bài viết dựa trên quan điểm cá nhân của James Bovard

Lạm phát cao đã thúc đẩy thất bại của Kamala Harris trước Donald Trump vào tháng 11 năm ngoái. Kinh tế là mối bận tâm hàng đầu đối với hầu hết cử tri, và lạm phát là vấn đề kinh tế quan trọng nhất. Là đối tác của Biden trong “tội ác” kinh tế, Harris không thể trốn tránh trách nhiệm cho việc giá trị USD bị sụt giảm trong những năm gần đây.

Lạm phát xảy ra khi chính phủ in ra quá nhiều tiền, dẫn đến việc có nhiều tiền hơn để có thể mua cùng một lượng hàng hóa và dịch vụ. Nhà kinh tế đạt giải Nobel Friedrich Hayek từng viết: "Lạm phát không bao giờ là một thảm họa tự nhiên không thể tránh khỏi; nó luôn là kết quả của sự yếu kém hoặc thiếu hiểu biết của những người chịu trách nhiệm về chính sách tiền tệ." Nhà kinh tế Per Bylund cho biết: "Lạm phát là khi tiền mất đi sức mua của nó." Chính phủ là kẻ hưởng lợi chính từ lạm phát, cung cấp cho các chính trị gia tiền "miễn phí" để chi tiêu trong khi mặc định xóa nợ những khoản chính phủ đã cam kết thanh toán.

Lời nói dối về lạm phát của Biden bắt đầu

Vào tháng 7 năm 2021, Biden tuyên bố: "Không có ai nói rằng sẽ có lạm phát không thể kiểm soát đang đến". Trên thực tế, có rất nhiều cảnh báo nghiêm trọng. Vào tháng 12 năm 2021, Biden chế giễu lạm phát, gọi đó là "một cú xóc trên con đường." Nhưng "cú xóc" này đã trở thành một lỗ thủng trong bình xăng của hàng chục triệu người Mỹ lái xe đi làm khi giá nhiên liệu liên tục lập kỷ lục mới. Biden tuyên bố lạm phát là một vấn đề ở khắp mọi nơi, nhưng Đài Phát thanh Công cộng Quốc gia (NPR) báo cáo rằng: "Giữa năm 2019 và 2021, Mỹ chứng kiến tỷ lệ lạm phát cao nhất thế giới, chỉ đứng sau Brazil và Thổ Nhĩ Kỳ". Hạ nghị sĩ Lance Gooden (R-Texas) nhận xét: "Joe Biden hứa sẽ gửi séc hỗ trợ 2,000 USD nhưng lại trao cho người Mỹ lạm phát 5,000 USD mỗi năm."

Các chính sách thúc đẩy lạm phát của Biden đã chia rẽ người dân Mỹ thành hai nhóm: những người làm việc để kiếm sống và những người bỏ phiếu để kiếm sống. Vào năm 2021, Biden khoe khoang: "Ngay cả sau khi tính đến lạm phát, các gia đình của chúng ta vẫn có nhiều tiền trong túi hơn so với trước đại dịch." Việc chính phủ in tiền để đặt vào túi người dân là một món quà lớn cho các chính trị gia, nhưng điều đó cũng làm trầm trọng thêm sự rối loạn kinh tế. Hơn nữa, chẳng có gì an ủi khi bạn có nhiều USD hơn nhưng chúng lại mất giá nhanh chóng theo từng tháng.

Các chuyên gia đã đưa ra nhiều biện pháp khắc phục tài chính cho người dân Mỹ đang gặp khó khăn.

Vào Lễ Tạ Ơn năm 2021, Cục Dự trữ Liên bang (Fed) đề xuất rằng mọi người nên ăn bữa tối làm từ đậu nành thay vì gà tây - tiết kiệm được 76 cent cho mỗi phần ăn.

Lãnh đạo Đảng Dân chủ bang Georgia, bà Stacey Abrams, cho rằng phá thai là một biện pháp khắc phục lạm phát: "Có con chính là lý do khiến bạn lo lắng về giá xăng, là lý do bạn quan tâm đến chi phí thực phẩm. Đối với phụ nữ, đây không phải là một vấn đề đơn giản."

Giáo sư Teresa Ghilarducci, trong một bài bình luận trên Washington Post, đã khuyến nghị rằng các gia đình có thu nhập dưới 289,000 USD/năm nên "thích nghi" với lạm phát bằng cách ăn đậu lăng thay vì thịt, từ bỏ ô tô để đi phương tiện công cộng, và có thể để thú cưng của họ “chết” đi.

Vào tháng 10 năm 2022, ông Biden ngụ ý rằng giá thực phẩm tăng cao sẽ không phải là vấn đề nếu người Mỹ mua nhãn hàng riêng của cửa hàng thay vì chọn thương hiệu như Kellogg’s Raisin Bran.

