Cải cách thuế tại Hoa Kỳ: Giải pháp nào cho một hệ thống kém hiệu quả?

Cải cách thuế tại Hoa Kỳ: Giải pháp nào cho một hệ thống kém hiệu quả?

Đặng Thùy Linh

Đặng Thùy Linh

Junior Analyst

15:27 09/10/2024

Do cuộc bầu cử tổng thống Mỹ đang đến gần và tình trạng thâm hụt ngân sách ngày càng nghiêm trọng, các ứng cử viên đang tập trung tìm cách tăng nguồn thu cho quốc gia thông qua thuế.

Đây là điều quan trọng mà các nhà đầu tư cần theo dõi, bởi thâm hụt ngân sách sẽ khó cải thiện nếu không thực hiện các biện pháp để vừa cắt giảm chi tiêu và vừa tìm nguồn thu mới. Tuy nhiên, nhiều đề xuất từ cả hai đảng chính trị lại không hợp lý và có thể làm đảo lộn nguyên tắc công bằng và hiệu quả của hệ thống thuế.

Một hệ thống thuế công bằng và hiệu quả là phải tăng nguồn thu với chi phí thấp nhất cho nền kinh tế. Hệ thống này phải dễ quản lý và không làm ảnh hưởng nhiều đến quyết định kinh tế của người dân. Thuế cũng cần phải công bằng: hai người có thu nhập và điều kiện kinh tế giống nhau thì phải đóng thuế như nhau. Những người giàu có khả năng đóng thuế nhiều hơn thì phải nộp thuế cao hơn, nhưng mức thuế cũng không nên quá cao đến mức ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của họ vào những dự án sáng tạo và rủi ro - những dự án có thể giúp cải thiện năng suất và tăng trưởng kinh tế trong tương lai.

Một số đề xuất trong chiến dịch tranh cử đề cập đến việc tăng mạnh thuế suất biên. Khi có người phản đối rằng điều này có thể làm giảm động lực làm việc và đầu tư, những người ủng hộ lại cho rằng Mỹ đã có lúc áp mức thuế lên tới 90% vào những năm 1950 và nền kinh tế vẫn phát triển, dù chậm.

Tuy nhiên, điều mà những chính trị gia này không nói đến là trên thực tế rất ít người dân phải chịu mức thuế đó. Tỷ lệ thu thuế trung bình vẫn ổn định ở mức khoảng 17.5% GDP kể từ những năm 1950. Người dân đã tìm cách không khai báo đủ thu nhập bằng cách lợi dụng các kẽ hở và chuyển thu nhập sang những lĩnh vực có thuế suất thấp hơn, hoặc chuyển thu nhập cho các thành viên gia đình có mức thuế thấp hơn. Nguồn thu của chính phủ, tính theo phần trăm GDP, không cao hơn khi thuế suất biên ở mức 90% so với khi chỉ dưới 40%.

Kinh nghiệm về việc "chuyển thu nhập" này cho thấy rủi ro từ đề xuất của cả hai đảng về việc loại bỏ thuế với tiền boa. Điều này không công bằng khi người nhận lương bình thường phải đóng thuế, còn người nhận tiền boa thì không. Nó cũng có thể khiến các công ty chuyển sang trả lương cho nhân viên bằng tiền boa thay vì lương. Điều này sẽ làm suy giảm nguồn thu thuế của chính phủ. Các đề xuất loại bỏ thuế với thu nhập khác, như tiền làm thêm giờ, cũng có thể gây ra hiện tượng chuyển thu nhập tương tự.

Ngoài ra, một số đề xuất về thuế tài sản cũng được đưa ra. Thuế này từng được áp dụng ở châu Âu, nhưng nó rất khó quản lý, dễ gây ra tình trạng trốn thuế và mang lại ít nguồn thu. Hầu hết các quốc gia châu Âu đã bỏ thuế này.

Có những cách nào để tăng nguồn thu thuế mà vẫn đảm bảo được tính công bằng và không làm tổn hại đến động lực kinh tế? Giải quyết các lỗ hổng hiện tại về việc đóng thuế là lựa chọn khả thi nhất. Ví dụ, "carried interest" – phần lợi nhuận mà các quản lý quỹ đầu tư tư nhân nhận được – là một mục tiêu đầy hứa hẹn. Chúng ta nên khuyến khích các khoản đầu tư vốn vào các doanh nghiệp mới. Tuy nhiên, thu nhập từ việc quản lý các doanh nghiệp đó nên bị đánh thuế như mọi loại thu nhập khác, thay vì là thuế lãi về vốn.

Nếu chúng ta cho rằng người giàu nên đóng thuế nhiều hơn, cách hiệu quả nhất là đánh thuế lãi về vốn khi người đó qua đời - khi tất cả tài sản phải được định giá lại để đánh thuế bất động sản. Hiện nay, giá trị tài sản được định giá lại theo giá trị thị trường vào thời điểm qua đời, và người thừa kế không phải trả thuế lãi về vốn. Áp dụng thuế vào thời điểm này sẽ giúp giải quyết vấn đề trốn thuế và ngăn việc giữ lại tài sản để tránh thuế.

Một cách khác để tăng nguồn thu là bổ sung thuế tiêu dùng liên bang, bên cạnh thuế thu nhập hiện tại. Điều này có thể hợp lý hơn vì nó đánh thuế vào những gì mọi người tiêu dùng từ hàng hóa và dịch vụ, thay vì đánh thuế vào những gì họ đóng góp cho nền kinh tế qua nỗ lực lao động và đầu tư. Và có nhiều cách để làm cho thuế tiêu dùng ít gây thiệt thòi hơn cho người có thu nhập thấp như một số người lo ngại.

