Người tiêu dùng sẽ là điều Fed cần quan tâm trong cuộc họp sắp tới

Liệu người tiêu dùng sẽ đầu hàng hay tiếp tục băng băng về phía trước là câu hỏi lớn nhất mà các quan chức Fed phải đối mặt trong tuần này, ngoài việc giữ nguyên lãi suất ở mức 5.25-5.5%. Họ cũng sẽ tranh luận liệu có cần tăng lãi suất nữa tại cuộc họp tháng 12 hay không, đánh giá dữ liệu tăng trưởng bom tấn có nguy cơ đẩy nhanh lạm phát, bất chấp kỳ vọng nền kinh tế hạ nhiệt.

“Nếu bạn nhìn lại cả năm, mọi thứ đã thực sự vững chắc và câu hỏi đặt ra là sức bền của điều này là bao nhiêu?” theo Claudia Sahm, người sáng lập Sahm Consulting và cựu chuyên gia kinh tế của Fed.

Chiến dịch thắt chặt mạnh tay của Fed nhằm kiềm chế lạm phát đã khiến người tiêu dùng gánh nhiều chi phí vay hơn.

Cho đến nay, họ vẫn chưa thể hạ nhiệt nhu cầu. Dữ liệu cho thấy người Mỹ đã chi tiêu mạnh tay vào đồ nội thất, du lịch và nhiều khoản chi khác trong quý III, đồng thời nền kinh tế Mỹ tăng trưởng với tốc độ nhanh nhất trong gần hai năm. Cùng lúc đó, tỷ lệ tiết kiệm trong tháng 9 giảm xuống còn 3.4%, thấp nhất trong năm nay.

Chủ tịch Powell cho biết trong khi các nhà dự báo kỳ vọng tăng trưởng sẽ sớm hạ nhiệt, các quan chức lại “chú ý đến dữ liệu gần đây cho thấy sức mạnh tăng trưởng kinh tế” và sẽ theo dõi dữ liệu người tiêu dùng một cách cẩn thận.

“Bằng chứng ta nhận được thêm về sự tăng trưởng vượt xu hướng, hoặc sự thắt chặt trên thị trường lao động không còn giảm bớt, có thể khiến lạm phát tăng cao hơn và chính sách thắt chặt hơn.”

Thắt lưng buộc bụng

Theo một số thước đo, người tiêu dùng đang chật vật trong việc thanh toán chi phí sinh hoạt.

Theo nghiên cứu từ Fed New York, các khoản nợ tiêu dùng quá hạn như thẻ tín dụng và cho vay mua ô tô đang tăng sau khi giảm xuống mức “thấp bất thường” vào năm 2020 và 2021 khi người tiêu dùng được hưởng lợi từ các chương trình hoãn trả nợ và viện trợ liên bang. Hiện tại, dữ liệu đã quay trở lại mức trước đại dịch, đặt ra câu hỏi về việc liệu sẽ tiếp tục tăng hay ổn định.

Sau thời gian tạm hoãn trong ba năm qua, khoảng 40 triệu người tiêu dùng cũng chuẩn bị tiếp tục thanh toán vay sinh viên liên bang trong tháng này.

Theo Khảo sát Hộ gia đình của Bloomberg, tỷ lệ người tiêu dùng nói rằng họ đang gặp khó khăn với chi phí của mình đã tăng trong tháng 10. Và theo Torsten Slok, nhà kinh tế trưởng tại Apollo Global Management, mức tăng này rõ rệt hơn đối với các hộ gia đình có bằng đại học kiếm được từ 50,000 đến 150,000 USD, “cho thấy nối lại thanh toán vay sinh viên đang gây ra căng thẳng tài chính.”

Theo dữ liệu của Fed, các hộ gia đình Mỹ đã chi 9.8% thu nhập khả dụng của mình để trả nợ trong quý II, tăng từ mức 8.3% trong quý I/2021 nhưng vẫn thấp hơn mức đỉnh 13.2% năm 2007.

Theo Anna Wong, kinh tế trưởng thị trường Mỹ của Bloomberg Economics, việc thắt chặt ngân sách có thể sẽ tiếp tục do tăng trưởng thu nhập chậm lại và lãi suất tăng cộng với việc nối lại thanh toán vay sinh viên đã đẩy các chi phí vay lên cao hơn.”

“Hoặc bạn có thể duy trì thói quen chi tiêu của mình trong một hoặc hai năm qua bằng cách vay thêm, hoặc bạn giữ chặt ví của mình hơn hoặc bạn đi tìm thêm việc làm.”

Dù vậy, bất chấp những sóng gió rình rập, vẫn có lý do để tin rằng người tiêu dùng có đủ động lực để giữ cho nền kinh tế phát triển ổn định.

Việc làm tăng vượt kỳ vọng trong tháng 9, giúp thúc đẩy chi tiêu trong tháng trước. Và dữ liệu gần đây do Fed công bố cho thấy giá trị tài sản ròng của người Mỹ đã tăng kỷ lục trong thời kỳ đại dịch, đặt nền móng cho sức mạnh của năm 2023.

Nhiều chủ nhà cũng đã hưởng lãi suất thế chấp thấp hơn trong thời kỳ đại dịch, giúp giảm khoản thanh toán tiền nhà hàng tháng và cho họ nhiều thu nhập khả dụng hơn. Theo nghiên cứu được Fed New York công bố vào tháng 10, một số người cũng đã tận dụng các chương trình hoãn trả nợ để trả các khoản nợ khác, để lại cho họ một khoản tín dụng sẵn có có thể sử dụng nếu cần.

Theo bà Sahm, “hiện tại, ta đang ở vị trí thuận lợi và ta có thể ở lại đó.”

Jason Furman, giáo sư kinh tế tại Đại học Harvard và cựu kinh tế trưởng Nhà Trắng, cho biết bức tranh không đến nỗi quá tồi tệ khi bạn tính đến những người thay đổi công việc đang có thu nhập cao hơn và tình trạng phạm pháp đang gia tăng từ đáy đại dịch.

“Có một câu hỏi đặt ra là liệu có sự điều chỉnh chậm rãi, dễ dàng cho người tiêu dùng hay không,” ông nói, “hay một khoảnh khắc tất cả đều vỡ vụn, khi bạn nhận thấy thu nhập của bạn thấp hơn nhiều so với mức chi tiêu của bạn và bạn phải điều chỉnh rất nhiều.”

Alex Gras, một luật sư về bằng sáng chế 27 tuổi với khoản vay sinh viên trị giá 127,000 USD, phải đối mặt với hóa đơn nợ sinh viên đầu tiên vào tháng 10 kể từ khi tốt nghiệp vào năm 2021.

Gras, sống ở Dallas, hy vọng anh sẽ có thể trang trải được khoản thanh toán hàng tháng khoảng 800 USD, nhưng điều đó đồng nghĩa với việc anh sẽ phải bớt đi khoản thanh toán cho nợ thẻ tín dụng khoảng 15,000 USD hóa đơn y tế và sinh hoạt tích lũy trong giai đoạn tìm việc sau khi tốt nghiệp.

“Có nhiều thức khác mà tôi sẽ cắt giảm một chút.” Anh sẽ đi ăn ngoài ít hơn và lo rằng mình có thể phải trì hoãn kế hoạch mua nhà. Tuy nhiên, anh vẫn hy vọng. “Cuối cùng mọi chuyện sẽ ổn thôi.”