Suy thoái kinh tế Mỹ: Lo ngại ngày càng tăng cao, dữ liệu nói lên điều gì?

Đối với thị trường chứng khoán vốn chao đảo do Fed hiện đang giữ lãi suất ở mức quá cao trong thời gian quá dài, câu chuyện về "Goldilocks" - tồn tại trong nhiều tháng nay - đột nhiên bị phe gấu lấn át.

Chỉ số Dow Jone đã sụt giảm 2.6%, S&P 500 bốc hơi 3% và Nasdaq lao dốc gần 3.5%.

Vậy tình hình kinh tế Hoa Kỳ hiện tại như thế nào? Hiếm khi có một dữ liệu nào có thể nắm bắt được tất cả những gì đang diễn ra, dưới đây là cái nhìn tổng quát về loạt chỉ số - một số cho thấy cho tăng trưởng vẫn đang diễn ra và không có suy thoái, một số khác có lẽ là không.

Tăng trưởng và nhu cầu

Phần lớn các cuộc suy thoái ập đến khi GDP giảm mạnh. Tuy nhiên, điều này đã không xảy ra và có vẻ như sẽ không xảy ra trong tương lai gần.

Tăng trưởng trong quý 2 đạt 2.8% y/y, gấp đôi tốc độ tăng trưởng của quý 1, bằng con số trung bình của sáu quý gần nhất và xấp xỉ tốc độ tăng trưởng trung bình trong ba năm trước đại dịch.

Mặc dù các yếu tố thúc đẩy tăng trưởng đang thay đổi, một thước đo mà Chủ tịch Fed Jerome Powell theo dõi cho thấy nhu cầu cơ bản của khu vực tư nhân - doanh số cuối cùng cho người tiêu dùng nội địa khu vực tư nhân - vẫn duy trì ở mức 2.6% trong quý 2. Con số này cũng đạt mức trung bình của năm rưỡi vừa qua và phù hợp với tốc độ tăng trưởng trong những năm trước đại dịch.

Hoạt động dịch vụ mạnh mẽ

Chỉ số đo lường hoạt động dịch vụ được theo dõi chặt chẽ của Viện Quản lý Cung ứng đã tăng trưởng trở lại và các thước đo về đơn đặt hàng mới cũng như việc làm đều phục hồi.

Một thước đo về hoạt động dịch vụ từ S&P Global, chiếm 2/3 hoạt động kinh tế của Hoa Kỳ, đã đạt đỉnh trong hơn hai năm vào tháng 7.

Theo Chris Williamson, chuyên gia kinh tế tại S&P Global Market Intelligence, "các cuộc khảo sát trong tháng 7 cho thấy nền kinh tế tiếp tục tăng trưởng vào đầu quý 3 với tốc độ tương đương với tốc độ tăng trưởng vững chắc của GDP hàng năm - 2.2%".

Lạm phát hạ nhiệt

Lý do lãi suất vẫn ở mức cao là vì lạm phát tăng mạnh vào năm 2021 và 2022 và hạ nhiệt chậm hơn so với tốc độ tăng. Trong 2 năm này, lạm phát đã bất ngờ tăng nóng khiến Fed trì hoãn động thái cắt giảm lãi suất.

Tuy nhiên, dữ liệu gần đây cho thấy lạm phát đang tiến gần hơn đến mục tiêu 2% của Fed, điều này có thể khiến Fed sớm cắt giảm lãi suất. Câu hỏi mà nhiều nhà đầu tư đặt ra là liệu có phải Fed đang chờ đợi quá lâu để chuyển trọng tâm từ lạm phát sang việc làm hay không.

Thị trường lao động báo hiệu suy thoái?

Hoạt động tuyển dụng tại Hoa Kỳ đã chậm lại, trung bình chỉ tăng thêm khoảng 170,000 việc làm mỗi tháng trong ba tháng qua và chỉ tăng 114,000 việc làm vào tháng 7, thấp hơn nhiều so với con số 267,000 việc làm mỗi tháng trong quý đầu tiên của năm 2024 và 251,000 việc làm vào năm ngoái.

