Ngành công nghiệp chip "chao đảo" trước kịch bản trở lại của Trump

Donald Trump không phải là người khởi xướng cuộc đua trợ cấp trong ngành công nghiệp chip, nhưng chính ông đã làm nổi bật cuộc cạnh tranh công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc trong nhiệm kỳ đầu. Chính quyền Biden tiếp nối các chính sách của Trump về thuế quan, trợ cấp và kiểm soát xuất khẩu. Giờ đây, khi nhu cầu về khả năng tính toán tăng cao nhờ vào sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo (AI), sự trở lại của Trump càng thêm quan trọng.

Với ngành công nghiệp chip, vấn đề cấp bách hiện nay là thuế quan. Nhiệm kỳ đầu của Trump đã thúc đẩy ngành chip phải tái cấu trúc chuỗi cung ứng, với việc chuyển giao sản xuất từ Trung Quốc sang các quốc gia như Mexico và Đông Nam Á. Các mức thuế cao hơn đối với Trung Quốc chắc chắn sẽ được áp dụng, nhưng một số quốc gia Đông Nam Á, nơi xuất khẩu điện tử gia tăng, cũng có thể trở thành mục tiêu.

Tuy nhiên, không phải tất cả các công ty chip của Mỹ đều phản đối mọi loại thuế. Mỹ đang xem xét áp dụng “thuế theo thành phần” để bảo vệ các phân khúc bị ảnh hưởng bởi các đối thủ Trung Quốc được trợ cấp mạnh mẽ. Điều này có nghĩa là thuế sẽ được áp không chỉ dựa trên nơi sản xuất cuối cùng mà còn căn cứ vào các thành phần trong sản phẩm. Ví dụ, một thiết bị được lắp ráp tại Việt Nam nhưng chứa chip Trung Quốc sẽ bị tính thuế như một sản phẩm Trung Quốc. Chính sách này phù hợp với mong muốn của Trump trong việc giảm tác động đến các công ty và người tiêu dùng, trong khi vẫn giải quyết được vấn đề trợ cấp từ Trung Quốc.

Kiểm soát xuất khẩu các sản phẩm công nghệ cao như chip AI và công cụ sản xuất chip sang Trung Quốc là một chính sách mà Biden mở rộng từ thời Trump. Trump là người đầu tiên nhắm đến Huawei, và Biden đã tiếp tục thắt chặt các biện pháp này. Bên cạnh đó, Trump cũng làm việc với Hà Lan để ngừng bán các máy lithography tiên tiến cho Trung Quốc, và Biden tiếp tục duy trì các hạn chế này.

Các đảng viên Cộng hòa trong Quốc hội đã chỉ ra nhiều lỗ hổng trong các biện pháp kiểm soát xuất khẩu hiện tại và có thể tìm cách khắc phục. Mặc dù các đồng minh quốc tế có thể phản đối, nhưng một số quốc gia cũng âm thầm ủng hộ các biện pháp đơn phương từ Mỹ để tránh phải đưa ra các quyết định khó khăn trước sức ép nội bộ và phản ứng của Trung Quốc. Tuy liên minh này không hoàn hảo, nhưng họ sẽ vẫn giữ được sự ổn định.

Về sản xuất trong nước của Mỹ, sự ra đi của CEO Intel, Pat Gelsinger, đã làm nổi bật thách thức mà công ty này đang phải đối mặt, mặc dù đã nhận được hàng tỷ USD từ Đạo luật Chips 2022. Trong chiến dịch tranh cử, Trump đề xuất thay vì trợ cấp cho các công ty chip, thuế quan có thể khuyến khích sản xuất trong nước. Tuy nhiên, việc áp thuế với các đối tác như Đài Loan, nơi xuất khẩu sang Mỹ tăng mạnh nhờ Nvidia, có thể gây tổn hại cho Silicon Valley.

Đạo luật Chips hiện đã nhận được sự ủng hộ từ cả hai đảng. Tuy nhiên, sự phản đối từ một số thành viên Cộng hòa gần đây, đặc biệt là khi Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson đề xuất hủy bỏ đạo luật này, cho thấy mức độ quan tâm sâu sắc đối với các khoản trợ cấp đầu tư vào ngành công nghiệp chip. Các công ty chip hy vọng Quốc hội sẽ tiếp tục duy trì các ưu đãi và giảm bớt các quy định khó khăn như quy tắc lao động và cấp phép.

Nhu cầu về AI sẽ tiếp tục là yếu tố quan trọng trong ngành chip. Các công ty như Nvidia và TSMC đã được hưởng lợi từ đầu tư vào các trung tâm dữ liệu AI. Các cố vấn của Trump cho biết họ sẽ đẩy mạnh việc xây dựng các trung tâm dữ liệu và khuyến khích sản xuất điện. Sự hiện diện của Elon Musk trong nhóm thân cận của Trump càng khẳng định AI sẽ là một trọng tâm trong chính sách của ông. Washington hiện đang tìm cách thúc đẩy AI, từ việc phân khu đất liên bang cho xây dựng trung tâm dữ liệu đến việc triển khai các sáng kiến tương tự “Dự án Manhattan” cho AI.

Tuy nhiên, Đạo luật Chips đã tạo ra một dạng “Dự án Manhattan” nhỏ với hơn 10 tỷ USD được phân bổ cho nghiên cứu và phát triển. Phần lớn khoản đầu tư này vẫn chưa được sử dụng, và việc xây dựng một nhà máy chip mất nhiều năm. Nếu chính quyền Trump mới muốn thay đổi chính sách và đạt kết quả rõ ràng trong vòng bốn năm, họ sẽ cần phải bắt tay vào việc ngay từ bây giờ.