Bùng nổ xuất khẩu Trung Quốc mở đường cho cuộc đàm phán thương mại quyết định tại hội nghị thượng đỉnh APEC

Nền kinh tế Trung Quốc khởi sắc trước kỳ nghỉ Tuần Lễ Vàng

Xuất khẩu của Trung Quốc gây chú ý khi tăng 8.3% so với cùng kỳ năm trước trong tháng 9, bất chấp các mức thuế và hạn chế thương mại từ Mỹ, sau mức tăng 4.4% trong tháng 8. Đáng chú ý, nhập khẩu tăng mạnh 7.4%, cao hơn nhiều so với 1.3% tháng trước, cho thấy nhu cầu nội địa và hoạt động xuất khẩu tiếp tục hồi phục trong tháng 10.

Theo CN Wire, xuất khẩu của Trung Quốc trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 9 đến các đối tác thương mại chủ chốt ghi nhận:

ASEAN: +9.6%, EU: +5.2%, Hàn Quốc: +2.0%, Nhật Bản: +5.9%, trong khi xuất khẩu sang Mỹ giảm 14.9%.

Dữ liệu tháng 9 cho thấy Trung Quốc đã thành công trong việc tái định hướng thương mại để bù đắp tác động từ thuế quan của Mỹ. Quan trọng hơn, đà hồi phục ổn định của nhu cầu bên ngoài củng cố kỳ vọng rằng Bắc Kinh có thể đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 5%.

Trước khi dữ liệu mới được công bố, Ngân hàng Thế giới đã nâng dự báo tăng trưởng năm 2025 của Trung Quốc từ 4.0% lên 4.8%.

Tái định hướng xuất khẩu củng cố triển vọng tăng trưởng

Brian Tycangco, biên tập viên tại Stansberry Research, nhận định: “Thương mại Trung Quốc phục hồi mạnh trong tháng 9, với xuất khẩu tăng 8.3% và nhập khẩu tăng 7.4%. Thặng dư thương mại chỉ giảm nhẹ. Cuộc chiến thương mại của ông Trump không gây thiệt hại nghiêm trọng cho lĩnh vực xuất khẩu Trung Quốc. Các nhà xuất khẩu đang tìm kiếm thị trường mới.”

Dữ liệu này mang lại tín hiệu tích cực cho Bắc Kinh và giới sản xuất, đồng thời cho thấy nỗ lực của Mỹ nhằm giảm sự phụ thuộc vào hàng Trung Quốc chưa đạt hiệu quả. Diễn biến này có thể khiến Washington gia tăng đe dọa thuế quan mới. Căng thẳng thương mại Mỹ - Trung leo thang vào tuần trước khiến thị trường lo ngại về một giai đoạn đàm phán đầy rủi ro phía trước.

Đặc biệt, nhập khẩu đậu tương và kiểm soát xuất khẩu đất hiếm đang trở thành tâm điểm chú ý sau giai đoạn leo thang và hạ nhiệt tạm thời giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Đậu tương và khoáng sản đất hiếm trở thành trọng tâm

Nhập khẩu đậu tương của Trung Quốc tăng kỷ lục trong tháng 9, đạt 12.87 triệu tấn. Dữ liệu này có thể tạo nền tảng cho các cuộc đàm phán thương mại mang tính xây dựng giữa Mỹ và Trung Quốc tại hội nghị APEC sắp tới.

Trước kỳ nghỉ Tuần Vàng, Tổng thống Mỹ Donald Trump chỉ trích Trung Quốc giảm nhập khẩu đậu tương, tuyên bố:

“Người nông dân Mỹ đang chịu thiệt hại vì Trung Quốc không mua hàng với lý do ‘đàm phán’. Chúng ta thu được nhiều tiền từ thuế quan và sẽ dùng một phần nhỏ để hỗ trợ người nông dân. Tôi sẽ không bao giờ để họ thất vọng.”

