Căng thẳng thương mại và lo ngại suy thoái phủ bóng thị trường toàn cầu

Huyền Trần
Junior Analyst
Thị trường châu Á và USD khởi đầu tuần mới trong tâm lý thận trọng khi căng thẳng thương mại Mỹ - Trung leo thang và nhà đầu tư chờ dữ liệu việc làm Mỹ cùng quyết định lãi suất từ ECB. Đe dọa thuế quan mới của Tổng thống Trump cùng áp lực nợ công khiến tâm lý thị trường thêm bất ổn.

Các thị trường chứng khoán châu Á và USD mở đầu tuần mới trong trạng thái ảm đạm khi căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc tiếp tục kéo dài. Nhà đầu tư chuyển sang tâm thế phòng thủ trước loạt dữ liệu kinh tế quan trọng của Mỹ và kỳ vọng về việc cắt giảm lãi suất từ châu Âu.
Phản ứng trên thị trường khá hạn chế sau tuyên bố bất ngờ của Tổng thống Donald Trump vào cuối ngày thứ Sáu, về việc tăng gấp đôi thuế nhập khẩu đối với thép và nhôm lên mức 50%, bắt đầu từ ngày 4 tháng 6. Động thái này vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ phía Canada và khiến quá trình đàm phán thêm căng thẳng.
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết Tổng thống Trump sẽ sớm có cuộc điện đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhằm tìm cách tháo gỡ bất đồng thương mại. Tuy nhiên, phía Canada lại bác bỏ những chỉ trích của Trump, cho thấy cuộc gọi có thể chưa diễn ra sớm.
Trong khi đó, các quan chức Nhà Trắng tìm cách giảm nhẹ ảnh hưởng từ một phán quyết của tòa án cho rằng Trump đã vượt quá thẩm quyền khi đơn phương áp thuế đối với hàng nhập khẩu từ các đối tác thương mại.
“Phán quyết sẽ khiến chính sách thương mại trở nên phức tạp hơn, nhưng vẫn còn nhiều công cụ để chính quyền đạt được mục tiêu đề ra,” nhà kinh tế trưởng Bruce Kasman của JPMorgan nhận định. Ông cho biết Mỹ có thể duy trì mức thuế tối thiểu 10%, đồng thời áp dụng thêm các mức thuế theo ngành và với ASEAN để ngăn hiện tượng chuyển xuất khẩu qua nước thứ ba. Xu hướng tăng thuế với EU cũng chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.
Thị trường đặc biệt theo dõi liệu ông Trump có thực hiện mức thuế 50% vào thứ Tư tới hay sẽ tiếp tục trì hoãn như nhiều lần trước đây. Trong thời gian chờ đợi, tâm lý thận trọng bao trùm, với chỉ số MSCI khu vực châu Á - Thái Bình Dương (trừ Nhật Bản) đi ngang, trong khi Nikkei của Nhật Bản giảm 1.4% và Hồng Kông giảm 2.5%.
Cổ phiếu Hàn Quốc tăng nhẹ 0.2% nhờ kỳ vọng cuộc bầu cử tổng thống bất ngờ vào thứ Ba sẽ mang lại kết quả rõ ràng. Hợp đồng tương lai EUROSTOXX 50 giảm 0.2%, FTSE và DAX gần như không đổi.
Hợp đồng tương lai S&P 500 giảm 0.4%, Nasdaq giảm 0.5%. Dù vậy, trong tháng 5, S&P đã tăng 6.2% và Nasdaq tăng gần 10% nhờ kỳ vọng mức thuế cuối cùng sẽ thấp hơn nhiều so với đề xuất ban đầu.
Động thái đón đầu các thay đổi thuế quan đã khiến kinh tế Mỹ biến động mạnh, với mức sụt giảm trong quý đầu nhiều khả năng sẽ đảo chiều trong quý này nhờ nhập khẩu giảm trở lại. Mô hình GDPNow của Fed chi nhánh Atlanta ước tính tăng trưởng quý II đạt 3.8%, song các nhà phân tích dự báo tốc độ này sẽ chững lại rõ rệt trong nửa cuối năm.
