Cơn sốt vàng trong 3 năm qua đã phá vỡ mọi kỷ lục

Sau khi bị các nhà đầu tư và ngân hàng trung ương xa lánh trong phần lớn thế kỷ này, sự đảo chiều của vàng bắt đầu trong cơn hoảng loạn của đại dịch, khi nó vượt mốc 2,000 USD/ounce. Đợt tăng giá này tiếp tục lấy đà mới sau khi xung đột Nga-Ukraine nổ ra, các ngân hàng trung ương và nhà đầu tư Trung Quốc thúc đẩy mức tăng 27% trong năm 2024, trước khi sự trở lại Nhà Trắng của Donald Trump giúp vàng vượt qua ngưỡng 3,000 USD một cách ấn tượng vào tháng Ba.

Trong giai đoạn mới nhất của đợt tăng giá mạnh mẽ, gần như mọi yếu tố kinh tế vĩ mô lớn đều hỗ trợ cho vàng, với việc chính phủ Mỹ đóng cửa và đồng đô la suy yếu khiến thị trường rơi vào trạng thái quá tải.

Tháng trước, vàng cũng đã vượt qua đỉnh cao điều chỉnh lạm phát được thiết lập cách đây hơn 45 năm, khi giá đạt đỉnh ở mức 850 USD. Khi vàng đạt mức cao đó vào tháng 1 năm 1980, Mỹ đang vật lộn với đồng tiền sụp đổ, lạm phát tăng vọt và một cuộc suy thoái đang diễn ra. Giá vàng đã tăng gấp đôi trong hai tháng trước đó, sau khi Tổng thống Mỹ Jimmy Carter ban hành lệnh đóng băng tài sản Iran để phản ứng với cuộc khủng hoảng con tin ở Tehran, làm gia tăng nhận thức về rủi ro khi nắm giữ tài sản bằng đồng đô la đối với một số ngân hàng trung ương nước ngoài. Đối với một số nhà đầu tư lạc quan về vàng, ngày nay có những tiếng vọng mờ nhạt của những điều kiện đó.

Trong suốt đợt tăng giá, các ngân hàng trung ương đã trở thành một lực lượng thống trị trên thị trường, mua vào vàng với khối lượng lớn đến mức khiến các nhà phân tích và nhà giao dịch phải xây dựng các mô hình mới để theo dõi nguồn cầu phục hồi này. Việc mua vào được thúc đẩy bởi động lực đa dạng hóa khỏi đồng đô la và bảo vệ tài sản của họ khỏi các quốc gia thù địch — và mặc dù vàng có thể không bao giờ trở lại vai trò nền tảng của hệ thống tiền tệ toàn cầu như trước đây, giá trị của vàng gần như chắc chắn đã vượt xa số lượng trái phiếu kho bạc mà các ngân hàng trung ương ngoài Mỹ nắm giữ trong dự trữ ngoại hối của họ.

Con số này vẫn còn thấp hơn nhiều so với dự trữ ngoại hối toàn cầu được giữ trong tất cả các khoản trái phiếu Mỹ, nhưng đợt tăng giá cũng chứng kiến vàng vượt qua đồng euro để trở thành tài sản lớn thứ hai trong dự trữ của các ngân hàng trung ương trên thế giới vào đầu năm nay. Đợt tăng giá này cũng có thể coi là một lợi ích cho Mỹ, với giá trị thị trường của lượng vàng nắm giữ vượt mốc 1 nghìn tỷ USD vào tháng trước — gấp hơn 90 lần so với số liệu ghi trên bảng cân đối kế toán của chính phủ.

Như trong năm 2024, việc mua vào của Trung Quốc là một động lực quan trọng cho vàng trong bốn tháng đầu năm, với các kế hoạch áp thuế của Trump làm rung chuyển thị trường toàn cầu và kích hoạt một làn sóng nhu cầu mới về tài sản trú ẩn an toàn tại Trung Quốc.

Sức mạnh của việc mua vào từ Trung Quốc có thể được thấy qua cái gọi là “phí bảo hiểm Thượng Hải”, chênh lệch giữa giá giao ngay chuẩn tại London và giá trên các sàn giao dịch Trung Quốc. Tuy nhiên, giá vàng tại Trung Quốc đã giảm xuống dưới mức chuẩn trong những tháng gần đây, ngay cả khi kim loại quý này đạt mức cao mới - báo hiệu rằng các nhà đầu tư phương Tây đã trở thành lực lượng chính trong đợt tăng giá mới nhất của vàng.

Thị trường Trung Quốc mở cửa trở lại vào thứ Năm sau kỳ nghỉ Tuần lễ Vàng, và một câu hỏi quan trọng đối với các nhà giao dịch là liệu họ sẽ tán thành hay phản đối giá vàng vượt mốc 4,000 USD/ounce.

Đối với các nhà mua vàng phương Tây, cả bán lẻ và tổ chức, các quỹ ETF vàng là một trong những cách phổ biến nhất để tiếp cận vàng. Khi một nhà đầu tư mua cổ phần trong một ETF vàng, quỹ tín thác quản lý nó phải mua một lượng vàng tương ứng để phản ánh lượng nắm giữ mới — dòng tiền này đẩy giá vàng tăng cao hơn.

“Việc vượt mốc 4.000 USD không chỉ đơn thuần là kết quả của kỳ vọng lãi suất hay đồng USD yếu hơn. Thay vào đó, nó phản ánh một sự thay đổi sâu sắc hơn trong tâm lý nhà đầu tư và dòng vốn toàn cầu,” Ole Hansen, một chiến lược gia hàng hóa tại Saxo Bank AS, cho biết. “Các lệnh trừng phạt, tịch thu tài sản và lo ngại về tính bền vững tài chính đã thúc đẩy các nhà đầu tư — cả tổ chức và chủ quyền — hướng tới các tài sản hữu hình nằm ngoài hệ thống tài chính.”