Thị trường chứng khoán "phi mã" đến ngày 1/8 - Lạc quan và cẩn trọng với thỏa thuận thương mại Mỹ - EU

Thị trường chứng khoán "tươi tỉnh" trở lại

Những lo lắng do thuế quan hồi tháng Tư đang nhanh chóng nhường chỗ cho làn sóng hưng phấn rủi ro trên diện rộng. “Ngày Giải Phóng” bất ngờ của Tổng thống Trump từng làm sụt giảm tâm lý thị trường, nhưng nay cục diện đã xoay chuyển: các nhà đầu tư đang lướt sóng trên kỳ vọng về một loạt thỏa thuận thương mại.

Hiệp định thương mại Mỹ–Nhật, từng bị lo ngại sẽ áp thuế 25%, nay chỉ còn 15%, kể cả với ô tô. Đây không chỉ là thắng lợi cho Nhật Bản mà còn là tín hiệu sống lại cho khẩu vị rủi ro toàn cầu. Và khi rộ lên tin đồn rằng một thỏa thuận Mỹ–EU có thể tương tự, thị trường cổ phiếu lập tức được “tiếp sức”. Từ đe dọa 30% xuống thực tế 15% là cả một trời khác biệt đối với phố Wall.

Chỉ số S&P 500 tăng vọt lên mức cao nhất mọi thời đại khi thị trường bắt đầu tin rằng các kịch bản tồi tệ về thuế quan có thể đã bị định giá quá tiêu cực. “Nghệ thuật đàm phán” của Trump dường như đang phát huy, và bức màn sương quanh chính sách thuế quan của ông dần được vén lên. Theo các nguồn tin, EU đang khẩn trương tiến tới một thỏa thuận để tránh chiến tranh thương mại, trong khi Bộ trưởng Tài chính Bessent cũng tiếp thêm nhiên liệu cho ngọn lửa hi vọng với tín hiệu tích cực từ Trung Quốc.

Nếu mức thuế bình quân có thể dừng lại ở 15%, đó sẽ là một giải pháp “giảm thiểu thiệt hại” hơn là phá hủy. Các thị trường, vốn luôn nhìn về phía trước, đang định vị lại cho một cú hạ cánh mềm.

Trong khi đó, mùa báo cáo lợi nhuận cũng không gây lo ngại lớn. Alphabet vượt kỳ vọng nhờ mảng quảng cáo và điện toán đám mây, dù nâng dự báo chi tiêu vốn lên 85 tỷ USD. Tesla tuy hụt mục tiêu lợi nhuận nhưng vẫn giữ đúng kế hoạch cho mẫu xe giá rẻ năm 2025, đủ để giữ lửa kỳ vọng.

Ngay cả thị trường trái phiếu cũng phản ứng. Đợt tăng giá kéo dài 5 ngày bị chững lại, lợi suất tăng nhẹ do dòng tiền chuyển từ tài sản an toàn sang cổ phiếu tăng trưởng. Phiên đấu giá trái phiếu 40 năm của Nhật yếu kém càng làm nổi bật xu thế giảm hấp dẫn của nợ dài hạn giữa bối cảnh lo ngại ngân sách và thay đổi chính sách tiền tệ.

Dẫu vậy, ẩn sau bức tranh hưng phấn này là mầm mống chủ quan. Các mô hình định lượng cảnh báo rằng hỗn hợp giữa tâm lý lạc quan, định giá cao và xu hướng hạ dự báo lợi nhuận có thể kích hoạt biến động. Thị trường hiện không được định giá cho những thất vọng, và chính đó là rủi ro.

Tuy nhiên, ít nhất lúc này, tinh thần hưng phấn đã trở lại. Phố Wall đang phi nước đại về ngày 1/8, không phải trong lo âu mà với sự lạc quan thận trọng. Viễn cảnh các thỏa thuận khả thi đang thay thế bóng ma thuế quan 30%, đủ để gỡ bỏ màn sương bất định.

Dù Trump tiếp tục công kích Fed, cáo buộc Powell “quá hèn không dám” cắt giảm lãi suất, thì thị trường trái phiếu đã tự tính toán. Hợp đồng tương lai hiện cho thấy kỳ vọng 75bps cắt giảm lãi suất trong năm tới, so với chỉ 25 điểm hồi tháng Tư.