Những “thận cần” của Biden

Các phương tiện truyền thông ủng hộ Biden đã tô vẽ lạm phát như một phước lành thiêng liêng mà ông đang ban tặng cho người dân Mỹ. MSNBC đã đăng tải trên Twitter: “Tại sao lạm phát mà chúng ta đang chứng kiến hiện nay lại là một điều tốt”, trong khi The Intercept còn đi xa hơn khi ca ngợi giá sữa tăng vọt với bài viết có tiêu đề: “Lạm phát có lợi cho bạn”. Hội đồng biên tập của The Washington Post nhanh chóng bảo vệ Biden: “Lý do chính khiến lạm phát đạt mức cao nhất kể từ năm 1982” là vì người dân tiếp tục dành nhiều thời gian ở nhà và do đó, nhu cầu đối với hàng hóa tăng cao.

Người dẫn chương trình MSNBC, Joy Reid, tuyên bố vào tháng 11 năm 2022 rằng lạm phát là một từ ngữ mà đảng Cộng hòa đã “dạy cho mọi người. Hầu hết mọi người sẽ không bao giờ sử dụng từ đó trong đời, nhưng giờ đây họ lại sử dụng nó vì đã được dạy về nó”. Cùng tháng đó, Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen đổ lỗi cho người dân về vấn đề lạm phát, nói rằng họ cảm thấy bức bối vì các đợt phong tỏa và “đột nhiên bắt đầu vung tiền mua sắm hàng hóa”. Hầu hết các nhà bình luận đều gạt bỏ hoặc chế giễu những người phàn nàn rằng mức lạm phát hơn 20% dưới thời Biden đã tàn phá gia đình họ. Nhà văn Tom Woods chỉ ra rằng phe cánh tả giờ đây đang chế nhạo những người lo lắng về lạm phát bằng cách sử dụng cụm từ “bánh burger quá đắt”.

NPR đăng một bài viết đầy cảm xúc với tiêu đề: “Phong trào đổ lỗi lạm phát lên Biden”. Sau khi chỉ trích những miếng dán “Tôi đã làm điều đó!”* với khuôn mặt của Biden được dán lên các trạm xăng và nhiều nơi khác, NPR than thở: “Không chỉ có những kẻ phá hoại, kẻ chơi khăm và TikToker cố gắng gán lạm phát cho Biden”. Sau khi thừa nhận rằng tiền lương thực tế của người lao động đã giảm 2.4% vào năm ngoái, NPR lại an ủi độc giả bằng một tiêu đề kỳ lạ: “Đây là một thời điểm tồi tệ để trở thành một nhà lãnh đạo thế giới.”

Nhưng lạm phát còn tồi tệ hơn nhiều so với những gì Biden hoặc truyền thông thừa nhận. Bắt đầu từ những năm 1980, công thức tính lạm phát đã được điều chỉnh hàng chục lần, gần như luôn theo hướng giảm nhẹ mức lạm phát thực tế. Chỉ số CPI bị bóp méo vì nó không cố gắng so sánh giá của cùng một rổ hàng hóa theo thời gian. Thay vào đó, các quan chức liên bang đã tạo ra một thước đo mà họ tuyên bố là phản ánh “mức độ hài lòng không đổi”. Nhưng ai cho phép các quan chức này trở thành quan tòa tối cao quyết định mức độ hạnh phúc của người dân?

Bên cạnh những phép màu quan liêu đó, công thức tính lạm phát còn được điều chỉnh để làm giảm đáng kể mức tăng của giá nhà ở. Thay vì sử dụng giá thực tế, chính phủ lại dựa vào một khái niệm mới có tên “tiền thuê nhà tương đương của chủ sở hữu”, trong đó chính phủ ước tính xem sẽ tốn bao nhiêu tiền để sở hữu một căn nhà. Ông John Williams, người sáng lập Shadow Stats, nhận xét rằng khoản thanh toán thế chấp hàng tháng trung bình cho một ngôi nhà có giá trung bình đã tăng gấp đôi kể từ khi Biden nhậm chức.

Ông Larry Summers, cựu Bộ trưởng Tài chính dưới thời Bill Clinton, chỉ ra rằng nếu chính phủ liên bang sử dụng các thước đo lạm phát giống như trong những năm 1970, thì mức lạm phát cao nhất dưới thời Biden sẽ là 18%, gấp đôi con số chính thức được báo cáo và là tỷ lệ lạm phát cao nhất trong lịch sử nước Mỹ. Việc đánh giá thấp lạm phát giúp chính quyền Biden phủ nhận phần lớn thiệt hại tài chính mà họ đã gây ra.

