Bong bóng Bitcoin không chỉ đơn thuần là hiệu ứng Trump

Thế nhưng, chính sự biến động này đã phơi bày một nghịch lý cốt lõi của tiền điện tử, loại tài sản vừa lập đỉnh cao mới trong tuần qua kể từ chiến thắng của Trump. Tiền điện tử vốn được kỳ vọng là một lựa chọn thay thế cho tiền tệ truyền thống, một bến đỗ an toàn khi hệ thống tài chính toàn cầu rung chuyển. Thế nhưng, lịch sử đã chứng minh rằng tiền điện tử chỉ khiến danh mục đầu tư của bạn thêm phần bấp bênh. Và thực tế, không một tài sản nào có thể vừa mang tính rủi ro cao vừa đảm bảo an toàn.

Chặng đường 15 năm của tiền điện tử quả thật còn khá ngắn ngủi trong bức tranh tổng thể của thị trường tài chính, và chưa đủ để đúc kết một cách toàn diện về quy luật biến động giá của đồng tiền ấy. Tuy nhiên, một khuôn mẫu đã dần hình thành: Các đồng tiền điện tử sở hữu hệ số beta cực cao - một thước đo về mức độ biến động của tài sản, và chúng có mối tương quan chặt chẽ với thị trường chứng khoán nói chung. Khi thị trường thăng hoa, tiền điện tử càng bứt phá mạnh mẽ. Ngược lại, khi thị trường lao dốc, tiền điện tử càng lao dốc - thậm chí với tốc độ chóng mặt hơn.

Lịch sử cho thấy tiền điện tử làm tăng rủi ro cho danh mục đầu tư, do đó không thể đồng thời là kênh trú ẩn an toàn

Làn sóng tăng giá mạnh mẽ trong tuần này chủ yếu được thổi bùng từ chiến thắng vang dội của Trump. Vị cựu Tổng thống không chỉ trở thành người ủng hộ nhiệt thành của tiền điện tử, mà còn đưa chiến dịch vận động của mình đến tận những quán bar lấy Bitcoin làm chủ đề. Ông đã hứa hẹn một khung pháp lý thuận lợi hơn và thậm chí còn đề xuất khả năng thành lập quỹ tiền điện tử ngay tại Bộ Tài chính. Dưới thời kỳ Trump, tiền điện tử có thể sẽ bước ra khỏi vùng xám, trở thành một lựa chọn đầu tư hấp dẫn trong mắt các định chế tài chính.

Tuy nhiên, ngay cả khi Trump không phải là người ủng hộ tiền điện tử, thì tuần này tiền điện tử vẫn sẽ tỏa sáng, bởi toàn bộ thị trường đang trong chu kỳ thăng hoa và tiền điện tử vốn mang hệ số beta vô cùng cao. Chính đặc điểm này đã biến tiền điện tử thành một tài sản cực kỳ mạo hiểm. Khi làn sóng thịnh vượng dâng cao, bạn sẽ là người hưởng lợi nhiều nhất. Nhưng khi thị trường điêu đứng, bạn sẽ là người chịu tổn thương nặng nề nhất - trớ trêu thay, đó lại là lúc bạn cần tiền nhất. Thật khó để dung hòa nghịch lý này với lời hứa của tiền điện tử về một phương tiện giao dịch an toàn và bảo mật - một tài sản được kỳ vọng sẽ trụ vững giá trị ngay cả khi các chính phủ làm mất giá đồng tiền, hoặc tệ hơn, khi trật tự kinh tế toàn cầu sụp đổ.

Nếu tiền điện tử thực sự làm được những điều này, tiền điện tử sẽ là một tài sản an toàn tuyệt đối - thậm chí còn vượt trội hơn vàng hay trái phiếu chính phủ. Song, bản chất của những tài sản an toàn là phải có hệ số beta thấp, bởi chúng được sinh ra để bảo toàn giá trị bất kể thị trường có biến động thế nào. Về nguyên tắc cơ bản, một tài sản không thể vừa là nguồn cơn gây bất ổn cho danh mục đầu tư, vừa đóng vai trò lá chắn bảo vệ khi thị trường điêu đứng. Ngay cả vàng - một tài sản vốn biến động mạnh nhưng có giá trị nội tại và được xem là kênh trú ẩn an toàn - gần đây cũng đang chìm trong sắc đỏ."

Vượt qua những đỉnh cao chưa từng có và làn sóng đại chúng hóa, tôi vẫn giữ một góc nhìn đầy dè dặt. Đúng là khi các nhà đầu tư muốn gia tăng yếu tố mạo hiểm trong danh mục của mình, tiền điện tử có thể là một lựa chọn đáng cân nhắc, dù họ vẫn có nhiều phương án thay thế, chẳng hạn như gia tăng đòn bẩy tài chính. Song, bản chất thất thường của tiền điện tử đã khiến tiền điện tử không thể đảm nhận vai trò là nơi cất giữ giá trị đáng tin cậy, càng không phải là công cụ lý tưởng cho những giao dịch tầm cỡ. Nếu những khung pháp lý mới hứa hẹn biến tiền điện tử thành một thế lực đối trọng ổn định với tiền tệ truyền thống, thì tất yếu, những khoản lợi nhuận hấp dẫn hiện tại sẽ không còn nữa.

Có thể sức quyến rũ của một tài sản mới mẻ, chưa được thời gian kiểm chứng vẫn còn đó. Nhưng điều này không thể trường tồn. Hãy nhìn nhận tiền điện tử như một biến thể trong lĩnh vực tài chính của Định luật Stein: Thị trường có thể dung túng những điều phi lý suốt hàng thập kỷ, cho đến khi một ngày, mọi thứ đột ngột chìm vào tĩnh lặng.