Dữ liệu sản xuất và việc làm Mỹ công bố trong tuần này sẽ cung cấp cái nhìn kịp thời về tốc độ tăng trưởng hiện tại. Giới phân tích dự đoán số lượng việc làm phi nông nghiệp trong tháng 5 tăng thêm 130,000, trong khi tỷ lệ thất nghiệp giữ ở mức 4.2%.
Bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy tỷ lệ thất nghiệp tăng đều có thể là yếu tố khiến Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) xem xét nới lỏng chính sách tiền tệ. Dù khả năng cắt giảm lãi suất trong tháng 6 hoặc tháng 7 gần như bị loại trừ, thị trường vẫn định giá khoảng 75% cơ hội Fed sẽ hành động vào tháng 9.
Ít nhất 11 quan chức Fed sẽ có bài phát biểu trong tuần này, trong đó có Chủ tịch Jerome Powell vào cuối ngày thứ Hai. Thống đốc Lael Brainard cũng nhận định việc cắt giảm lãi suất vẫn có thể xảy ra vào cuối năm nếu xuất hiện rủi ro suy giảm trong tăng trưởng và việc làm, cùng với áp lực lạm phát từ thuế quan.
Một báo cáo việc làm yếu hơn có thể giúp thị trường trái phiếu phục hồi, trong bối cảnh lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 30 năm vẫn dao động quanh mốc 5%. Nhà đầu tư đang yêu cầu mức bù rủi ro cao hơn do lo ngại về lượng phát hành nợ ngày càng lớn.
Thượng viện Mỹ tuần này sẽ bắt đầu xem xét dự luật chi tiêu và thuế dự kiến làm tăng thêm 3,800 tỷ USD vào tổng nợ công liên bang vốn đã vượt 36,200 tỷ USD.
Tại châu Âu, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) gần như chắc chắn sẽ cắt giảm lãi suất thêm 25 bps xuống còn 2.0% vào thứ Năm. Giới đầu tư cũng sẽ theo dõi sát hướng dẫn của ECB về khả năng có thêm một đợt cắt giảm nữa ngay trong tháng Bảy.
Ngân hàng Trung ương Canada cũng nhóm họp vào thứ Tư, với xác suất 76% cho việc giữ nguyên lãi suất ở mức 2.75%. Thị trường kỳ vọng thông điệp sẽ thiên về nới lỏng do lo ngại suy thoái kinh tế do tác động từ thuế quan.
Dù chênh lệch lãi suất giữa Mỹ và các nền kinh tế khác gia tăng, đồng USD vẫn không được hỗ trợ đáng kể. Theo Jonas Goltermann, phó trưởng nhóm kinh tế thị trường tại Capital Economics, đồng USD vẫn suy yếu so với mức mà chênh lệch lãi suất gợi ý, và tâm lý chung đối với đồng tiền này tiếp tục tiêu cực, nhất là khi các rủi ro tài khóa và thương mại đang gia tăng.
Vào thứ Hai, USD/JPY giảm 0.3% xuống còn 143.55, trong khi EUR/USD tăng 0.2% lên 1.1370. Tỷ giá USD/CAD cũng giảm 0.2% xuống 1.3727, bất chấp lời đe dọa thuế quan mới từ Trump.
Trên thị trường hàng hóa, giá vàng tăng 0.6% lên 3,310 USD/ounce, sau khi giảm 1.9% trong tuần trước. Giá dầu cũng phục hồi sau khi OPEC+ công bố kế hoạch tăng sản lượng trong tháng 7, tương đương với mức tăng của hai tháng trước đó, giúp xoa dịu lo ngại về khả năng tăng sản lượng mạnh tay hơn.
Dầu Brent tăng 1.60 USD lên 64.38 USD/thùng, trong khi dầu WTI của Mỹ tăng 1.74 USD lên 62.53 USD/thùng.
Reuters