Niềm tin doanh nghiệp Nhật chạm đỉnh 4 năm, BoJ đứng trước “thời khắc” tăng lãi suất

Tâm lý kinh doanh của các nhà sản xuất lớn tại Nhật Bản đã tăng lên mức cao nhất trong bốn năm trong giai đoạn ba tháng tính đến tháng 12, theo một khảo sát được thị trường theo dõi sát sao công bố hôm thứ Hai. Kết quả này củng cố kỳ vọng rằng Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) sẽ tăng lãi suất ngay trong cuộc họp tuần tới.

Tuy nhiên, các doanh nghiệp cũng dự báo điều kiện kinh doanh sẽ xấu đi trong ba tháng tới, khi lo ngại về tác động của các mức thuế cao hơn từ Mỹ và nhu cầu tiêu dùng suy yếu. Điều này cho thấy mức độ bất định vẫn còn lớn xung quanh khả năng BoJ tiếp tục nâng chi phí vay trong thời gian tới.

Chỉ số chính phản ánh niềm tin kinh doanh của các nhà sản xuất lớn đạt +15 trong tháng 12, theo khảo sát Tankan của BoJ, tăng nhẹ so với mức +14 của tháng 9 và phù hợp với dự báo trung bình của thị trường.

Đây là quý thứ ba liên tiếp chỉ số này cải thiện và cũng là mức cao nhất kể từ tháng 12 năm 2021, cho thấy các doanh nghiệp hiện vẫn đang chống chịu khá tốt trước tác động từ chính sách thuế quan cao hơn của Mỹ.

Trong khi đó, chỉ số đo lường tâm lý của các doanh nghiệp phi sản xuất lớn đạt +34 trong tháng 12, không thay đổi so với tháng 9 và gần sát với dự báo thị trường là +35.

“Nhìn chung, khảo sát Tankan ủng hộ quan điểm đang chiếm ưu thế trên thị trường rằng BoJ sẽ tăng lãi suất trong tháng 12. Trừ khi xuất hiện một cú sốc lớn đối với nền kinh tế hoặc thị trường tài chính, khả năng BoJ hành động là rất cao,” ông Masato Koike, chuyên gia kinh tế cấp cao tại Sompo Institute Plus, nhận định.

Theo khảo sát, các doanh nghiệp lớn dự kiến sẽ tăng chi tiêu vốn thêm 12.6% trong năm tài khóa hiện tại kết thúc vào tháng 3 năm 2026, cao hơn mức dự báo trung bình của thị trường là 12%.

Các nguồn tin cho biết BoJ nhiều khả năng sẽ nâng lãi suất chính sách ngắn hạn từ 0.5% lên 0.75% tại cuộc họp ngày 18–19 tháng 12, khi những lo ngại rằng các mức thuế của Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu của Nhật Bản đang dần hạ nhiệt.

Khảo sát Tankan cũng cho thấy các doanh nghiệp lớn ghi nhận giá bán đã tăng trong quý IV và kỳ vọng giá sẽ tiếp tục tăng trong ba tháng tới. Đây là dấu hiệu cho thấy nhu cầu đủ ổn định để doanh nghiệp chuyển phần chi phí đầu vào cao hơn sang người tiêu dùng.

Dù vậy, triển vọng vẫn còn nhiều rủi ro, khi các doanh nghiệp đồng loạt dự báo điều kiện kinh doanh sẽ kém thuận lợi hơn trong quý tới.

Một quan chức BoJ cho biết tại cuộc họp báo rằng, mặc dù sự bất định liên quan đến chính sách thương mại của Mỹ đã giảm bớt và góp phần cải thiện tâm lý kinh doanh, nhiều doanh nghiệp vẫn lo ngại tình trạng thiếu hụt lao động và tác động tiêu cực của giá cả cao đối với tiêu dùng.

Chỉ số điều kiện việc làm trong khảo sát cho thấy thị trường lao động đang ở mức căng thẳng nhất kể từ năm 1991 – thời điểm Nhật Bản trải qua bong bóng tài sản. Điều này phản ánh tình trạng thiếu lao động nghiêm trọng, có thể kìm hãm tăng trưởng của nền kinh tế trong bối cảnh dân số trong độ tuổi lao động đang thu hẹp.

Nền kinh tế Nhật Bản trong ba tháng tính đến tháng 9 đã suy giảm do xuất khẩu yếu đi dưới tác động của thuế quan từ Mỹ. Tuy nhiên, các nhà phân tích kỳ vọng tăng trưởng sẽ phục hồi trong quý hiện tại, khi xuất khẩu và sản lượng công nghiệp bắt đầu phát đi những tín hiệu cải thiện.

Với việc lạm phát duy trì trên mức mục tiêu 2% trong hơn ba năm qua, ngày càng nhiều thành viên trong hội đồng chính sách của BoJ phát tín hiệu sẵn sàng bỏ phiếu tăng lãi suất nhằm tránh nguy cơ hành động quá chậm trước áp lực lạm phát kéo dài.

Theo khảo sát Tankan, các doanh nghiệp dự báo lạm phát sẽ đạt 2.4% trong các mốc một năm, ba năm và năm năm tới, cho thấy kỳ vọng lạm phát của khu vực doanh nghiệp đang được neo tương đối vững quanh mục tiêu 2% của BoJ.