Shrinkflation: Khi sức mua bị bào mòn trong im lặng

Định nghĩa shrinkflation

Lạm phát làm giảm sức mua của người tiêu dùng bằng cách khiến mọi thứ trở nên đắt đỏ hơn. Chính phủ theo dõi điều này qua Chỉ số giá tiêu dùng (CPI), nhưng con số chính thức thường không thể hiện hết tình hình thực tế.

Thứ nhất, CPI đã được điều chỉnh theo nhiều cách để làm giảm mức lạm phát được báo cáo. Người tiêu dùng có thể cảm nhận rõ điều này mỗi khi đi siêu thị hay mua sắm.

Tuy nhiên, lạm phát giá cả còn xuất hiện theo những hình thức mà các chỉ số kinh tế không đo lường được — đôi khi người tiêu dùng không chỉ phải trả nhiều tiền hơn, mà còn nhận được ít hơn cho cùng một số tiền bỏ ra.

Đó chính là shrinkflation.

Trả nhiều hơn, nhận ít hơn

Các chính sách tiền tệ nới lỏng từ ngân hàng trung ương và chính phủ đã mở rộng mạnh mẽ nguồn cung tiền. Theo định nghĩa, đó là lạm phát. Khi USD bị pha loãng, mỗi đô la trở nên kém giá trị hơn, kéo theo sự sụt giảm sức mua nói chung.

Điều này tạo áp lực không chỉ lên người tiêu dùng mà còn lên cả các nhà sản xuất.

Khi chi phí nguyên vật liệu, lao động và vận hành tăng cao, lợi nhuận của doanh nghiệp bị bóp nghẹt. Để bảo vệ biên lợi nhuận, họ buộc phải chuyển chi phí đó sang cho khách hàng.

Tuy nhiên, tăng giá trực tiếp thường không được ưa chuộng. Lý tưởng nhất, các công ty muốn che giấu việc tăng giá.

Và lúc đó, shrinkflation trở thành công cụ đắc lực.

Thay vì nâng giá, doanh nghiệp chỉ đơn giản là giảm số lượng sản phẩm mà người tiêu dùng nhận được. Họ có thể làm điều này bằng cách thu nhỏ bao bì, hoặc giảm lượng sản phẩm bên trong — mà không thay đổi giá bán.

Shrinkflation không được phản ánh trong CPI, và phần lớn thời gian họ có thể không để ý. Nhưng tác động của nó tương tự như tăng giá: cuối cùng, người tiêu dùng vẫn nhận được ít hơn.

Đây chính là lạm phát trong im lặng.

Shrinkflation ngoài đời thực

Megan Liscomb, biên tập viên cấp cao của BuzzFeed, gần đây đã ghi nhận 20 ví dụ về shrinkflation đang diễn ra ngay trước mắt người tiêu dùng.

Chẳng hạn, Duncan Hines đã giảm kích thước hộp bột bánh từ 18 xuống còn 15.25 ounce. Đổi lại, họ in hình Dolly Parton lớn hơn trên bao bì — một điểm cộng nhẹ nhàng.

Howard’s Feed-N-Wax, một loại dầu đánh bóng đồ gỗ, đã giảm xuống còn một nửa dung tích so với năm ngoái, nhưng vẫn bán với giá như cũ.

Cascade cắt giảm số viên rửa chén trong sản phẩm Free & Clear từ 62 xuống còn 47 viên, nhưng vẫn giữ giá ở mức USD 19.99.

SC Johnson cũng không đứng ngoài cuộc, giảm số lượng túi trong gói Ziploc "loại lớn" từ 75 còn 60 chiếc.

Đây chỉ là vài ví dụ trong số rất nhiều trường hợp khác.

Người tiêu dùng phần lớn không để ý đến shrinkflation. Nhưng khi họ nhận ra, cảm giác bị lừa thường rất rõ ràng, và sự giận dữ thường hướng về các tập đoàn "tham lam" đang bán ít hơn với giá như cũ.

Nhưng sự thật là còn có một thủ phạm khác: Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed).

Nếu Fed không liên tục làm mất giá đồng tiền của người tiêu dùng, các doanh nghiệp đã không cần phải dùng đến chiến thuật này để giữ lợi nhuận.

Các công ty không thể làm ngơ với chi phí tăng. Họ có thể tăng giá — điều sẽ khiến người tiêu dùng phản ứng dữ dội, hoặc giảm số lượng sản phẩm mà họ có thể không nhận ra ngay.

Dù bằng cách nào, kết quả cũng như nhau: người tiêu dùng vẫn phải trả nhiều tiền hơn để nhận được ít hơn.