Công ty dầu khí quốc gia Mexico tìm lối thoát mới tại châu Á và châu Âu sau khi Trump áp thuế lên dầu thô

Động thái này được đánh giá là một cú sốc lớn đối với nền kinh tế Mexico, khi Mỹ vốn là thị trường tiêu thụ chủ lực của dầu thô nước này. Theo một quan chức cấp cao trong chính phủ Mexico, Pemex hiện đang tích cực đàm phán với các khách hàng tiềm năng tại châu Á, bao gồm Trung Quốc, và châu Âu, trong bối cảnh nhu cầu dầu thô nặng Maya của Mexico vẫn còn lớn.

Trong năm 2023, Pemex xuất khẩu trung bình 806,000 thùng/ngày (bpd), trong đó 57% sản lượng được bán sang Mỹ. Tuy nhiên, chính sách thuế mới của chính quyền Trump đã khiến xuất khẩu dầu thô của Mexico sụt giảm nghiêm trọng. Chỉ riêng tháng 1 năm 2024, xuất khẩu đã giảm 44% so với cùng kỳ năm trước, xuống còn 532,404 bpd, mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ.

Dữ liệu từ công ty phân tích thị trường Kpler cho thấy, mặc dù Mexico có một số khách hàng tại châu Á và châu Âu, bao gồm Ấn Độ, Hàn Quốc, nhưng phần lớn dầu thô của nước này vẫn phụ thuộc vào các nhà máy lọc dầu tại Mỹ, đặc biệt là loại dầu thô nặng Maya.

Một quan chức cấp cao của chính phủ Mexico, yêu cầu giấu tên vì lý do bảo mật thương mại, cho biết: “Tín hiệu tích cực là dầu thô Mexico vẫn có chỗ đứng tại châu Âu và châu Á, đặc biệt là Ấn Độ và Trung Quốc. Thị trường vẫn có nhu cầu cao đối với dầu thô nặng, và sản phẩm của Pemex có thể đáp ứng được điều đó.”

Cũng theo vị quan chức này, các khách hàng Trung Quốc đang tỏ ra rất quan tâm đến dầu thô Mexico, và các cuộc đàm phán ban đầu cho thấy nhu cầu tại khu vực này có thể đủ lớn để hấp thụ phần sản lượng không thể xuất khẩu sang Mỹ. “Câu hỏi đặt ra lúc này không phải là có thị trường hay không, mà là giá cả và cách dòng chảy dầu thô sẽ được tái điều chỉnh ra sao.”

Hai nguồn tin từ PMI Comercio Internacional, bộ phận giao dịch thương mại của Pemex, tiết lộ với Reuters rằng công ty đã chủ động liên hệ với Trung Quốc, Ấn Độ, Hàn Quốc và thậm chí cả Nhật Bản để tìm kiếm cơ hội xuất khẩu mới.

Tuy nhiên, các nguồn tin cũng thừa nhận rằng việc chuyển hướng sang thị trường châu Á sẽ không dễ dàng do chi phí vận chuyển cao hơn đáng kể so với xuất khẩu sang Mỹ. Một trong số các chuyên gia giao dịch dầu mỏ của Pemex nhận định: “Chỉ có châu Á mới đủ khả năng hấp thụ khối lượng dầu mà trước đây Mỹ tiêu thụ, vì các nhà máy lọc dầu tại khu vực này có công nghệ phù hợp để xử lý loại dầu nặng của Mexico.”

Mặc dù vậy, vẫn có nhiều yếu tố bất định trong chiến lược này. Thị trường châu Á hiện đang chịu sự cạnh tranh gay gắt từ các nhà cung cấp dầu lớn khác như Nga, Venezuela và Trung Đông. Đặc biệt, Nga đã gia tăng mạnh mẽ xuất khẩu dầu thô sang Trung Quốc với giá chiết khấu sâu do ảnh hưởng của các lệnh trừng phạt từ phương Tây. Điều này có thể tạo thêm áp lực đối với Pemex trong việc giành thị phần.

Một trong những câu hỏi lớn nhất mà thị trường đặt ra trong thời gian qua là liệu Pemex có chấp nhận giảm giá dầu thô để giữ chân khách hàng tại Mỹ hay không. Nhiều chuyên gia dự đoán rằng với mức thuế 25%, Pemex sẽ buộc phải hạ giá để duy trì tính cạnh tranh. Tuy nhiên, chính phủ Mexico đã bác bỏ hoàn toàn khả năng này.

Quan chức cấp cao của chính phủ khẳng định: “Chúng tôi sẽ không chiết khấu giá dầu. Khi các hợp đồng hiện tại với khách hàng Mỹ kết thúc vào cuối tháng này, nhiều khả năng các tàu chở dầu của chúng tôi sẽ được điều hướng sang châu Âu và châu Á.”

Hai nguồn tin từ bộ phận giao dịch của Pemex cũng xác nhận rằng công ty không có kế hoạch giảm giá bán dầu để bù đắp chi phí thuế. Tuy nhiên, điều này có thể khiến các khách hàng Mỹ cân nhắc lại việc gia hạn hợp đồng, từ đó tạo thêm áp lực cho Pemex trong việc tìm kiếm thị trường mới.

Mexico là một trong những nhà sản xuất dầu lớn trên thế giới, nhưng tình trạng suy giảm sản lượng từ các mỏ dầu lâu đời ở Vịnh Mexico đang đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng. Hiện tại, sản lượng khai thác dầu của Mexico đã giảm xuống mức thấp nhất trong hơn bốn thập kỷ, trong khi nhu cầu tiêu thụ trong nước vẫn tiếp tục tăng.

Bên cạnh đó, hệ thống lọc dầu nội địa của Mexico đang gặp nhiều vấn đề về công suất và hiệu quả vận hành. Dự án nhà máy lọc dầu Olmeca tại cảng Dos Bocas, có công suất 340,000 bpd, vẫn liên tục bị trì hoãn, khiến Mexico rơi vào tình thế nghịch lý: vừa xuất khẩu dầu thô, vừa phải nhập khẩu xăng dầu thành phẩm từ Mỹ.

Theo giới phân tích, nếu không có các khoản đầu tư lớn vào thăm dò và khai thác dầu mới, Mexico thậm chí có thể phải nhập khẩu dầu thô trong tương lai để cung cấp cho các nhà máy lọc dầu của mình. Đây là một kịch bản từng được cho là không tưởng, nhưng giờ đây lại đang trở thành một khả năng thực tế nếu tình hình xuất khẩu không sớm được cải thiện.

Trong bối cảnh căng thẳng thương mại với Mỹ leo thang, Pemex đang đối mặt với một bài toán đầy thách thức: tìm thị trường thay thế nhanh chóng mà không phải giảm giá bán dầu. Châu Á có thể là giải pháp tiềm năng, nhưng chi phí vận chuyển cao cùng sự cạnh tranh khốc liệt từ Nga, Venezuela và Trung Đông có thể khiến Mexico gặp khó khăn trong việc giành được thị phần.

Dù vậy, một điều chắc chắn là chiến lược dầu mỏ của Mexico đang bước vào giai đoạn chuyển dịch quan trọng, và quyết định trong những tháng tới sẽ có tác động lớn đến triển vọng dài hạn của Pemex cũng như nền kinh tế Mexico.