Phố Wall mở màn tháng 9 với biến động mạnh: Thuế quan, Fed và mùa vụ tạo sức ép

Các nhà đầu tư đang chuẩn bị tinh thần cho giai đoạn biến động mới sau kỳ nghỉ hè yên ả của Phố Wall. Khi thị trường mở cửa trở lại sau kỳ nghỉ Ngày Lao động – vốn được xem là dấu mốc kết thúc mùa hè – bầu không khí đã trở nên sôi động hơn vào ngày thứ Ba.

Tháng 9 từ lâu đã mang tiếng là tháng kém nhất trong lịch sử đối với chứng khoán Mỹ. Cùng lúc đó, những lo ngại xoay quanh tính độc lập của Cục Dự trữ Liên bang (Fed) và các bất định liên quan đến Tổng thống đã nổi lên, cộng hưởng để gây sức ép lên thị trường cổ phiếu và trái phiếu.

Trong mùa hè, nhà đầu tư đã nhiều lần bày tỏ quan ngại về định giá quá cao của cổ phiếu lẫn trái phiếu doanh nghiệp, bất chấp các dấu hiệu cho thấy kinh tế Mỹ đang chậm lại. Song song, căng thẳng leo thang giữa ông Trump và Fed cũng khiến lo ngại về áp lực chính trị đối với ngân hàng trung ương gia tăng, dù thị trường dường như đã khá thờ ơ trong vài tuần gần đây.

Tuy nhiên, đến ngày thứ Ba, những lo lắng âm ỉ này đã bùng phát, đặc biệt khi các thông tin về thuế quan của ông Trump xuất hiện trong kỳ nghỉ cuối tuần. Hệ quả là cổ phiếu và trái phiếu cùng suy yếu, trong khi nhiều nhà đầu tư dự đoán biến động sẽ còn gia tăng trước báo cáo việc làm quan trọng công bố vào thứ Sáu.

“Chúng ta đang đối mặt với sự bất định xoay quanh các mức thuế quan, và đó là nguyên nhân chính khiến tâm lý né tránh rủi ro hiện tại lan rộng,” Seth Hickle – Giám đốc danh mục tại Mindset Wealth Management – nhận định. Ông cho rằng nguy cơ nằm ở chỗ “các nhà đầu tư trái phiếu cảnh giác có thể phản ứng mạnh, gây hỗn loạn trên thị trường, nhất là khi một phần tiền thuế quan này có thể chảy ra nước ngoài.”

Chỉ số Biến động CBOE đã chạm đỉnh hơn bốn tuần, trong khi S&P 500 giảm 0.7% trong ngày thứ Ba. Lợi suất trái phiếu chính phủ dài hạn cũng tăng mạnh.

Lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm – vốn đi lên khi giá trái phiếu giảm – đã tăng gần 5 bps, chạm 4.269%. Lợi suất 30 năm cũng leo lên mức cao nhất kể từ giữa tháng Bảy. Lợi suất tăng thường khiến cổ phiếu chịu sức ép do lợi nhuận từ trái phiếu trở nên hấp dẫn hơn. Các nhà đầu tư thường xem ngưỡng 4.5% của lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm là mức có thể làm nhu cầu với cổ phiếu chững lại. Đồng thời, lợi suất cao cũng giúp đồng USD phục hồi sau giai đoạn yếu gần đây.

Mark Luschini – chiến lược gia trưởng tại Janney Montgomery Scott – cho biết lợi suất trái phiếu 30 năm tiến sát 5% đã “góp phần đè nặng lên thị trường.” Ông cũng nhận xét thêm rằng phán quyết của tòa án chống lại thuế quan của ông Trump “rõ ràng đã thổi bùng lo lắng về tác động của việc thu thuế này với Mỹ cũng như vai trò trong việc giảm thâm hụt ngân sách.”

Sự yếu kém theo mùa của tháng 9 có thể bắt nguồn từ việc nhà đầu tư quay lại sau kỳ nghỉ hè, tiến hành dọn dẹp danh mục, đồng thời điều chỉnh thuế và chuẩn bị cho giai đoạn cuối năm.

Theo Stock Trader’s Almanac, trong 35 năm qua, tháng 9 là tháng tệ nhất với S&P 500, với mức giảm trung bình 0.8%. Trong giai đoạn này, chỉ số đã giảm 18/35 lần – là tháng duy nhất có số lần giảm nhiều hơn số lần tăng.

Christian Hoffmann – trưởng bộ phận thu nhập cố định tại Thornburg Investment Management – cho rằng xu hướng né tránh rủi ro trong tháng này phần lớn đã được dự báo. Việc phát hành nợ lớn trên thị trường tín dụng vào thứ Ba càng làm tình hình thêm căng thẳng khi dòng vốn dịch chuyển từ trái phiếu chính phủ sang trái phiếu doanh nghiệp.

“Chúng tôi đã giảm rủi ro trong suốt mùa hè khi định giá ngày càng chặt chẽ,” ông nói.

Chênh lệch trái phiếu doanh nghiệp – tức phần bù lợi suất mà các công ty có xếp hạng tín nhiệm cao phải trả so với trái phiếu Kho bạc – đã giảm xuống mức thấp kỷ lục 75 bps hồi tháng trước, theo ICE BofA Corporate Index. “Với mức biến động thấp như đã thấy và chênh lệch hiện nay, kịch bản hợp lý hơn là biến động sẽ gia tăng,” Hoffmann bổ sung.

Dữ liệu việc làm tháng 8, dự kiến công bố vào thứ Sáu, sẽ đóng vai trò then chốt trong việc xác định Fed sẽ mạnh tay đến đâu trong việc cắt giảm lãi suất những tháng tới. Tuy nhiên, áp lực lạm phát kéo dài có thể giới hạn khả năng hành động của Fed trong việc hỗ trợ Phố Wall.

Giới đầu tư cũng sẽ dõi theo phiên điều trần xác nhận tuần này của Stephen Miran – đồng minh thân cận của ông Trump – cho vị trí tạm thời tại Fed sau khi Adriana Kugler từ chức vào ngày 1/8. Việc bổ nhiệm diễn ra giữa lúc ông Trump tăng cường chỉ trích Fed, đặc biệt nhắm vào Chủ tịch Jerome Powell vì chưa hạ lãi suất, cũng như Thống đốc Lisa Cook.

“Thị trường đang đánh giá khả năng Fed sẽ kém độc lập hơn, và điều đó chắc chắn có hệ lụy,” Josh Chastant – Giám đốc danh mục tại GuideStone Funds – chia sẻ.

Trong bối cảnh biến động, các nhà đầu tư tìm đến tài sản thay thế để phòng vệ danh mục. Giá vàng đã tăng lên gần 3,540 USD/ounce – mức cao kỷ lục – trong phiên thứ Ba.

“Năm nay, cả vàng và bitcoin đều tăng, thay vì chỉ một trong hai,” Aakash Doshi – Trưởng chiến lược vàng tại State Street Investment Management – nhận định. Theo ông, cả vàng và bitcoin đều gắn liền với diễn biến của đồng USD: “Chúng mang đến lựa chọn thay thế cho tiền pháp định, đồng thời hưởng lợi từ xu hướng phi đô la hóa.”