Ngay sau đó, thông báo của Bắc Kinh về việc siết kiểm soát xuất khẩu đất hiếm đã gây lo ngại trên thị trường. Đáp lại, Mỹ tuyên bố tăng 100% thuế quan với hàng hóa Trung Quốc, khiến nhu cầu trú ẩn tăng mạnh. Tuy nhiên, Bắc Kinh làm rõ rằng không có lệnh cấm xuất khẩu và các đơn xin hợp pháp cho mục đích dân sự vẫn sẽ được phê duyệt bình thường.

Dù vậy, xuất khẩu thực tế đất hiếm vẫn giảm đáng kể — 31% xuống còn 4.000,3 tấn trong tháng 9, và giảm 11% so với cùng kỳ năm trước, còn 42.936 tấn trong giai đoạn tháng 1 - 9.

Triển vọng thị trường lao động và tiêu dùng

Sự gia tăng nhu cầu và hoạt động thương mại có thể mang lại tác động tích cực cho thị trường lao động và tiêu dùng Trung Quốc. Tuy nhiên, các nhà sản xuất vẫn thận trọng, khi họ tiếp tục cắt giảm nhân sự tháng thứ ba trong bốn tháng gần nhất để bảo vệ biên lợi nhuận.

Nếu nhu cầu bên ngoài tiếp tục cải thiện, áp lực lợi nhuận có thể giảm, giúp tăng việc làm và thu nhập, từ đó hỗ trợ tiêu dùng và lạm phát cầu. Tỷ lệ thất nghiệp Trung Quốc tăng lên 5.3% trong tháng 8 từ 5.2% tháng 7 và 5.0% tháng 6. Trong khi đó, doanh số bán lẻ tăng 3.4% so với cùng kỳ, thấp hơn so với 3.7% tháng trước và 4.8% trong tháng 6.

Mở rộng thương mại ngoài Mỹ tăng tốc

Thành công trong việc tái định hướng xuất khẩu ra ngoài thị trường Mỹ mang lại tín hiệu tích cực cho quý 4. Shehzad Qazi, giám đốc điều hành China Beige Book, nhận xét: “Lô hàng đến Mỹ giảm 27% — tháng thứ sáu liên tiếp giảm hai con số — nhưng được bù đắp bởi tăng trưởng mạnh ở các thị trường khác, như EU. Tổng thể, xuất khẩu ngoài Mỹ tăng 14.8%, mức nhanh nhất kể từ tháng 3/2023.”

Qazi cũng nhấn mạnh các điểm sáng khác, như xuất khẩu sang châu Phi tăng 56%, sang khu vực LATAM tăng 15.2%, đảo ngược xu hướng giảm hai tháng trước.

Thị trường chứng khoán đại lục ổn định sau lo ngại thương mại

Thị trường chứng khoán Trung Quốc phục hồi trong phiên thứ Ba (14/10), khi tâm lý rủi ro giảm sau tuần giao dịch biến động. Chỉ số CSI 300 tăng 0.89%, còn chỉ số Thượng Hải tăng 0.68%, đưa cả hai tiến gần đỉnh năm 2025 được thiết lập ngày 9/10.

Nhà đầu tư đặt cược vào khả năng đạt được thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung và việc Trung Quốc đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 5% nhờ các chính sách kích cầu. Thuế quan trừng phạt từ Mỹ không làm suy yếu nền kinh tế Trung Quốc mà còn thúc đẩy nhu cầu đối với cổ phiếu trong nước. CSI 300 tăng 17.9% từ đầu năm, chỉ số Thượng Hải tăng 16.8%, trong khi Hang Seng tăng 29% cùng kỳ.

Tuy nhiên, rủi ro giảm giá vẫn hiện hữu nếu căng thẳng thương mại tái diễn. Diễn biến tuần trước cho thấy nguy cơ đổ vỡ trong quan hệ Mỹ - Trung vẫn là mối đe dọa lớn đối với thị trường toàn cầu.