“Làn sóng kích thích” từ Trung Quốc tác động đến thị trường Mỹ và EU như thế nào?

Một cuộc tranh giành cổ phiếu Trung Quốc đã thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư toàn cầu vào tháng trước, trong khi thái độ đối với thị trường cổ phiếu châu Âu và Nhật Bản lại có sự phân hóa.

Mặc dù các nhà đầu tư trong nước vẫn tỏ ra lạc quan, các nhà đầu tư nước ngoài thông qua quỹ ETF đã rút vốn khỏi thị trường chứng khoán châu Âu và Nhật Bản trong tháng 9.

Trái ngược lại, giới đầu tư quốc tế lại cùng nhau thể hiện sự phấn khích đối với cổ phiếu Trung Quốc sau khi Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc công bố một loạt các biện pháp kích thích, bao gồm nới lỏng chính sách tiền tệ, hỗ trợ thị trường bất động sản đang gặp khó khăn, và thành lập quỹ 800 tỷ Nhân dân tệ nhằm thúc đẩy thị trường chứng khoán. Quỹ này được dùng để cho các công ty quản lý tài sản, bảo hiểm, và môi giới vay tiền để mua cổ phiếu, cũng như cho các công ty niêm yết vay để mua lại cổ phiếu.

Khoản tiền này tiếp nối các hoạt động từ "đội ngũ quốc gia" của Trung Quốc, bao gồm các quỹ đầu tư nhà nước lớn, đặc biệt là Tập đoàn Đầu tư Trung ương Huijin, đã bơm hàng tỷ Nhân dân tệ vào các quỹ ETF cổ phiếu nội địa trong 12 tháng qua để thúc đẩy thị trường cổ phiếu loại A và khôi phục niềm tin của nhà đầu tư.

Chỉ số blue-chip CSI 300 của các công ty niêm yết tại Thượng Hải và Thâm Quyến đã tăng 32% trong vòng hai tuần, sau đó giảm 7% vào thứ Tư. Dù đã phục hồi, chỉ số này vẫn thấp hơn 32% so với đỉnh vào tháng 2/2021.

Các nhà đầu tư ETF nước ngoài cũng góp phần khi khởi động một đợt mua mạnh, đánh dấu một sự đảo chiều rõ rệt.

Trong bốn ngày giao dịch cuối cùng của tháng 9, các nhà đầu tư đã rót 1.6 tỷ USD vào các quỹ ETF niêm yết tại Mỹ tập trung vào Trung Quốc, trong khi các quỹ tương tự niêm yết tại châu Âu thu hút thêm 753 triệu USD, theo dữ liệu từ TrackInsight.

Điều này tạo ra sự tương phản rõ rệt với xu hướng của cả năm: từ đầu năm đến ngày 24/ 9, các nhà đầu tư Mỹ đã rút ròng 5.1 tỷ USD khỏi các quỹ ETF tập trung vào Trung Quốc, trong khi các nhà đầu tư châu Âu cũng giảm đầu tư 331 triệu USD.

Tuy nhiên, dòng tiền mới này vẫn nhỏ hơn rất nhiều so với dòng vốn từ các nhà đầu tư trong nước. Các quỹ ETF cổ phiếu Trung Quốc niêm yết tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương đã hút ròng 127 tỷ USD trong năm nay, theo dữ liệu từ BlackRock. Phần lớn số tiền này có thể đến từ các quỹ ETF niêm yết tại Trung Quốc, nhờ sự tham gia của "đội ngũ quốc gia."

Dù đã có sự đảo chiều trong dòng vốn ETF, sự hứng thú đối với cổ phiếu Trung Quốc vẫn còn “dè dặt”.

Viện Đầu tư BlackRock đã thay đổi quan điểm từ trung lập sang "hơi thiên về tăng" đối với Trung Quốc sau khi các biện pháp kích thích được công bố, và nhấn mạnh vào mức định giá thấp hơn của thị trường cổ phiếu loại A so với cổ phiếu ở các thị trường phát triển.

Tuy nhiên, BlackRock vẫn lưu ý rằng "cẩn trọng trong dài hạn do những thách thức cơ cấu của Trung Quốc" và sẵn sàng "chuyển sang quan điểm bi quan" nếu cần thiết.

Rony Abboud từ TrackInsight cảnh báo rằng rủi ro pháp lý từ cả các cơ quan quản lý Mỹ, liên quan đến các vấn đề bảo mật và kiểm toán và các cơ quan quản lý Trung Quốc, với các cuộc đàn áp đối với các tập đoàn công nghệ lớn, "vẫn là những yếu tố chính" trong suy nghĩ của nhiều nhà đầu tư.

