Cuộc chiến thương mại do cựu Tổng thống Donald Trump khởi xướng đã bước vào giai đoạn căng thẳng chưa từng có, khi chính quyền Mỹ quyết định áp mức thuế 25% lên hàng nhập khẩu từ Canada và Mexico, đồng thời tăng thuế đối với Trung Quốc lên 20%. Trước diễn biến này, nhiều doanh nghiệp Mỹ đã nhanh chóng triển khai các biện pháp ứng phó, bao gồm tích trữ nguyên liệu, điều chỉnh chiến lược sản xuất và chuẩn bị tăng giá bán để bù đắp chi phí.

Các ngành công nghiệp từ sản xuất, bán lẻ đến thực phẩm đều bị tác động mạnh mẽ. Nhiều doanh nghiệp cảnh báo chuỗi cung ứng đang đối diện với những cú sốc nghiêm trọng, trong khi Canada và Trung Quốc cũng lập tức tung ra các biện pháp trả đũa, tạo ra mối đe dọa đáng kể đối với doanh số bán hàng và việc làm tại Mỹ.

Ngành ô tô: Tâm điểm của cơn bão thương mại

Trong số các ngành bị ảnh hưởng, ngành ô tô chịu tác động nặng nề nhất do chuỗi cung ứng phức tạp trải dài qua nhiều quốc gia. Với biên lợi nhuận vốn đã eo hẹp và áp lực đầu tư lớn vào xe điện, các nhà sản xuất ô tô Mỹ và các nhà cung ứng linh kiện đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng chi phí nghiêm trọng.

Tập đoàn cung ứng linh kiện ô tô Đức Continental cho biết họ đang xem xét lại năng lực sản xuất tại Mexico và Canada. Cổ phiếu của công ty này đã giảm 12% trên sàn giao dịch Frankfurt vào thứ Ba, phản ánh lo ngại của giới đầu tư về tác động tiêu cực của thuế quan.

Continental hiện sử dụng hơn 23,000 lao động tại Mexico – một trung tâm sản xuất quan trọng của ngành công nghiệp ô tô toàn cầu. Chỉ một năm trước, tập đoàn này đã công bố khoản đầu tư 90 triệu USD để xây dựng nhà máy thứ 22 tại quốc gia này.

Tập đoàn sản xuất linh kiện ô tô Pháp Forvia cũng cảnh báo về "tác động khổng lồ" của cuộc chiến thương mại. Công ty này có mạng lưới sản xuất rộng lớn tại Mexico, cung cấp linh kiện cho các hãng xe lớn như Stellantis, Tesla và BYD của Trung Quốc.

Theo tài liệu nội bộ của Forvia, các mức thuế mới có thể làm tăng chi phí hoạt động hàng năm từ 200 triệu đến 450 triệu euro. Ông Olivier Durand, Giám đốc tài chính của Forvia, nhận định: "Việc áp thuế 25% lên một lượng lớn hàng hóa nhập khẩu của toàn ngành chắc chắn sẽ có tác động rất lớn."

Công ty nghiên cứu Bernstein ước tính rằng nếu các dòng chảy thương mại không thay đổi, ngành ô tô Mỹ sẽ chịu tổn thất lên tới 40 tỷ USD mỗi năm. Điều này đồng nghĩa với việc chi phí trung bình của mỗi chiếc xe sản xuất tại Mỹ có thể tăng thêm 1,200 USD. Riêng ba hãng xe lớn là General Motors, Ford và Stellantis có thể mất hơn 13 tỷ USD dòng tiền trong năm tài chính 2026 nếu thuế quan tiếp tục duy trì.

Ngành hàng không và bán lẻ đối diện với sức ép lớn

Cổ phiếu của Boeing giảm 6.6% vào thứ Ba. Dù các nhà máy của Boeing chủ yếu đặt tại Mỹ, nhưng chuỗi cung ứng của tập đoàn này trải dài khắp Bắc Mỹ. Theo nhà phân tích Sheila Kahyaoglu của Jefferies, Boeing chi khoảng 1 tỷ USD mỗi năm cho chuỗi cung ứng tại Mexico, và nhà máy của họ tại Winnipeg, Canada, đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất linh kiện cho dòng máy bay 787.

