu thùng dầu mỗi ngày có thể đẩy giá dầu tăng mạnh.

Bộ Quốc phòng Mỹ và Lực lượng Tuần duyên đã chuyển các câu hỏi liên quan tới Nhà Trắng.

Kể từ khi Mỹ áp đặt các lệnh trừng phạt năng lượng đối với Venezuela vào năm 2019, các nhà giao dịch và nhà máy lọc dầu mua dầu của nước này thường phải dựa vào “đội tàu bóng tối” — những tàu chở dầu che giấu vị trí hoặc từng bị trừng phạt vì vận chuyển dầu từ Iran hoặc Nga.

Theo dữ liệu từ TankerTrackers.com, tính đến tuần trước, hơn 30 trong tổng số khoảng 80 tàu đang hoạt động tại hoặc tiến vào vùng biển Venezuela đã bị Mỹ trừng phạt.

Chiến dịch gây áp lực của ông Trump đối với Tổng thống Maduro bao gồm việc tăng cường hiện diện quân sự trong khu vực, cùng hơn hai chục cuộc tấn công quân sự nhằm vào tàu thuyền trên Thái Bình Dương và biển Caribe gần Venezuela, khiến ít nhất 90 người thiệt mạng.

Ông Trump cũng tuyên bố rằng các cuộc tấn công trên bộ nhằm vào quốc gia Nam Mỹ này có thể sẽ được triển khai.

Trong một cuộc phỏng vấn, bà Susie Wiles — Chánh văn phòng Nhà Trắng — cho biết các cuộc tấn công nhằm vào tàu thuyền được thiết kế để gia tăng sức ép lên chính quyền Maduro.

“Ông ấy muốn tiếp tục phá hủy tàu cho đến khi Maduro phải đầu hàng,” bà Wiles được trích dẫn nói trong một bài viết đăng tải hôm thứ Ba.

Về phía mình, Tổng thống Maduro cáo buộc việc Mỹ gia tăng hiện diện quân sự nhằm mục tiêu lật đổ chính phủ của ông và kiểm soát nguồn tài nguyên dầu mỏ của quốc gia thành viên OPEC này — nơi sở hữu trữ lượng dầu thô lớn nhất thế giới.

Chính quyền Trump cũng đã chính thức liệt kê băng nhóm Cartel de los Soles của Venezuela vào danh sách tổ chức khủng bố nước ngoài, cáo buộc nhóm này bao gồm ông Maduro và nhiều quan chức cấp cao khác.

Phát biểu tại một sự kiện tối thứ Ba, trước khi ông Trump đăng thông điệp trên Truth Social, ông Maduro tuyên bố: “Chủ nghĩa đế quốc và cánh hữu phát xít muốn tái thực dân hóa Venezuela để chiếm đoạt dầu mỏ, khí đốt, vàng và các tài nguyên khoáng sản khác. Chúng tôi đã thề bảo vệ Tổ quốc, và tại Venezuela, hòa bình sẽ chiến thắng.”