Nền kinh tế Mỹ: Vẻ ngoài rực rỡ và nguy cơ ẩn sau bức màn công nghệ

Nền kinh tế Mỹ dường như đang tiến triển khá suôn sẻ, mặc dù tốc độ tăng trưởng vẫn chậm hơn kỳ vọng của một số chuyên gia. Tuy nhiên, khi nhìn kỹ hơn, bức tranh kinh tế bên trong lại tiềm ẩn nhiều lo ngại, với nguy cơ xảy ra sự cố ngày càng rõ rệt.

Vai trò của công nghệ trong nền kinh tế Mỹ hiện nay chưa từng lớn đến vậy và trí tuệ nhân tạo (AI) có thể mang đến một làn sóng tăng trưởng năng suất lịch sử. Tuy nhiên, lợi ích từ những khoản đầu tư khổng lồ vào lĩnh vực này có thể mất nhiều năm để hiện thực hóa. Hơn nữa, một nền kinh tế bị mất cân đối lâu dài có thể dẫn đến các quyết định đầu tư và chính sách không hiệu quả, tạo ra những hệ lụy khó lường.

Dưới đây là năm yếu tố cho thấy nền tảng của nền kinh tế Mỹ, mặc dù trông kiên cường và thị trường chứng khoán đang bùng nổ, thực ra lại mong manh hơn nhiều so với vẻ bề ngoài, đặc biệt nếu loại bỏ các yếu tố chi tiêu, đầu tư và sự lạc quan liên quan đến AI và công nghệ.

Đầu tư

Đầu tư điều chỉnh theo lạm phát vào các lĩnh vực "nhạy cảm với AI" của nền kinh tế từ cuối năm 2019 đã tăng 53%, theo ghi nhận của Troy Ludtka, nhà kinh tế học cấp cao về Mỹ tại SMBC Nikko Securities. Trong khi đó, đầu tư ở các lĩnh vực khác chỉ tăng rất nhẹ, khoảng 0.3%.

Đóng góp vào GDP

Liên quan đến xu hướng này, đóng góp của chi tiêu vốn vào phần mềm và thiết bị CNTT cho GDP của Mỹ hiện đang ở mức cao nhất từ trước đến nay, theo các nhà phân tích tại BlackRock. Tuy nhiên, chi tiêu vốn tổng hợp ở tất cả các lĩnh vực khác lại giảm trong nửa đầu năm nay – một hiện tượng hiếm thấy.

Chi tiêu tiêu dùng

Chi tiêu tiêu dùng cá nhân, vốn chiếm khoảng 70% tổng GDP của Mỹ, đang chậm lại đáng kể – một dấu hiệu đáng lo ngại. Trong quý hai, chi tiêu này chỉ tăng 0.9%, tốc độ chậm nhất kể từ đại dịch. Xét theo giá trị thực, chi tiêu tiêu dùng thậm chí hoàn toàn đi ngang trong nửa đầu năm nay.

Doanh nghiệp phá sản

Số vụ phá sản doanh nghiệp trong tháng 7 đạt mức cao nhất cho một tháng kể từ tháng 7 năm 2020, theo dữ liệu của S&P Global Market Intelligence. Điều đáng chú ý hơn, tổng số hồ sơ phá sản từ đầu năm đến cuối tháng 7 là cao nhất trong giai đoạn bảy tháng này kể từ năm 2010. Gần một phần ba số vụ phá sản trong năm nay thuộc về các ngành tiêu dùng không thiết yếu và công nghiệp.

Thị trường tập trung

Cuối cùng, sự tập trung trên Phố Wall vẫn là một chủ đề được bàn luận rộng rãi, nhưng mức độ tập trung này vẫn gây kinh ngạc. Một cổ phiếu duy nhất, nhà sản xuất chip Nvidia, hiện chiếm 8% tổng vốn hóa thị trường của chỉ số chuẩn S&P 500 – mức kỷ lục đối với một cổ phiếu riêng lẻ.

Hơn nữa, 10 cổ phiếu hàng đầu, phần lớn là các công ty công nghệ lớn, chiếm 40% vốn hóa thị trường của S&P 500 và 30% tổng lợi nhuận – cũng là những mức cao nhất từng ghi nhận.

Điều này cho thấy thị trường và thậm chí cả nền kinh tế toàn cầu, đang phụ thuộc quá nhiều vào một nhóm rất nhỏ các công ty. Nếu các xu hướng thúc đẩy hiệu suất của những công ty này bị chững lại, nguy cơ hỗn loạn trên thị trường sẽ trở nên rất lớn.