Các khảo sát về tâm lý người tiêu dùng và doanh nghiệp – được gọi là "dữ liệu mềm" – cảnh báo rằng nền kinh tế có thể suy giảm đáng kể do các chính sách thuế quan và cắt giảm chi tiêu liên bang của Trump. Trong khi đó, "dữ liệu cứng" từ các số liệu chính thức như việc làm và sản xuất lại cho thấy nền kinh tế vẫn ổn định và những lo ngại về suy thoái có thể bị phóng đại.

Sự mâu thuẫn này đang gây ra tâm lý bất an ở cả Washington và Phố Wall. Nền kinh tế Mỹ – từng được coi là điểm sáng toàn cầu – giờ lại trở thành nguồn gốc chính của sự bất ổn. Tuần này, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế mạnh nhất kể từ năm 2022. Đồng thời, Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) cũng cảnh báo rằng chính sách thương mại của Mỹ sẽ làm chậm lại tăng trưởng kinh tế toàn cầu.

Người tiêu dùng và doanh nghiệp lo lắng

Phần lớn mối lo bắt nguồn từ các khảo sát tâm lý người tiêu dùng của Đại học Michigan và The Conference Board. Cả hai khảo sát đều chỉ ra rằng người dân đang lo ngại thuế quan sẽ làm giá cả tăng cao. Các công ty lớn như Nike và Delta Air Lines cũng bày tỏ sự lo ngại này, góp phần khiến thị trường chứng khoán bốc hơi hàng nghìn tỷ USD trong tháng qua.

Dữ liệu mềm cho thấy lo ngại của người dân Mỹ gia tăng

Andrew Hollenhorst, chuyên gia kinh tế trưởng tại Citigroup, cho biết:"Bạn không nên chỉ dựa vào dữ liệu mềm để đánh giá toàn bộ nền kinh tế, nhưng chúng rất quan trọng vì cho thấy những gì người dân nghĩ về tương lai."

Khảo sát của Đại học Michigan cho thấy, vào đầu tháng 3, kỳ vọng tài chính cá nhân của người tiêu dùng đã giảm xuống mức thấp kỷ lục. Đồng thời, người dân dự đoán giá cả sẽ tăng nhanh nhất trong ba thập kỷ tới.

Tuy nhiên, Chủ tịch Fed Jerome Powell đã cố gắng xoa dịu những lo ngại này. Ông gọi con số này là "một trường hợp ngoại lệ" và cho biết mối liên hệ giữa dữ liệu mềm và dữ liệu cứng không quá chặt chẽ. Powell nhấn mạnh rằng Fed sẽ giữ nguyên lãi suất cho đến khi có cái nhìn rõ ràng hơn về tác động từ chính sách của Trump.

Từ kỳ vọng lạc quan đến thực tế khó khăn

Sau khi Trump thắng cử, tâm lý người tiêu dùng, doanh nghiệp nhỏ và các nhà xây dựng nhà ở đều lạc quan, nhờ kỳ vọng về các chính sách cắt giảm thuế và nới lỏng quy định.

Tuy nhiên, sự tập trung vào thuế quan và giá cả tăng vọt – bao gồm cả những mặt hàng thiết yếu như trứng – đang làm giảm niềm tin vào nền kinh tế. Điều này làm dấy lên lo ngại về việc tăng trưởng sẽ chậm lại.

Chính quyền Trump hiện chưa có động thái làm dịu những lo ngại này. Tổng thống và các cố vấn thậm chí cho rằng có thể mất nhiều tháng hoặc lâu hơn để nền kinh tế bước vào "thời kỳ hoàng kim" như đã hứa.

Ngày 2/4 sắp tới, các biện pháp thuế quan mới sẽ có hiệu lực. Nhiều nhà kinh tế lo ngại rằng điều này sẽ tác động tiêu cực đến tâm lý người tiêu dùng và doanh nghiệp.

Stephanie Roth, chuyên gia kinh tế trưởng tại Wolfe Research, thừa nhận: "Chúng tôi và thị trường đã đánh giá sai mức độ ảnh hưởng của chính sách thuế quan. Chúng tôi từng nghĩ các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp sẽ thúc đẩy tăng trưởng trước, nhưng thuế quan đã được thực hiện sớm hơn và tác động mạnh hơn dự kiến."

Dữ liệu thực tế cho thấy kinh tế Mỹ đang chậm lại nhưng chưa suy thoái

Số liệu chính thức cho thấy nền kinh tế Mỹ đang giảm tốc, nhưng chưa có dấu hiệu suy thoái nghiêm trọng.

• Việc làm: Tăng trưởng việc làm chững lại trong tháng 2 và tỷ lệ thất nghiệp tăng nhẹ, nhưng thị trường lao động vẫn khá ổn định.
• Lạm phát: Lạm phát trong tháng 2 giảm xuống mức thấp nhất trong 4 tháng.

Một số chỉ số khác cũng có kết quả tích cực nhưng cần lưu ý:

• Sản lượng nhà máy: Cao hơn dự kiến trong tháng 2, nhưng chủ yếu do các nhà sản xuất tăng tốc để tránh tác động từ thuế quan.
• Xây dựng nhà ở: Phục hồi sau khi bị ảnh hưởng bởi thời tiết xấu vào tháng 1.

Tuy nhiên, chi tiêu tiêu dùng – một chỉ số quan trọng phản ánh sức khỏe kinh tế – lại đang có xu hướng giảm. Dữ liệu bán lẻ và các con số điều chỉnh theo lạm phát từ Bộ Thương mại đều cho thấy sự suy giảm.

Dữ liệu cứng cho thấy nền kinh tế Mỹ vẫn đang vững vàng

Dù vậy, Chủ tịch Powell vẫn khẳng định nền kinh tế Mỹ vẫn vững vàng: "Chính dữ liệu mềm đang cho thấy những lo ngại đáng kể. Nếu điều này ảnh hưởng đến dữ liệu cứng, chúng ta sẽ thấy rất nhanh. Nhưng hiện tại, chúng ta chưa thấy điều đó."

Doanh nghiệp gặp khó vì chính sách thay đổi liên tục

Sự bất ổn từ chính sách thương mại không chỉ ảnh hưởng đến thị trường tài chính mà còn gây khó khăn cho các doanh nghiệp nhỏ.

Alicia Barker, chủ tịch công ty Organizers Direct Industries tại Arizona, cho biết: "Chi phí nguyên vật liệu đang tăng lên, và thuế quan sẽ khiến tình hình tồi tệ hơn. Việc thiếu rõ ràng khiến chúng tôi khó xác định hướng đi chiến lược."

Khi các biện pháp thuế quan mới sắp có hiệu lực, cả nhà đầu tư và doanh nghiệp đều lo lắng liệu nền kinh tế Mỹ có đang tiến gần đến suy thoái hay không.