Trong môi trường này, tin xấu không đọng lại, tin tốt được cộng hưởng, và nhà đầu tư đang nhảy múa theo nhịp điệu của lợi nhuận và đàm phán. Chừng nào cơn bão thuế quan còn tiếp tục tan thành mưa phùn, thì bản nhạc “ưa rủi ro” vẫn sẽ tiếp tục vang lên.

Góc nhìn nhà giao dịch: Thỏa thuận châm ngòi

Phiên giao dịch thứ Năm mở cửa với mạng lưới tin đồn, kỳ vọng và thực tế vỡ mộng, khi những dòng tít về một thỏa thuận thuế quan Mỹ–EU, được đồn đại là sẽ giống mô hình 15% với Nhật, khiến thị trường rủi ro bật dậy. Nhưng dưới vẻ bề ngoài bình lặng, lại là sự xáo trộn mạnh mẽ. Trái phiếu, vàng và Bitcoin đồng loạt bị bán tháo, trong khi đợt ép bán khống chớp nhoáng bùng lên như màn pháo hoa ngoài giờ tháng Bảy.

Giới giao dịch, sau một tuần “chóng mặt” vì các cú đảo chiều mạnh, lại chứng kiến thị trường định lượng mất kiểm soát, lần này ở các góc meme-stock, nơi mà logic cơ bản không tồn tại. HIMS, GPRO và DNUT dẫn đầu, không phải nhờ kết quả kinh doanh hay đột phá sản phẩm, mà chỉ bởi công thức đơn giản: quá nhiều lệnh bán khống, quá ít cổ phiếu lưu hành, và đủ tiêu đề báo để đốt nhiên liệu. Kết quả? Những cú tăng khiến cả “Roaring Kitty” cũng phải gật gù.

Ở mặt vĩ mô, doanh số bán nhà hiện hữu của Mỹ giảm mạnh, thêm một dấu hiệu rằng người tiêu dùng chưa thực sự nhập cuộc vào kịch bản “hạ cánh mềm” của Powell. Nhưng giới giao dịch gần như phớt lờ. Thị trường lúc này không còn chạy theo lãi suất hay dữ liệu, mà bị dẫn dắt bởi vị thế giao dịch, sự đau đớn và góc nhìn chính sách.

Tin tức rằng Mỹ và EU sắp đạt thỏa thuận thuế 15% như “chuông báo cháy” giữa buổi tiệc rủi ro. Nhóm vốn hóa nhỏ, thường là những cổ phiếu bị ghét nhất, bật tăng. Người bán khống cuống cuồng. Nhưng niềm vui ngắn chẳng tày gang. Rổ cổ phiếu “bị bán khống nhiều nhất” đảo chiều, rồi phục hồi, tạo nên phiên giao dịch kiểu “pinball” khiến nhiều chiến lược định lượng chật vật bám trụ.

Thị trường công nghệ thì ủ rũ. Nasdaq lùi bước, khi các “ngôi sao tăng trưởng” mất ánh hào quang. Dù chỉ số NDX vẫn duy trì chuỗi 62 phiên trên đường trung bình 20 ngày, một kỷ lục chỉ từng thấy thời bong bóng dot-com năm 1999, thì cơn say AI dường như đang tới ngưỡng bão hòa. Để tham chiếu, 12 tháng sau cột mốc tháng 1/1999 đó, NDX tăng tới 77%. Déjà vu hay bong bóng phản âm? Giới giao dịch vẫn đang vừa say mê, vừa thận trọng quan sát.

Lợi suất trái phiếu tăng 4 bps trên toàn đường cong, xóa sạch mức giảm hôm qua và đưa lãi suất ngắn hạn trở lại vùng xanh trong tuần. Tuy vậy, đồng USD lại giảm, kéo lùi bởi đà phục hồi của đồng EUR nhờ tâm lý thương mại tích cực. Thường thì điều đó sẽ hỗ trợ vàng, nhưng không phải hôm nay. Vàng giảm mạnh, rơi xuống dưới mốc $3400 khi nhu cầu trú ẩn mất sức trước làn sóng hòa dịu thuế quan.