Trong khi đó, tỷ lệ thất nghiệp vào tháng 7 tăng tháng thứ tư liên tiếp, lên 4.3%, cao hơn gần 1% so với đáy vào tháng 1/2023 và là mức đỉnh kể từ tháng 10/2021.

Thông thường khi tỷ lệ thất nghiệp tăng trên đà như vậy, nền kinh tế sẽ không ổn định cho đến khi Fed cắt giảm lãi suất.

Mối quan hệ giữa sự gia tăng tỷ lệ thất nghiệp và suy thoái kinh tế được thể hiện qua quy tắc Sahm, trong đó suy thoái kinh tế diễn ra khi tỷ lệ thất nghiệp trung bình ba tháng tăng 0.5% so với mức đáy của 12 tháng trước đó. Cho đến nay, quy tắc này chưa bao giờ sai.

Claudia Sahm, nhà kinh tế học đã đưa ra quy tắc này, hôm thứ Hai chia sẻ rằng nền kinh tế hiện tại có lẽ chưa rơi vào suy thoái, nhưng "chúng ta đang hướng đến tình trạng này".

Nợ quá hạn gia tăng

Tỷ lệ nợ quá hạn của hộ gia đình Hoa Kỳ đã tăng lên 3.2% trong quý đầu tiên, cao hơn so với 3.1% trong ba tháng cuối năm ngoái, theo Cục Dự trữ Liên bang New York. Con số này thấp hơn nhiều so với mức 4.7% vào cuối năm 2019, ngay trước đại dịch COVID-19.

Tuy nhiên, các quan chức Fed New York cũng phát hiện ra rằng đối với những người sử dụng thẻ tín dụng đã đạt đến hạn mức vay của họ - có xu hướng là người trẻ và có thu nhập thấp hơn - tỷ lệ nợ quá hạn đã tăng mạnh.

Các chuyên gia phân tích cho biết áp lực mà các hộ gia đình thu nhập thấp phải đối mặt có thể lan rộng khắp nền kinh tế. Cục Dự trữ Liên bang New York công bố dữ liệu quý 2 vào thứ Ba.

Những dữ liệu bất ngờ

Các báo cáo về nền kinh tế trong vài tháng qua có xu hướng thấp hơn kỳ vọng của các nhà kinh tế, ví dụ gần đây nhất là dữ liệu việc làm yếu kém công bố hôm thứ sáu.

"Chỉ số bất ngờ" của Citigroup chỉ mới tồn tại trong khoảng hai thập kỷ, do đó, chỉ số này chưa có dữ liệu dự đoán suy thoái rõ ràng, nhưng nó có thể cho biết nhiều điều về sự thay đổi trong niềm tin của nhà đầu tư vào khả năng hạ cánh mềm của nền kinh tế Mỹ.

Chỉ số này đang ở mức đáy trong hai năm.

Nước Mỹ có thể làm gì?

Suy thoái do đại dịch năm 2020 đã ảnh hưởng sâu rộng đến các cơ quan điều hành chính sách, khi Fed cắt giảm lãi suất xuống 0 và mua hàng nghìn tỷ USD trái phiếu nhằm nới lỏng chính sách tiền tệ, Quốc hội cùng hai chính quyền đã hỗ trợ người tiêu dùng và doanh nghiệp khi liên tục chi tiêu hàng nghìn tỷ USD.

Lần này có thể sẽ rất khác vì nếu có xảy ra suy thoái kinh tế thì nó sẽ không nghiêm trọng bằng cuộc khủng hoảng lớn mà cả thế giới, đặc biệt là Mỹ, đã trải qua vì dịch COVID-19.

Lãi suất chính sách của Fed hiện ở mức 5.25% - 5.5%, cho thấy Fed còn nhiều dư địa để cắt giảm lãi suất so với tháng 3 năm 2020, khi lãi suất đạt 1.50% - 1.75%.

Mặt khác, nợ công ở mức cao của chính phủ Hoa Kỳ có thể ngăn cản động thái kích thích kinh tế mạnh mẽ từ chính quyền tổng thống hiện tại hoặc tiếp theo.