Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) được kỳ vọng sẽ giữ nguyên lãi suất trong cuộc họp diễn ra vào tuần tới và đang cân nhắc làm chậm tốc độ cắt giảm mua trái phiếu kể từ năm tài khóa tới. Động thái này phản ánh lập trường thận trọng của BoJ trong việc bình thường hóa chính sách tiền tệ, vốn vẫn đang ở trạng thái nới lỏng.

Tuy vậy, một số chuyên gia cho rằng Thống đốc BoJ Kazuo Ueda có thể đưa ra thông điệp ít mang tính “dovish” hơn về triển vọng lãi suất, nhờ sự hạ nhiệt trong căng thẳng thương mại toàn cầu – vốn từng bị đẩy lên cao bởi chính sách của Tổng thống Mỹ Donald Trump – cùng với áp lực lạm phát nội địa vẫn ở mức cao, đặc biệt là giá lương thực.

“Miễn là các cuộc đàm phán thương mại vẫn tiếp tục và bất ổn chính sách được xoa dịu, kinh tế toàn cầu sẽ duy trì đà tăng trưởng ổn định. Điều đó sẽ hỗ trợ cho đà phục hồi của kinh tế Nhật Bản,” ông Ueda phát biểu, hàm ý rằng BoJ sẵn sàng tiếp tục nâng lãi suất nếu điều kiện thuận lợi.

Kết thúc cuộc họp hai ngày vào ngày 17 tháng 6, BoJ được dự báo sẽ giữ nguyên lãi suất ngắn hạn ở mức 0.5%. Giới đầu tư đang dồn sự chú ý vào cách BoJ điều chỉnh kế hoạch thắt chặt chương trình mua trái phiếu hiện tại, vốn kéo dài đến hết tháng 3 – thời điểm kết thúc năm tài khóa hiện tại. Nhiều khả năng, một kế hoạch mua trái phiếu mới sẽ được công bố, áp dụng từ năm tài khóa 2025 và có thể kéo dài đến năm 2026.

Theo các nguồn tin thân cận, BoJ sẽ tránh điều chỉnh quá mạnh kế hoạch hiện tại và chỉ xem xét giảm tốc độ thắt chặt bắt đầu từ năm tài khóa tới – nhằm hạn chế những biến động lớn trên thị trường. Một số nhà phân tích dự đoán mức cắt giảm hàng quý sẽ được hạ xuống còn khoảng 200 tỷ yên – bằng một nửa so với kế hoạch ban đầu được đưa ra vào năm ngoái.

“Mọi việc đang diễn ra khá suôn sẻ, nhưng việc tạo thêm dư địa cho thị trường là điều hợp lý,” một nguồn tin thân cận với BoJ chia sẻ. Một nguồn khác cho biết: “BoJ muốn để thị trường tự quyết định mức dao động của lợi suất, nhưng đồng thời cũng phải đảm bảo rằng quá trình rút lại chính sách nới lỏng không gây xáo trộn quá mức.”

BoJ đã chính thức chấm dứt chính sách kiểm soát đường cong lợi suất vào năm ngoái và bắt đầu giảm dần lượng trái phiếu mua vào, đồng thời nâng lãi suất ngắn hạn lên 0.5% vào tháng 1. Động thái này cho thấy BoJ tin rằng Nhật Bản đang tiến gần hơn tới việc đạt được mục tiêu lạm phát 2% một cách bền vững.

Tuy nhiên, những rủi ro đối với nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu như Nhật Bản vẫn hiện hữu, đặc biệt từ khả năng Mỹ áp thuế cao hơn trong nhiệm kỳ tới của Trump. Do đó, thị trường đang chờ đợi bất kỳ tín hiệu nào từ Ueda về thời điểm tiếp theo mà BoJ có thể nâng lãi suất.

Dự kiến, ông Ueda sẽ tổ chức họp báo để giải thích quyết định chính sách.

Trong cuộc họp chính sách gần đây nhất, BoJ đã hạ mạnh dự báo tăng trưởng và lạm phát, giữa lúc thị trường biến động mạnh vì lo ngại về các rủi ro liên quan đến thương mại toàn cầu. Dù Nhật Bản vẫn chưa đạt được thỏa thuận thương mại mới với Mỹ, sự bất ổn phần nào dịu lại nhờ lập trường mềm mỏng hơn từ phía Washington, kể cả trong các cuộc đàm phán với Trung Quốc.

Một số chuyên gia cho rằng BoJ không thể trì hoãn việc nâng lãi suất quá lâu, nhất là khi lạm phát thực phẩm – đặc biệt là giá gạo – đang tăng mạnh. Lạm phát của Nhật Bản đã vượt mục tiêu 2% của BoJ suốt hơn ba năm và lên đến 3.5% vào tháng 4, chủ yếu do giá lương thực tăng tới 7%.

Dù ông Ueda từng bày tỏ kỳ vọng rằng áp lực lạm phát từ thực phẩm sẽ sớm hạ nhiệt, ông cũng cảnh báo rằng tình trạng chi phí cao kéo dài có thể làm thay đổi kỳ vọng của người dân về lạm phát trong tương lai – điều có thể buộc BoJ phải phản ứng mạnh hơn.

Ông Ueda cho biết Nhật Bản hiện đang trải qua vòng lạm phát thực phẩm thứ hai do cú sốc nguồn cung, qua đó đẩy lạm phát lên cao hơn cùng với áp lực từ mức lương tăng. “Lạm phát lõi hiện đã tiệm cận 2%, cao hơn hẳn so với những năm trước. Vì vậy, chúng ta cần theo dõi sát xem liệu lạm phát thực phẩm có đang ảnh hưởng đến xu hướng lạm phát chung hay không,” ông phát biểu trong một hội nghị gần đây.

Bình luận về phát biểu của Ueda, bà Mari Iwashita – chiến lược gia lãi suất cấp cao tại Nomura Securities – nhận định: “Qua những tín hiệu gần đây, BoJ dường như đang điều chỉnh cách truyền thông chính sách, không chỉ nói về rủi ro giảm tốc mà còn đề cập đến khả năng lạm phát tăng cao – một thay đổi quan trọng trong bối cảnh hiện tại.”