Những lao động nghèo nhất ở Mỹ chịu ảnh hưởng nặng nề do đà tăng lương chậm lại

Dữ liệu từ Fed Atlanta cho thấy tốc độ tăng lương hàng năm của nhóm lao động có thu nhập thấp nhất — những người kiếm được dưới khoảng 806 USD mỗi tuần — đã giảm xuống còn 3.7% vào tháng 6, so với mức đỉnh 7.5% vào cuối năm 2022, thời điểm tình trạng thiếu hụt lao động sau đại dịch ở các ngành như khách sạn - nhà hàng lên tới đỉnh điểm.

Lương cũng tăng chậm lại ở nhóm thu nhập cao hơn, nhưng với mức độ nhẹ hơn. Mức lương của nhóm 25% lao động có thu nhập cao nhất tăng 4.7% trong năm tính đến tháng 6, và trung bình toàn lực lượng lao động là 4.3%. Nhóm này có thu nhập trên 1,887 USD mỗi tuần.

Những con số này xuất hiện sau khi tổng thống Trump sa thải người đứng đầu cơ quan thống kê lao động của Mỹ vào thứ Sáu, chỉ vài giờ sau khi báo cáo việc làm ảm đạm được công bố. Động thái can thiệp chưa từng có này đã gây ra làn sóng chỉ trích từ giới kinh tế. Cơ quan bị sa thải phụ trách các báo cáo về thị trường lao động và lạm phát — vốn là cơ sở định giá cho hàng nghìn tỷ USD tài sản trên toàn cầu.

“Dữ liệu không thể là tuyên truyền”, cố vấn kinh tế hàng đầu của Nhà Trắng, Kevin Hassett, nói với Fox News hôm Chủ Nhật.

Ông nói với NBC: “Tổng thống muốn có người của mình tại đó để khi chúng ta xem các con số, chúng sẽ minh bạch và đáng tin cậy hơn.”

Nhưng trên CNN, William Beach — cựu ủy viên Cục Thống kê Lao động trong nhiệm kỳ đầu của Trump — cho biết vụ sa thải “thực sự làm tổn hại đến hệ thống thống kê”.

“Điều đó làm suy giảm uy tín của Cục Thống kê Lao động,” ông nói thêm.

Dữ liệu mới nhất cho thấy một sự đảo ngược rõ rệt so với xu hướng gần đây, có thể khiến những tác động tiêu cực từ cuộc chiến thuế quan và cắt giảm chi tiêu chính phủ của Trump càng thêm trầm trọng đối với các hộ gia đình nghèo.

Trong phần lớn thập kỷ qua, lương của người thu nhập thấp tăng nhanh hơn các nhóm khác, bao gồm cả thời kỳ nhiệm kỳ đầu của Trump. Xu hướng này còn tăng tốc sau đại dịch Covid-19 khi các nhà tuyển dụng trong ngành lương thấp gặp khó trong việc tìm lao động.

Xu hướng tương tự cũng xuất hiện ở các mức lương được quảng cáo trên thị trường việc làm: mức lương trong các ngành như luật, tiếp thị và kỹ thuật tăng mạnh nhất trong năm qua, theo dữ liệu của trang tuyển dụng Indeed. Trong khi đó, lương cho các công việc có mức thu nhập thấp như tài xế và hậu cần lại tụt hậu.

Các nhà kinh tế cho biết, lương của người lao động thu nhập thấp thường biến động mạnh hơn do họ có ít quyền thương lượng khi thị trường việc làm suy yếu.
Dữ liệu từ Fed Atlanta cho thấy những người thu nhập thấp từng được hưởng mức tăng lương cao hơn trong nhiệm kỳ đầu của Trump khi việc làm tăng mạnh.

“Chỉ khi thị trường lao động thực sự khan hiếm thì họ mới có chút quyền lực để đàm phán,” theo Elise Gould, chuyên gia thị trường lao động tại Viện Chính sách Kinh tế.

Dữ liệu công bố hôm thứ Sáu cho thấy tốc độ tuyển dụng trong ba tháng qua đã chậm lại rõ rệt, đặc biệt ở các ngành lương thấp như bán lẻ và giải trí.

Xu hướng tăng lương chững lại này đồng nghĩa với việc những người thu nhập thấp nay có khả năng nằm trong nhóm 40% người lao động Mỹ có mức lương không theo kịp lạm phát, dù lương trung vị vẫn tăng nhanh hơn giá cả, theo nhà kinh tế Cory Stahle của Indeed.

“Những người vốn đã ở đáy xã hội và đang chật vật có thể lại chính là những người mất nhiều sức mua nhất,” ông nói.

Diane Swonk, nhà kinh tế tại KPMG, cho rằng những lao động phục vụ sống nhờ tiền tip đặc biệt dễ bị tổn thương nếu du lịch chững lại và người tiêu dùng thắt lưng buộc bụng.

Nhiều nhà kinh tế đã cảnh báo rằng các chính sách chủ chốt của chính quyền Trump, bao gồm thuế quan đánh vào hàng nhập khẩu, sẽ tác động mạnh hơn tới các hộ gia đình nghèo.

Phòng Thí nghiệm Ngân sách Yale ước tính rằng thuế quan sẽ làm giảm thu nhập khả dụng của nhóm 10% hộ nghèo nhất hơn 3% trong ngắn hạn. Trong khi nhóm 10% giàu nhất chỉ bị ảnh hưởng khoảng 1%.

Một phân tích của Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) cho biết đạo luật chi tiêu và thuế của Trump, được gọi là “Một dự luật lớn, đẹp”, sẽ làm giảm tài nguyên cho nhóm 10% người thu nhập thấp nhất khoảng 1,600 USD mỗi năm, trong khi nhóm 10% giàu nhất sẽ được tăng lương thêm 12.000 USD mỗi năm. Điều này là do dự luật duy trì lâu dài các khoản cắt giảm thuế từ nhiệm kỳ đầu của Trump, đồng thời cắt giảm quyền tiếp cận Medicaid và phiếu thực phẩm.

Tuy nhiên, dự luật cũng cho phép những lao động làm việc trong các ngành có tiền tip hoặc làm thêm thường xuyên — vốn phổ biến trong nhóm lương thấp — được khấu trừ thuế.

Chính quyền cũng tin rằng các chính sách thương mại của mình sẽ đưa các việc làm sản xuất tay chân trở lại Mỹ, trong khi việc dỡ bỏ quy định trong ngành năng lượng sẽ giúp giảm chi phí xăng và hóa đơn nhiên liệu.

“Trong nhiệm kỳ đầu, Tổng thống Trump đã sử dụng chính sách kinh tế ‘Nước Mỹ Trước tiên’ để mang lại sự thịnh vượng lịch sử cho tầng lớp lao động và lần đầu tiên giảm bất bình đẳng tài sản và thu nhập trong nhiều thập kỷ,” người phát ngôn Nhà Trắng Kush Desai cho biết.
“Trong nhiệm kỳ này, Tổng thống Trump đang triển khai chính sách tương tự — với quy mô thậm chí lớn hơn — gồm dỡ bỏ quy định, thương mại công bằng hơn, và cắt giảm thuế để thúc đẩy tăng trưởng. Khi các chính sách này có hiệu lực, những điều tốt đẹp nhất vẫn đang ở phía trước.”