Nền kinh tế ở trạng thái thuận lợi khi tăng trưởng GDP cao đi kèm giá dầu thấp và cắt giảm lãi suất
Diệu Linh
Junior Editor
Thị trường chứng khoán đang tăng mạnh vào giai đoạn cuối năm. Các cổ phiếu có nền tảng tốt, được giới phân tích đánh giá tích cực, đang được các tổ chức tài chính mua vào liên tục. Xu hướng này tạo nền tảng cho một khởi đầu tích cực trong năm mới, với kỳ vọng thị trường tiếp tục đạt lợi nhuận cao và tăng trưởng GDP hàng năm có thể đạt khoảng 5%.
Mức tăng trưởng GDP cao này được cho là không gây áp lực lạm phát, dựa trên ba yếu tố chính. Thứ nhất, giá dầu thô hiện đang ở mức thấp nhất trong khoảng năm năm trở lại đây, giúp giảm chi phí năng lượng và vận chuyển. Thứ hai, Mỹ đang nhập khẩu hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc, hiện tượng thường được gọi là “nhập khẩu giảm phát”, tức là giá hàng hóa nhập khẩu thấp giúp kìm hãm mặt bằng giá chung; ví dụ, một chiếc TV TCL 98 inch hiện chỉ có giá khoảng 1,600 USD. Thứ ba, nhiều nền kinh tế trên thế giới đang suy yếu do xu hướng dân số già và quy mô hộ gia đình thu hẹp, khiến nhu cầu tiêu dùng giảm và tạo ra áp lực giảm phát mang tính cấu trúc. Trong bối cảnh đó, các nhà kinh tế – vốn thường ưu tiên ngăn chặn giảm phát – đang kỳ vọng lãi suất chủ chốt có thể được cắt giảm thêm ít nhất 1%, phù hợp với quan điểm mà Thống đốc Fed có ảnh hưởng là Christopher Waller đang công khai ủng hộ.
Khi kết hợp nhiều yếu tố gồm tăng trưởng GDP nhờ dòng vốn hàng nghìn tỷ USD đưa hoạt động sản xuất trở lại Mỹ, sự mở rộng nhanh của các trung tâm dữ liệu, giá dầu thô thấp, thâm hụt thương mại thu hẹp nhờ xuất khẩu tăng, cải thiện năng suất từ AI và triển vọng lãi suất thấp hơn, nền kinh tế Mỹ đang ở trong trạng thái rất thuận lợi. Thuật ngữ “nirvana kinh tế” ở đây không mang nghĩa ẩn dụ tôn giáo, mà được dùng để mô tả một giai đoạn mà nhiều điều kiện kinh tế tích cực cùng tồn tại và hỗ trợ lẫn nhau. Dù triển vọng chung là tích cực, vẫn tồn tại những rủi ro có thể làm gián đoạn xu hướng này, chủ yếu đến từ các yếu tố bên ngoài như xung đột Nga–Ukraine, nguy cơ phong tỏa hải quân tại Venezuela, hoặc khả năng bất ổn sâu hơn trong Liên minh châu Âu (EU).
Các cuộc biểu tình của nông dân gần đây tại London, Brussels và Paris cho thấy những bất cập trong chính sách kinh tế và quản lý. Tại Anh, nông dân phản đối chủ yếu vì thuế bất động sản và các quy định bị cho là gây áp lực lớn lên hoạt động sản xuất. Tại EU, các chính sách Net Zero buộc nông dân phải giảm số lượng gia súc để hạn chế phát thải metan, làm gia tăng chi phí và giảm thu nhập, dẫn đến các cuộc phản đối gay gắt của nông dân Pháp tại Brussels và Paris. Trong khi đó, Đức ủng hộ việc ký hiệp định thương mại tự do với các nước Mỹ Latinh nhằm giảm giá thực phẩm, nhưng Ý và một số quốc gia EU khác lại muốn bảo vệ nông dân trong nước trước sự cạnh tranh từ các nước không áp dụng các tiêu chuẩn Net Zero nghiêm ngặt như EU.
EU ban đầu được xây dựng như một liên minh tiền tệ và thương mại nhằm thúc đẩy tăng trưởng và hội nhập kinh tế. Tuy nhiên, theo quan điểm trong bài viết, bộ máy điều hành tại Brussels ngày càng can thiệp sâu vào chính sách nội bộ của các quốc gia thành viên, làm giảm tính linh hoạt kinh tế và cản trở tăng trưởng. Vì vậy, khả năng EU đối mặt với những rạn nứt nghiêm trọng, thậm chí nguy cơ tan rã trong dài hạn, vẫn được đặt ra.
Một rủi ro khác đến từ thị trường tiền ảo, vốn đã có một năm 2025 kém tích cực. Theo các phân tích gần đây, nhiều ETF tiền ảo lớn đang gặp vấn đề về định giá và khả năng phản ánh đúng giá trị tài sản cơ sở. Trong khi đó, vàng đã tăng hơn 60% trong năm 2025, trái ngược với xu hướng giảm của phần lớn tiền ảo. Từ góc nhìn này, bài viết cho rằng nhà đầu tư tiền ảo nên cân nhắc chuyển một phần sang vàng như một tài sản thay thế ổn định hơn.
Theo Wall Street Journal, phong tỏa hải quân của Mỹ đối với Venezuela đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến Cuba. Cuba phụ thuộc lớn vào dầu thô từ Venezuela để sản xuất điện, nên việc gián đoạn nguồn cung khiến tình trạng mất điện ngày càng phổ biến. Hệ quả là thiếu hụt hàng hóa và thực phẩm trở nên nghiêm trọng hơn, đặt ra câu hỏi Cuba sẽ tìm kiếm sự hỗ trợ kinh tế và năng lượng từ đâu trong thời gian tới.
Tóm lại, Mỹ hiện được xem là một nền kinh tế tương đối ổn định so với nhiều khu vực khác trên thế giới. Dòng vốn đầu tư quốc tế tiếp tục chảy vào Mỹ, và đồng USD được kỳ vọng sẽ tăng giá trong năm 2026 do thiếu các lựa chọn thay thế hấp dẫn và nguy cơ phá giá tiền tệ tại một số nền kinh tế lớn, đặc biệt là Trung Quốc, nơi tình trạng giảm phát đang làm suy yếu sức mua. Vì vậy, quan điểm chung của bài viết là triển vọng kinh tế Mỹ vẫn tích cực và ít rủi ro hơn so với phần còn lại của thế giới.
Investing