Làn sóng nới lỏng của Fed: Phước lành hay gánh nặng toàn cầu?

Chúng ta sắp chứng kiến một hiện tượng hiếm thấy trong giới ngân hàng trung ương toàn cầu: Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) chuẩn bị khởi động chu kỳ cắt giảm lãi suất trong khi nhiều ngân hàng trung ương khác đang đi đến hồi kết của chu kỳ này.

Chính xác hơn, Fed đang tiếp tục chu kỳ nới lỏng chính sách, sau khi tạm dừng vào tháng 12 năm ngoái, sau đợt hạ lãi suất tổng cộng 100 bps trong ba tháng trước đó.

Điều này khiến Fed trở thành ngoại lệ so với xu hướng chung, một diễn biến hiếm có trong nhiều năm qua, đặc biệt khi xét đến việc nới lỏng chính sách tiền tệ. Và điều đó cũng đồng nghĩa, phần còn lại của thế giới có thể phải chuẩn bị cho những biến động phía trước.

Kể từ khi đồng euro ra đời năm 1999, đã có bốn chu kỳ nới lỏng tiền tệ toàn cầu lớn, bao gồm cả chu kỳ hiện tại. Trong ba chu kỳ trước, Fed thường là một trong những ngân hàng trung ương hành động sớm nhất, như năm 2019, hoặc là bên cắt giảm mạnh nhất, như thời kỳ bong bóng dotcom.

Nhưng năm ngoái, Fed khởi động chậm hơn hẳn, khi lạm phát vẫn dai dẳng và tăng trưởng ổn định, buộc họ hành động muộn hơn phần lớn các ngân hàng khác.

Kết quả là, Fed giờ đây gần như chạy theo đà nới lỏng của các đồng nghiệp, đặc biệt là so với Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) và Ngân hàng Canada, vốn đã cắt giảm lần lượt 200 và 225 đbps trong chu kỳ này.

Thị trường hợp đồng tương lai hiện định giá Fed sẽ giảm khoảng 150 bps vào cuối năm sau – cao hơn đáng kể so với mức dự báo 40–60 bps từ Ngân hàng Anh (BoE), Ngân hàng Canada (BoC), hay Ngân hàng Dự trữ Úc và New Zealand. Trong khi đó, ECB và Ngân hàng Quốc gia Thụy Sĩ được cho là đã dừng lại, còn Ngân hàng Nhật Bản thì đang đi theo hướng riêng với lộ trình tăng lãi suất chậm rãi.

Sự khác biệt chính sách này chắc chắn sẽ gây ra những tác động lan tỏa vượt ra ngoài biên giới Mỹ.

Tác động đầu tiên và rõ ràng nhất của sự khác biệt chính sách đang hiện hữu trên thị trường ngoại hối: đồng USD suy yếu sau giai đoạn ổn định trong mùa hè. Đồng nội tệ mạnh lên quá nhanh, ngoài mong đợi, có thể làm khó các ngân hàng trung ương khác.

Lấy ECB làm ví dụ. Họ vốn dự báo lạm phát cơ bản sẽ duy trì dưới mục tiêu 2%, và kết thúc năm 2027 ở mức 1.8%. Phần lớn mức tăng 15% của tỷ giá EUR/USD từ đầu năm đã được đưa vào mô hình, nhưng một cú nhảy vọt nữa thì lại là chuyện khác.

Hiện EUR/USD đang trên đà ghi nhận mức tăng mạnh nhất kể từ năm 2003. Nếu đồng tiền mạnh lên cùng với tăng trưởng bị kìm hãm bởi thuế quan khiến lạm phát hạ thêm, liệu ECB có phải quay lại với chu kỳ cắt giảm lãi suất?

Điều này hoàn toàn có thể, nhưng đồng thời cũng tiềm ẩn rủi ro: Lãi suất chính sách hiện ở mức 2%, nằm trong khoảng trung lập 1.75%–2.25%. Nếu cắt giảm thêm, ECB có thể bước vào vùng kích thích, điều mà các thành viên như Isabel Schnabel đã cảnh báo.

Thậm chí, một số thước đo cho thấy lãi suất thực của khu vực đã thấp hơn “R-star” – mức trung lập dài hạn không thúc đẩy cũng không kìm hãm tăng trưởng. Đây là lý do khiến ECB phải cực kỳ thận trọng.

Còn tác động đến cổ phiếu toàn cầu thì sao?

Trong quá khứ, việc Fed nới lỏng chính sách luôn là động lực cho thị trường chứng khoán quốc tế, đặc biệt nếu đi kèm với “hạ cánh mềm” – tức không rơi vào suy thoái. Và hiện tại, thị trường đang đặt cược vào kịch bản đó.

Sự kết hợp giữa kỳ vọng Fed dovish hơn, triển vọng hạ cánh mềm và làn sóng lạc quan với trí tuệ nhân tạo cùng Big Tech đã giúp thị trường chứng khoán toàn cầu phục hồi mạnh kể từ tháng Tư. Nhiều chỉ số đã lập kỷ lục mới, ghi nhận mức tăng hai chữ số.

Một số chuyên gia cho rằng còn dư địa để tăng tiếp. Exane nhận định cổ phiếu toàn cầu mới chỉ ở “giai đoạn đầu” của một chu kỳ tăng giá, có thể đạt đỉnh ở trạng thái “hưng phấn”, và họ đặc biệt lạc quan với châu Âu cùng Nhật Bản. Citi thì đang “overweight” cổ phiếu toàn cầu, coi châu Âu là lựa chọn hàng đầu thay thế cho các thị trường mới nổi.

Dù vậy, rủi ro vẫn hiện hữu. Nếu Fed không đáp ứng kỳ vọng nới lỏng mạnh, USD có thể bật tăng, điều kiện tài chính toàn cầu thắt chặt, và thị trường chứng khoán có thể điều chỉnh mạnh – không chỉ tại Mỹ mà cả toàn cầu.

Chỉ thời gian mới có câu trả lời. Nhưng một điều chắc chắn: thị trường đang bước vào vùng đất lạ. Với cổ phiếu ở mức cao kỷ lục, chênh lệch trái phiếu ở mức thấp lịch sử và các tỷ giá hối đoái chính yếu ở ngưỡng chưa từng thấy trong nhiều năm, các nhà đầu tư nên hết sức thận trọng khi theo dõi chu kỳ nới lỏng mới của Fed.