Không chỉ ngành công nghiệp nặng, các nhà bán lẻ Mỹ cũng đang phải đối mặt với áp lực gia tăng chi phí.

Chuỗi bán lẻ Target cảnh báo rằng thuế quan sẽ tạo ra áp lực lớn lên lợi nhuận. Giám đốc điều hành Brian Cornell thừa nhận rằng một số mặt hàng có thể trở nên đắt đỏ hơn, đặc biệt là rau quả tươi nhập khẩu từ Mexico. Hiện tại, chỉ khoảng 50% sản phẩm của Target được sản xuất tại Mỹ.

Rick Gomez, Giám đốc thương mại của Target, cho biết công ty sẽ phải tính toán lại chiến lược giá bán thay vì chuyển toàn bộ chi phí thuế quan sang người tiêu dùng. Ông lấy ví dụ, nếu Target giữ nguyên giá đồ trang trí Giáng sinh ở mức 3 USD, thì giá các sản phẩm khác như tất Giáng sinh có thể sẽ được điều chỉnh tăng để bù đắp phần chi phí chênh lệch.

Tương tự, Best Buy cũng đang lo lắng về tác động của thuế quan. Giám đốc điều hành Corie Barry cho biết Trung Quốc và Mexico là hai nguồn cung cấp hàng điện tử tiêu dùng lớn nhất của họ. "Chúng tôi dự báo rằng các nhà cung cấp sẽ chuyển một phần chi phí thuế quan sang các nhà bán lẻ, dẫn đến giá cả tăng cao đối với người tiêu dùng Mỹ," bà Barry chia sẻ.

Thị trường hàng hóa và việc làm chịu ảnh hưởng tiêu cực

Một trong những dấu hiệu rõ ràng nhất của sự bất ổn là làn sóng tích trữ nguyên liệu. Lượng dự trữ bạch kim tại Mỹ – một nguyên liệu thô quan trọng trong ngành công nghiệp ô tô và trang sức – đã tăng lên mức cao nhất kể từ năm 2021, với khối lượng tăng gấp 5 lần kể từ tháng 12 khi các doanh nghiệp tìm cách dự trữ trước khi thuế quan có hiệu lực.

Cổ phiếu của các công ty khai khoáng cũng bị bán tháo diện rộng vào thứ Ba. Đặc biệt, các công ty khai thác uranium – vốn có hoạt động mạnh tại Canada – chứng kiến giá trị vốn hóa giảm mạnh. Điều này đặt ra rủi ro lớn đối với ngành công nghiệp hạt nhân Mỹ, vốn phụ thuộc nhiều vào nguồn cung uranium từ nước ngoài.

Không chỉ ảnh hưởng đến công nghiệp nặng, thuế quan trả đũa từ Canada và Mexico còn đe dọa hàng nghìn việc làm trong ngành đồ uống có cồn. Hiệp hội rượu mạnh Mỹ cảnh báo rằng các cửa hàng tại Canada có thể loại bỏ sản phẩm của Mỹ khỏi kệ hàng, khiến hơn 31.000 lao động trong ngành có nguy cơ mất việc.

Các mức thuế trả đũa cũng tập trung vào nông sản Mỹ. Trung Quốc sẽ áp thuế 15% đối với thịt gà, lúa mì, ngô và bông của Mỹ, cùng mức 10% đối với lúa miến, đậu nành, thịt lợn và thịt bò. Canada cũng áp thuế lên các sản phẩm ngũ cốc, thịt và sữa nhập khẩu từ Mỹ.

Bất ổn kéo dài và tương lai mờ mịt

Các chuyên gia kinh tế nhận định rằng điều đáng lo ngại nhất lúc này là mức độ kéo dài của các biện pháp thuế quan, cũng như khả năng chính quyền Mỹ có thể đưa ra các ngoại lệ nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực.

"Chính quyền này tin rằng thuế quan không chỉ là công cụ đàm phán, mà còn là biện pháp kinh tế có giá trị tự thân," ông Tim Brightbill, chuyên gia thương mại quốc tế tại Wiley Rein, nhận định.