Ông Biden tự xem mình là nạn nhân lớn nhất của lạm phát. “Lạm phát là nỗi ám ảnh của chúng ta”, Biden than thở trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình vào tháng 6 năm 2022. Đáng tiếc là ông ta chỉ đang nói về tác động của lạm phát đối với mức độ tín nhiệm của mình, chứ không phải về tình cảnh của những người dân Mỹ đang vật lộn để trả tiền xăng và thực phẩm. Khi ông Peter Doocy của Fox News hỏi về tác động của lạm phát vào tháng 1, Biden gọi anh ta là “một thằng ngu”. Chính quyền Biden dường như cho rằng việc cung cấp thêm trợ cấp cho những người phụ thuộc vào chính phủ sẽ giúp xoa dịu nỗi đau của tầng lớp trung lưu tự lực - có lẽ bằng cách “thẩm thấu”.

Ma thuật kinh tế

Chính sách của Biden dựa trên cái gọi là "Trường phái kinh tế chính trị Đậu thần kỳ". Những nhà hoạch định chính sách của ông ủng hộ Lý thuyết Tiền tệ Hiện đại (MMT) - một quan niệm cho rằng chi tiêu của chính phủ gần như không bao giờ gây tác động tiêu cực đến nền kinh tế. Những người ủng hộ MMT tin rằng hầu như không có vấn đề nào mà không thể giải quyết bằng cách tung ra thêm nhiều tiền miễn phí từ chính phủ. Một tiêu đề của The Washington Post đã tóm lược quan điểm của chính quyền Biden: “Canh bạc lớn của Biden: Rằng ông ấy có thể tái tạo nền kinh tế mà không gây ra tác động tiêu cực nào”, chẳng hạn như “giảm động lực làm việc”. Nhưng như USA Today đưa tin, “Nhiều người đã vĩnh viễn rời khỏi thị trường lao động, làm suy giảm tỷ lệ tham gia lực lượng lao động”, khiến hàng triệu người không còn đi làm. Tỷ lệ tham gia lực lượng lao động đã giảm mạnh kể từ năm 2019.

Những người theo chủ nghĩa MMT kiên quyết cho rằng dòng tiền mới ồ ạt không liên quan đến sự gia tăng giá cả. Trong một bài phát biểu vào tháng 3 năm 2022 trước các thành viên Đảng Dân chủ trong Quốc hội, Biden tức giận khi bị đổ lỗi về lạm phát: “Tôi phát chán với chuyện này rồi! Chúng ta phải nói rõ vì người dân Mỹ nghĩ rằng nguyên nhân của lạm phát là do chính phủ chi tiêu nhiều hơn. Điều đó hoàn toàn. Không. Đúng.”

Ông Biden đã cố gắng xoa dịu nguy cơ chính trị bằng cách kích động dư luận chống lại các tập đoàn vì tăng giá. Sau khi Nga xâm lược Ukraine, Biden tìm thấy một thủ phạm mới: *“Hãy nhớ rõ, lạm phát chủ yếu là lỗi của Putin”. Nhưng thực tế, lạm phát đã ở mức 7% trước khi cuộc xâm lược Ukraine diễn ra. Biden bắt đầu lên án “giá cả leo thang do Putin”, nhưng các cuộc thăm dò cho thấy rất ít người Mỹ tin vào tuyên bố đó. Vào tháng 6 năm 2022, The Washington Post đưa tin rằng Biden đang đổ lỗi cho các trợ lý Nhà Trắng vì vấn đề lạm phát của mình: ông “phàn nàn với các trợ lý rằng họ đã không làm tốt việc giải thích nguyên nhân của lạm phát và những gì chính quyền đang làm để giải quyết nó.”

Trong những tuần cuối cùng trước cuộc bầu cử quốc hội giữa kỳ năm 2022, Biden khoe khoang về tác động của lạm phát - ít nhất là đối với những cử tri đang nhận séc từ chính phủ liên bang. Ông nói với những người cao tuổi ở Florida: “Dưới thời tôi, lần đầu tiên sau 10 năm, người cao tuổi nhận được khoản tăng trong tài khoản An sinh Xã hội của họ.” Trên thực tế, phúc lợi An sinh Xã hội đã tăng mỗi năm kể từ năm 2016. Nhà Trắng còn đăng trên Twitter: *“Những người cao tuổi đang nhận được khoản tăng lớn nhất trong séc An sinh Xã hội của họ trong 10 năm qua nhờ sự lãnh đạo của Tổng thống Biden.” Ngay cả CNN cũng chế giễu bình luận đó, vì thực tế là phúc lợi An sinh Xã hội được điều chỉnh theo lạm phát theo quy định của pháp luật. Trên thực tế, mức tăng lần này là cao nhất trong 40 năm qua.

