Điều gì sẽ xảy ra nếu chính phủ Mỹ đóng cửa?

Nguyễn Tuấn Đạt
Junior Analyst
Washington đang tiến gần đến lần đóng cửa chính phủ đầu tiên trong gần bảy năm, trừ khi Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ đạt được một thỏa thuận vào phút chót để duy trì nguồn tài trợ cho chính phủ liên bang.

Tại sao chính phủ Mỹ sắp đóng cửa?
Mỗi năm, Quốc hội phải thông qua các dự luật chi tiêu trước ngày 1 tháng 10, tức ngày bắt đầu năm tài khóa, để cấp vốn cho các bộ ngành và cơ quan liên bang.
Do chưa có dự luật chi tiêu nào được thông qua cho năm tài khóa sắp tới, các nhà lập pháp phải đồng ý với một biện pháp tạm thời để giữ cho chính phủ tiếp tục hoạt động.
Nhà Trắng và các nghị sĩ Cộng hòa đã thúc đẩy một nghị quyết tiếp tục (CR) mà họ gọi là “sạch”, tức giữ nguyên mức chi tiêu liên bang hiện tại đến ngày 21 tháng 11.
Nhưng các nghị sĩ Dân chủ từ chối tham gia kế hoạch của Đảng Cộng hòa, cho rằng các thoả thuận phải bao gồm việc gia hạn vĩnh viễn các khoản trợ cấp bảo hiểm y tế sẽ hết hạn vào cuối năm nay.
Chiều thứ Hai, Tổng thống Donald Trump đã gặp người đứng đầu phe đa số tại Thượng viện, nghị sĩ Cộng hòa John Thune, Chủ tịch Hạ viện Cộng hòa Mike Johnson, lãnh đạo phe thiểu số Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer và người đồng cấp tại Hạ viện Hakeem Jeffries trong một nỗ lực phút chót nhằm đạt thỏa thuận.
Tuy nhiên, sau cuộc gặp ở Nhà Trắng, các nhà lập pháp vẫn không tiến gần hơn đến một giải pháp, với mỗi bên đổ lỗi cho nhau về bế tắc.
“Chúng ta đang hướng tới một cuộc đóng cửa bởi vì Đảng Dân chủ sẽ không làm điều đúng đắn,” Phó tổng thống JD Vance nói.
Điều gì xảy ra nếu chính phủ Mỹ đóng cửa?
Khi đóng cửa, chính phủ liên bang sẽ ngừng mọi hoạt động “không thiết yếu”. Trong quá khứ, điều này dẫn đến việc hàng trăm nghìn nhân viên liên bang bị cho nghỉ việc tạm thời và nhiều cơ sở của chính phủ, bao gồm cả công viên quốc gia, bị đóng cửa.
Trong lần đóng cửa trước đó — từ tháng 12 năm 2018 đến tháng 1 năm 2019, dưới thời chính quyền Trump đầu tiên — khoảng 800,000 nhân viên chính phủ đã bị cho nghỉ việc.
Những nhân viên làm công việc được coi là “thiết yếu” buộc phải tiếp tục làm việc, thường là không được trả lương cho đến khi kết thúc đóng cửa. Những người này bao gồm quân nhân tại ngũ và các sĩ quan thực thi pháp luật liên bang.
Tuy nhiên, Nhà Trắng cho rằng lần đóng cửa này có thể sẽ khác. Nhà Trắng đã gợi ý rằng các bộ ngành và cơ quan liên bang nên cân nhắc sa thải nhân viên thay vì chỉ cho nghỉ việc tạm thời.
Trong một bản ghi nhớ được Văn phòng Quản lý và Ngân sách (OMB) gửi tuần trước, các cơ quan liên bang được khuyến khích “tận dụng cơ hội này để xem xét cắt giảm nhân sự”, tức sa thải vĩnh viễn.
Đóng cửa sẽ ảnh hưởng thế nào đến kinh tế Mỹ?
Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO), một cơ quan phi đảng phái, ước tính lần đóng cửa trước — dài nhất trong lịch sử Mỹ — đã khiến sản lượng kinh tế giảm 11 tỷ USD, trong đó 3 tỷ USD là thiệt hại vĩnh viễn không thể phục hồi.
Các nhà kinh tế cảnh báo rằng gợi ý của OMB về việc dùng cuộc đóng cửa để sa thải thêm nhân viên liên bang có thể đe dọa thị trường lao động Mỹ vốn đang suy yếu.
Dù điều này có thể gây gián đoạn kinh tế, Andrew Hollenhorst, nhà kinh tế tại Citi, lưu ý rằng “không rõ sẽ có bao nhiêu nhân viên thực sự bị sa thải vĩnh viễn”.
Đóng cửa cũng sẽ dẫn đến việc Cục Thống kê Lao động (BLS) tạm thời đóng cửa, khiến báo cáo việc làm tháng 9 — bộ dữ liệu kinh tế quan trọng dự kiến công bố vào thứ Sáu — bị trì hoãn. Báo cáo này bao gồm số liệu mới nhất về việc làm phi nông nghiệp và tỷ lệ thất nghiệp.
Báo cáo việc làm được kỳ vọng sẽ tác động đến các nhà hoạch định chính sách của Fed trước cuộc họp vào tháng 10. Nhiều nhà đầu tư đang dự đoán Fed sẽ cắt giảm thêm 0.25 điểm phần trăm lãi suất quỹ liên bang.
Dù báo cáo việc làm có ý nghĩa quan trọng với Fed, các quan chức vẫn có những nguồn dữ liệu thay thế — như dữ liệu khu vực tư nhân và thông tin thu thập từ 12 ngân hàng trung ương khu vực — để nắm bắt tình hình thị trường lao động.
Trong khi đó, các nhà đầu tư đang hạn chế thực hiện các động thái lớn khi nguy cơ đóng cửa tăng cao.
Bloomberg