Thị trường trái phiếu trong giai đoạn gần đây đã mang tới những điều khó hiểu đối với các nhà đầu tư. Lợi suất TPCP Mỹ giảm vào ngày Thứ 2 bất chấp dữ liệu PMI sản xuất và lời cam kết sẽ tăng nguồn cung trái phiếu trong thời gian còn lại của năm 2021.

Các nhà giao dịch dường như ngày một tin tưởng vào lời khẳng định từ Chủ tịch Fed Powell và đồng nghiệp rằng lạm phát chỉ tăng trong ngắn hạn khi nền kinh tế phục hồi trở lại từ mức đáy đại dịch Covid-19.

Lợi suất tiếp tục giảm dù cho lạm phát đang có xu hướng nhích lên

Điểm đáng chú ý nhất đó là lợi suất thực đang hướng trở lại mức đáy -1.11% vào đầu năm nay. Mặt bằng lợi suất này thường hiếm khi đạt được trong quá khứ và nhiều khả năng việc lạm phát duy trì ở mức thấp một phần do sự thiếu hụt nguồn cung trái phiếu. Chương trình mua tài sản của Fed sau đại dịch bao gồm cả việc tăng cường mua vào trái phiếu phòng chống lạm phát (TIPS). Cùng lúc đó, chính phủ Mỹ cũng tập trung hơn vào phát hành các trái phiếu thông thường hơn so với các trái phiếu phòng chống lạm phát nhằm hỗ trợ cho nền kinh tế. Hệ quả đó là nguồn cung của trái phiếu TIPS khả dụng đối với các nhà đầu tư so với tổng quy mô thị trường đã giảm xuống mức đáy kể từ năm 2012 là khoảng 9% và lý giải vì sao lợi suất thực giảm xuống duy trì ở mức -1%.

Kỳ vọng lạm phát 10 năm đã tăng mạnh khi nguồn cung trái phiếu TIPS hạn chế

Tác động đối với lạm phát kỳ vọng là rất rõ ràng và có thể đã được tăng cường bởi chính sách mua tài sản của Fed. Chương trình QE đã tăng mức nắm giữ các khoản nợ của Fed từ mức 25% năm 2019 lên 36% tổng quy mô toàn thị trường. Trong đó tỷ lệ nắm giữ đối với trái phiếu TIPS thậm chí còn tăng ấn tượng hơn, từ 8.4% lên 21%, trong cùng giai đoạn trên. NHTW Mỹ chưa từng nắm giữ hơn 10% tổng quy mô thị trường nợ trong giai đoạn triển khai các gói QE sau khủng hoảng 2008.

Diễn biến của lợi suất TIPS dường như không quá đáng tin cậy để dự báo lạm phát trong dài hạn (kể từ năm 2004 đến nay, lạm phát kỳ vọng dựa trên lợi suất TIPS 10 năm nằm trên đường trung bình lạm phát 10 năm trong khoảng 2/3 thời gian trên) cũng như tác động của kỳ vọng này tới lợi suất TPCP thông thường. Đó là một lý do để kỳ vọng lợi suất TPCP 10 năm sẽ duy trì ở mức thấp trong thời gian dài hơn dự kiến.