Dù việc sửa các lỗ hổng thuế có thể gặp khó khăn vì ảnh hưởng của các nhóm lợi ích, chúng ta vẫn không nên từ bỏ mục tiêu xây dựng một hệ thống thuế công bằng và hiệu quả hơn.

Financial Times

Broker listing

Cùng chuyên mục

NFP tháng 5 dự kiến tăng 130,000 – Gây áp lực lên USD và kỳ vọng cắt giảm lãi suất
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

NFP tháng 5 dự kiến tăng 130,000 – Gây áp lực lên USD và kỳ vọng cắt giảm lãi suất

Báo cáo bảng lương phi nông nghiệp (NFP) của Mỹ trong tháng 5 dự kiến sẽ ghi nhận mức tăng 130,000 việc làm, thấp hơn so với mức tăng 177,000 trong tháng 4. Cục Thống kê Lao động Hoa Kỳ sẽ công bố dữ liệu này vào lúc 12:30 GMT hôm nay. Đây là một trong những chỉ số kinh tế quan trọng nhất, có khả năng tác động mạnh đến chính sách tiền tệ của Cục Dự trữ Liên bang (Fed) và làm biến động thị trường ngoại hối, đặc biệt là USD.
Tokyo vật lộn với “quái vật ba đầu” mang tên thương mại toàn cầu
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Tokyo vật lộn với “quái vật ba đầu” mang tên thương mại toàn cầu

Tokyo đang loay hoay giữa ba hướng chính sách thương mại mâu thuẫn từ nội bộ chính quyền Trump, biến đàm phán thành màn “xiếc ngoại giao”. Trong khi Nhật khéo léo điều chỉnh chiến thuật để giữ tiến triển, thì Trung Quốc quan sát cách Mỹ “đấu súng nội bộ”. Song mọi nỗ lực thương lượng đều có nguy cơ trở thành con tin của hỗn loạn chính trị Washington. Cùng lúc, cuộc khẩu chiến Trump–Musk tạm hạ nhiệt sau những đòn rắn mặt trận chính trị và thị trường, nhưng vẫn chưa rõ là kết thúc hay chỉ là tạm dừng màn kịch.
Cổ phiếu thận trọng chờ báo cáo việc làm, Tesla lao dốc khi mối quan hệ thân thiết Trump-Musk rạn nứt
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

Cổ phiếu thận trọng chờ báo cáo việc làm, Tesla lao dốc khi mối quan hệ thân thiết Trump-Musk rạn nứt

Thị trường châu Á giao dịch cầm chừng khi nhà đầu tư chờ đợi báo cáo việc làm Mỹ giữa lúc lo ngại kinh tế đình trệ. Cổ phiếu Tesla lao dốc mạnh sau xung đột giữa Trump và Elon Musk, làm bốc hơi 150 tỷ USD vốn hóa. Đồng thời, căng thẳng Mỹ-Trung tiếp tục phủ bóng khi đối thoại cấp cao không đạt bước tiến rõ ràng.
Trung Quốc còn có phải là nơi "không thể đầu tư"?
Nguyễn Tuấn Đạt

Nguyễn Tuấn Đạt

Junior Analyst

Trung Quốc còn có phải là nơi "không thể đầu tư"?

Cho đến gần đây, hầu hết các nhà đầu tư quốc tế đều cho rằng thị trường chứng khoán Trung Quốc gần như “không thể đầu tư”. Nhiều người vẫn nghĩ vậy, và bạn có thể thấy lý do. Dân số nước này đang già hóa nhanh chóng và giảm tuyệt đối. Đây là một nền kinh tế nợ cao vẫn đang gánh chịu hậu quả từ sự suy thoái nghiêm trọng của thị trường bất động sản.
Trái phiếu Nhật: Tạm yên, nhưng áp lực vẫn còn đó
Nguyễn Tuấn Đạt

Nguyễn Tuấn Đạt

Junior Analyst

Trái phiếu Nhật: Tạm yên, nhưng áp lực vẫn còn đó

Thị trường trái phiếu Nhật Bản đang trải qua những biến động lớn khi nhu cầu trong nước giảm mạnh, khiến lợi suất trái phiếu kỳ hạn dài tăng lên mức cao kỷ lục. Trong bối cảnh đó, nhà đầu tư nước ngoài trở thành lực lượng chính mua vào, giúp thị trường tạm thời ổn định. Tuy nhiên, Bộ Tài chính Nhật đang cân nhắc điều chỉnh chiến lược phát hành trái phiếu để đối phó với thách thức lâu dài từ sự mất cân bằng cung – cầu và thay đổi trong hành vi đầu tư.
Ngày thứ Sáu bão tố: Trump - Tập đình chiến nhưng chiến tranh Trump - Musk làm Tesla bay hàng trăm tỷ
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

Ngày thứ Sáu bão tố: Trump - Tập đình chiến nhưng chiến tranh Trump - Musk làm Tesla bay hàng trăm tỷ

Đừng nhầm lẫn: thị trường hiện đang "dò dẫm" trong cơn bão. Sự yên tĩnh là giả tạo giữa các dòng nước xiết. Giữa logic TACO, cảm giác "déjà vu" về thuế quan, và một Fed có thể cắt giảm quá muộn hoặc không cắt giảm, các nhà giao dịch đang rón rén bước qua bãi mìn địa chính trị, không rõ tin tức nào sẽ là kíp nổ tiếp theo.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