Bitcoin cũng chẳng khá hơn. Sau một tuần hành xử như “vàng kỹ thuật số phiên bản siêu biến động”, BTC quay về mốc $118,000, bật khỏi vùng hỗ trợ kỹ thuật nhưng thiếu động lực rõ ràng. Trong khi đó, dầu giữ vững trận địa, không thay đổi trong ngày bất chấp báo cáo EIA cho thấy tồn kho sụt mạnh và sản lượng bất ngờ giảm. Vàng đen tiếp tục là điểm tựa giữa cơn lốc thị trường.

Về câu hỏi liệu giai đoạn ép bán khống đã kết thúc? Theo báo cáo biểu đồ của Goldman, có thể chúng ta mới chỉ ở hiệp 5, còn nhiều thiệt hại (hoặc hồi phục) đang chờ ở phía trước, tùy vị trí của bạn trong cuộc chơi.

Tóm lại, thị trường hiện là bàn cờ tốc độ của những thương vụ, dữ liệu và hỗn loạn. Làn sóng thuế quan có thể đang đổi chiều, nhưng dòng chảy đan xen của vị thế, biến động và câu chuyện vẫn ngày một mạnh hơn. Hãy thắt dây an toàn và chuẩn bị tinh thần cho những cú quay xe "gãy cổ" .

Nhật Bản: "Cười" trong ngắn hạn, "khóc" về dài hạn

Thỏa thuận thuế Mỹ–Nhật, được xem là “chiến thắng” ở mức 15% thay vì mức đe dọa 25%, hôm nay đang tạo phiên ăn mừng tại thị trường chứng khoán Nhật. Nhưng ẩn dưới sự hân hoan của thị trường là một sự thay đổi cấu trúc với hệ lụy đến dòng vốn toàn cầu.

Chi tiết đáng chú ý? Nhật Bản vốn là một quốc gia xuất khẩu vốn, họ chuyển các khoản thặng dư thương mại khổng lồ sang trái phiếu Mỹ, nợ châu Âu và cổ phiếu toàn cầu, nhưng chiến lược này có thể đang chậm rãi kết thúc. Mô hình hoạt động hàng chục năm qua là: thặng dư lớn → tái đầu tư ra nước ngoài → hỗ trợ nhu cầu tài sản rủi ro và dài hạn. Nhưng với cán cân thương mại ít thuận lợi hơn do mức thuế mới cao gấp 10 lần (15% thay vì 1.5%), thặng dư này có thể co lại.

Khi tài khoản vãng lai thu hẹp, dòng vốn ra nước ngoài cũng bị siết lại. Trong hai thập kỷ qua, lượng mua tài sản nước ngoài của Nhật vượt dòng vào gần 3:1, đóng vai trò then chốt trong việc đè lợi suất trái phiếu chính phủ toàn cầu và nâng định giá. Nếu Tokyo có ít USD hơn để tái đầu tư, hệ quả với thanh khoản toàn cầu và dự trữ ngoại hối không hề nhỏ.

Ngắn hạn, giới đầu cơ vẫn tập trung vào “carry trade”. Dù lợi suất có nhích lên, bất ổn chính trị tại Nhật, với Thủ tướng Ishiba đang ở thế mong manh, nhiều khả năng giữ BOJ ở thế chờ. Điều đó giúp Nhật duy trì vị thế “nguồn vốn giá rẻ nhất thế giới”, tiếp tục thúc đẩy các chiến lược đầu cơ vào các thị trường FX mới nổi, trái phiếu Úc và cổ phiếu công nghệ.

Tuy nhiên, đừng nhầm giữa dòng tiền nóng của quỹ đầu cơ và các dòng vốn lớn dài hạn từ quỹ hưu trí, bảo hiểm và ngân hàng lớn của Nhật. Nhóm đầu tiên chạy theo chênh lệch; nhóm thứ hai tái đầu tư thặng dư. Và chính dòng vốn sau, đang bị co lại bởi các thỏa thuận thương mại ký trong thế bị động, mới là yếu tố định hình lại thị trường FX, trái phiếu và cổ phiếu toàn cầu về dài hạn.

Nói cách khác, thị trường có thể ăn mừng bề nổi hôm nay, nhưng nếu thặng dư thương mại của Nhật giảm theo thời gian, dấu ấn của họ trên thị trường tài sản toàn cầu cũng sẽ nhạt dần. Thế giới đã quen với việc Nhật xuất khẩu cả ô tô lẫn vốn. Ô tô thì có thể bị đánh thuế, còn dòng vốn có thể đơn giản là cạn dần.