Trung Quốc lộ rõ “điểm yếu nội địa”: Tiêu dùng nguội lạnh, sản xuất mất đà

Sản lượng nhà máy và tốc độ tăng trưởng doanh số bán lẻ của Trung Quốc tiếp tục chậm lại trong tháng 11, phản ánh sức cầu nội địa yếu và làm gia tăng áp lực lên các nhà hoạch định chính sách trong nỗ lực tái cân bằng nền kinh tế trị giá 19 nghìn tỷ USD, trong bối cảnh các đối tác thương mại ngày càng lo ngại về mức thặng dư thương mại khổng lồ của nước này.

Theo dữ liệu do Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc (NBS) công bố hôm thứ Hai, sản lượng công nghiệp tăng 4.8% so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn mức 4.9% của tháng 10 và không đạt dự báo tăng 5.0% trong khảo sát của Reuters.

Doanh số bán lẻ – thước đo chính của tiêu dùng – chỉ tăng 1.3%, giảm mạnh so với mức tăng 2.9% của tháng trước và thấp hơn nhiều so với kỳ vọng 2.8% của thị trường.

Những dấu hiệu cho thấy nhu cầu tiêu dùng mong manh ngày càng rõ nét. Doanh số bán ô tô giảm tới 8.5% so với cùng kỳ trong tháng 11, mức sụt giảm mạnh nhất trong vòng 10 tháng, làm phai nhạt hy vọng về sự phục hồi cuối năm của một ngành vốn thường đạt doanh số cao trong hai tháng cuối năm.

Ngay cả các chương trình khuyến mại lớn – kéo dài tới năm tuần trong năm nay khi các nền tảng thương mại điện tử lớn tìm cách kích cầu – cũng không đủ để thúc đẩy chi tiêu của người tiêu dùng.

Đầu tư tài sản cố định giảm 2.6% trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 11 so với cùng kỳ năm trước, sâu hơn mức giảm 1.7% ghi nhận trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 10, và thấp hơn kỳ vọng giảm 2.3% của giới phân tích.

Các cố vấn chính phủ và nhà kinh tế cho rằng Trung Quốc nhiều khả năng sẽ duy trì mục tiêu tăng trưởng khoảng 5% trong năm tới, khi nước này tìm cách khởi động kế hoạch 5 năm mới trên một nền tảng ổn định hơn.

Tuy nhiên, việc đạt được mục tiêu này sẽ không dễ dàng, khi cả Ngân hàng Thế giới và nhiều tổ chức quốc tế khác đều đưa ra triển vọng thận trọng hơn đối với quỹ đạo tăng trưởng của Trung Quốc.

Một phần nguyên nhân xuất phát từ cuộc khủng hoảng bất động sản kéo dài, vốn đã bào mòn tài sản hộ gia đình và làm suy yếu xu hướng chi tiêu của người dân.

Triển vọng phục hồi của lĩnh vực này vẫn còn xa vời. Một cuộc khảo sát cho thấy giá nhà tại Trung Quốc được dự báo sẽ tiếp tục giảm đến năm 2026, trước khi ổn định trở lại vào năm 2027.

Tại một hội nghị quan trọng diễn ra vào tuần trước nhằm vạch ra chương trình nghị sự chính sách cho năm tới, các nhà lãnh đạo Trung Quốc cam kết duy trì chính sách tài khóa “chủ động” để thúc đẩy tiêu dùng và đầu tư, đồng thời thừa nhận tồn tại một “mâu thuẫn nổi bật” giữa năng lực cung ứng trong nước mạnh mẽ và nhu cầu yếu.

Tuy nhiên, việc tiếp tục theo đuổi song song cả tiêu dùng lẫn đầu tư lại làm dấy lên lo ngại rằng Bắc Kinh vẫn chưa sẵn sàng từ bỏ mô hình tăng trưởng dựa trên sản xuất để chuyển sang một mô hình phụ thuộc nhiều hơn vào chi tiêu hộ gia đình.

Dù vậy, các quan chức cấp cao vẫn bày tỏ sự tự tin vào khả năng đạt được mục tiêu tăng trưởng trong năm nay, nhờ xuất khẩu duy trì khả năng chống chịu và vượt kỳ vọng, bất chấp các mức thuế cao hơn từ Mỹ.

Sức mạnh này, tuy nhiên, sẽ phải đối mặt với những thử thách lớn hơn trong thời gian tới, khi thặng dư thương mại hàng nghìn tỷ USD của Trung Quốc làm gia tăng căng thẳng với châu Âu và các đối tác thương mại khác.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, trong chuyến thăm gần đây, đã cảnh báo khả năng áp thuế đối với Trung Quốc và kêu gọi Bắc Kinh điều chỉnh những mất cân bằng thương mại toàn cầu mà ông cho là “không bền vững”.

Tại Mỹ Latinh, Mexico tuần trước đã phê duyệt các mức thuế lên tới 50%, dự kiến áp dụng từ năm tới đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc và một số nền kinh tế châu Á khác, nhằm bảo vệ và thúc đẩy ngành công nghiệp trong nước.

“Đà phát triển kinh tế của Trung Quốc vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức mang tính dài hạn cũng như mới nổi,” bản tóm tắt chính thức của Hội nghị Công tác Kinh tế Trung ương nêu rõ. “Chúng ta cần tăng cường năng lực nội tại để ứng phó với các thách thức từ bên ngoài.”