Ngoài ra, "có sự hoài nghi về tác động dài hạn của các biện pháp kích thích gần đây. Dù có thể giảm áp lực ngắn hạn, điều này không đủ để khôi phục mạnh mẽ nếu không có sự hỗ trợ tài khóa," Abboud cho biết.

Matthew Bartolini, người đứng đầu nghiên cứu quỹ ETF khu vực châu Mỹ tại State Street Global Advisors, cho biết: "Thời gian sẽ trả lời liệu sự tăng giá này là do tình trạng bán khống hay một đợt phục hồi bền vững", khi mà trước đó tỷ lệ bán khống ở các quỹ ETF tập trung vào Trung Quốc "đã ở mức cao" và dòng tiền ròng trong ba tháng trước "ở mức tồi tệ nhất."

Các thị trường trên toàn cầu thiếu vắng sự đồng thuận

Các nhà đầu tư châu Âu vẫn lạc quan về thị trường cổ phiếu khu vực của mình, khi bơm 6.6 tỷ USD vào các quỹ ETF tập trung tại châu Âu trong ba tháng qua, theo dữ liệu từ BlackRock. Ngược lại, các nhà đầu tư Mỹ lại không tin tưởng, khi tiếp tục bán ra trong tháng 9, đưa dòng tiền rút ròng khỏi các quỹ ETF cổ phiếu châu Âu trong ba tháng lên 2.7 tỷ USD.

Tình hình tương tự cũng diễn ra ở Nhật Bản, nơi các nhà đầu tư khu vực châu Á - Thái Bình Dương đã bơm 9.3 tỷ USD vào các quỹ ETF tập trung tại Tokyo trong hai tháng qua, dù các nhà đầu tư Mỹ và châu Âu đã rút ra 4.6 tỷ USD.

Sự thay đổi trong đầu tư cổ phiếu toàn cầu

Theo Karim Chedid, giám đốc chiến lược đầu tư của bộ phận iShares thuộc BlackRock tại khu vực EMEA, Nhật Bản và châu Âu có xu hướng đầu tư nội địa rất mạnh. Điều này dẫn đến việc đầu tư quốc tế vào hai thị trường này giảm sút.

Về phía Nhật Bản, Chedid cho biết, "Các nhà đầu tư trong nước vẫn đang ở giai đoạn đầu trong việc mua cổ phiếu trong. Họ thường giữ tiền mặt, đặc biệt trong bối cảnh Nhật Bản đang trải qua tình trạng giảm phát. Do đó, nhiều người không cảm thấy cần thiết phải đầu tư vào cổ phiếu trong thời điểm hiện tại." Ông nhận định đây là một thay đổi mang tính cấu trúc.

Ngược lại, một số nhà đầu tư nước ngoài lại lo rằng BoJ có thể sẽ tiếp tục điều chỉnh chính sách tiền tệ bằng cách nâng nhẹ lãi suất hiện đang ở mức cực thấp.

Về tình hình tại châu Âu, Chedid cho rằng "Kinh tế châu Âu đã gây thất vọng trong tháng vừa qua, trong khi kinh tế Mỹ lại có nhiều bất ngờ tích cực." Ông nhận định điều này đã tạo ra sự phân hóa trong tâm lý của các nhà đầu tư đối với châu Âu. Tuy nhiên, các nhà đầu tư châu Âu vẫn tích cực đầu tư vào thị trường cổ phiếu khu vực, với kỳ vọng ECB sẽ sớm cắt giảm lãi suất, điều này sẽ hỗ trợ tích cực cho thị trường cổ phiếu.

Dòng vốn đổ vào các quỹ ETF toàn cầu đạt 141 tỷ USD trong tháng 9, tăng từ 129 tỷ USD vào tháng 8. Dòng vốn này dự kiến sẽ lập kỷ lục trong năm nay. Trong đó, các quỹ ETF cổ phiếu chiếm 102 tỷ USD, với các quỹ tập trung vào Mỹ dẫn đầu với 57 tỷ USD.

Dòng vốn đổ vào các quỹ đầu tư chuyên về trái phiếu giảm xuống còn 34.6 tỷ USD, trong khi quỹ ETF hàng hóa thu hút 1.7 tỷ USD, chủ yếu từ các quỹ vàng. Điều thú vị là các quỹ ETF vàng đã thu hút dòng vốn trong 5 tháng liên tiếp, mặc dù vẫn chưa đạt mức thu ròng trong năm nay.

Chedid giải thích rằng sự gia tăng quan tâm đối với vàng trong giới đầu tư ETF chủ yếu xuất phát từ tình hình địa chính trị bất ổn cùng với sự giảm lãi suất toàn cầu, điều này thường có lợi cho các tài sản không sinh lãi như vàng.