Theo Biden, "thu nhỏ sản phẩm” - điều chỉnh theo lạm phát bằng cách bán sản phẩm nhỏ hơn nhưng vẫn giữ nguyên giá - là một tội ác tồi tệ hơn bất cứ điều gì chính quyền của ông đã gây ra cho người dân Mỹ. Biden lên án các tập đoàn vì đã “tính phí ngày càng cao nhưng lại cung cấp ngày càng ít.” Trong quảng cáo Super Bowl năm 2024 nhằm lên án tình trạng thu nhỏ sản phẩm, Biden tuyên bố: “Người dân Mỹ đã quá chán ngán với việc bị xem như những kẻ khờ dại”. Politico đưa tin: “Nhà Trắng đã ráo riết thử nghiệm thông điệp về thu nhỏ sản phẩm trên sóng truyền hình và trong các cuộc thăm dò nội bộ trước bài phát biểu Thông điệp Liên bang của Biden.” Nhưng khác với chính phủ, vốn có thể ép buộc người dân phải trả nhiều thuế hơn nhưng lại cung cấp dịch vụ tệ hơn, các tập đoàn không thể ép buộc khách hàng của họ. Nỗ lực của Biden nhằm thuyết phục người dân Mỹ rằng họ đang bị đóng đinh trên cây thập giá làm từ những thanh kẹo bị thu nhỏ đã thất bại.

Biden tìm cách “giải quyết” lạm phát theo cách giống như ông ta đã “giải quyết” những thảm họa khác: bằng những lời dối trá trắng trợn, với giả định rằng người nghe hoặc là những kẻ ngốc, hoặc là những người nghiện NPR. Khi cử tri ngày càng tập trung vào sự sụt giảm sức mua của họ, Biden liên tục tuyên bố vào đầu năm 2024 rằng tỷ lệ lạm phát khi ông nhậm chức là 9% - cao gần gấp sáu lần con số thực tế. Mức độ tín nhiệm của Biden suy giảm thậm chí còn nhanh hơn cả giá trị của USD.

Các nhà hoạch định chính sách đã phớt lờ sự tàn phá mà họ gây ra. Khi được hỏi trong một cuộc họp báo vào tháng 1 năm 2022 về việc “lạm phát ảnh hưởng đến các nhóm người Mỹ khác nhau như thế nào,” Chủ tịch Fed Jerome Powell tuyên bố rằng ông không “nhận thấy lạm phát thực sự tác động mạnh hơn đến các nhóm kinh tế - xã hội khác nhau. Vấn đề là một số người đơn giản là dễ bị tổn thương hơn.” Lạm phát nghe như một vấn đề mà các nhà trị liệu tâm lý cần giải quyết. Nhưng trên thực tế, các hộ gia đình có thu nhập thấp chi một phần lớn hơn thu nhập của họ cho thực phẩm, xăng dầu và sưởi ấm - ba lĩnh vực có giá cả tăng vọt. Một cuộc khảo sát của Lending Club vào đầu năm 2022 phát hiện ra rằng “61% dân số Mỹ sống nhờ vào từng tấm séc lương, tăng bảy điểm phần trăm so với báo cáo đầu tiên vào tháng 6 năm 2021, bao gồm 77% người tiêu dùng có thu nhập dưới 50,000 USD.” Vào tháng 10 năm 2022, Ngân hàng Dự trữ Liên bang Dallas báo cáo rằng hầu hết người lao động Mỹ đã chịu mức suy giảm tiền lương khắc nghiệt nhất trong 25 năm qua, với “mức giảm trung bình của lương thực tế” hơn 8.5%.

Nỗ lực của Biden nhằm miêu tả bản thân như một người ngoài cuộc vô tội trước sự sụt giảm giá trị của đồng đô la Mỹ đã thất bại thảm hại. Tổng thống đã phải chịu cảnh “chết bởi hàng ngàn đợt tăng giá,” khi người tiêu dùng đổ lỗi cho ông mỗi lần họ ghé trạm xăng hoặc siêu thị.

Khi Kamala Harris ám chỉ rằng bà sẽ tiếp tục mọi chính sách của Biden, cử tri nhận ra rằng bà không rút ra được bài học nào từ những thất bại của ông. Chiến dịch tranh cử của Harris tin rằng việc liên tục ủng hộ quyền phá thai sẽ giúp họ giành được đủ số phiếu từ phụ nữ. Nhưng hóa ra “phụ nữ mua sữa và trứng thường xuyên hơn là đi phá thai.”

Một thế kỷ trước, người Mỹ đã nhận thức rõ về tác động đạo đức của lạm phát. Phó Tổng thống Calvin Coolidge từng tuyên bố thẳng thừng vào năm 1922: “Lạm phát là sự chối bỏ trách nhiệm.” Nhưng vẫn còn phải chờ xem liệu làn sóng lạm phát trong những năm gần đây có khiến người Mỹ tỉnh ngộ trước sự ngu xuẩn của việc tin tưởng Washington không phá hoại sự độc lập cá nhân của họ và thịnh vượng của quốc gia hay không.