Thị trường chao đảo vì bất ổn thuế quan: Nhà đầu tư lo ngại điều gì?

“Cách tốt nhất để mô tả môi trường giao dịch hiện tại là sự thất vọng và kiệt sức,” Joe Gilbert, nhà quản lý danh mục đầu tư tại Integrity Asset Management, nhận định. “Chúng tôi không thực sự có một kế hoạch rõ ràng để triển khai.”

Chứng khoán Mỹ biến động mạnh vào thứ Hai, khi chỉ số S&P 500 có lúc giảm tới 1.7% trong phiên giao dịch buổi sáng trước khi phục hồi và đóng cửa với mức tăng 0.6%. Dù vậy, chỉ số này vẫn ghi nhận mức giảm theo tháng và theo quý tồi tệ nhất kể từ năm 2022, khi giới đầu tư chuẩn bị đón nhận kế hoạch áp thuế mới từ Tổng thống Donald Trump trong hai ngày tới. Tuy nhiên, những biện pháp cụ thể vẫn còn là ẩn số. Ông Trump đã cam kết đánh thuế đối với tất cả các đối tác thương mại của Mỹ, nhưng cũng để ngỏ khả năng miễn trừ cho một số sản phẩm hoặc quốc gia nhất định, đồng thời xem xét hỗ trợ một số ngành công nghiệp trong nước.

Chỉ số S&P 500

Phố Wall chao đảo, tâm lý thị trường chuyển từ tham lam sang lo sợ

Bối cảnh trên đang khiến Phố Wall lúng túng, buộc nhiều nhà giao dịch phải từ bỏ vị thế hiện tại, giảm rủi ro bằng cách chuyển hướng sang các lĩnh vực có hiệu suất ổn định trong thời kỳ suy thoái, hoặc thậm chí rút khỏi thị trường cổ phiếu hoàn toàn.

“Chúng tôi đã chuyển từ tâm lý tham lam, tập trung vào việc kiếm được bao nhiêu tiền sang tâm lý sợ hãi, cố gắng tránh mất tiền. Đây chắc chắn là một thay đổi mang tính cảm xúc đối với các nhà giao dịch,” Carley Garner, chiến lược gia cấp cao và nhà sáng lập DeCarley Trading, chia sẻ. “Hiện khách hàng của chúng tôi chưa thực sự hoảng loạn, nhưng nếu chứng khoán phục hồi rồi tiếp tục lao dốc và thiết lập mức đáy mới trong vài tuần tới, tôi nghĩ thị trường sẽ rơi vào trạng thái hoảng loạn thực sự.”

Khi ông Trump nhậm chức, giới đầu tư kỳ vọng ông sẽ đưa ra những tuyên bố mạnh mẽ về thương mại, nhưng cũng tin rằng ông sẽ kiềm chế hành động thực tế - giống như nhiệm kỳ đầu tiên - khi vẫn coi chỉ số S&P 500 là thước đo thành công. Tuy nhiên, tình hình hiện nay đã thay đổi. Ông Trump tuyên bố không còn quan tâm đến thị trường chứng khoán và dường như sẵn sàng chấp nhận những tác động tiêu cực ngắn hạn, ngay cả khi điều đó có thể đẩy nền kinh tế Mỹ vào tình trạng bất ổn.

“Không thể định giá được rủi ro”

Larry Fink, CEO của BlackRock Inc., đã đề cập đến vấn đề này trong một bức thư gửi khách hàng gần đây: “Tôi nghe điều này từ gần như mọi khách hàng, mọi nhà lãnh đạo - gần như tất cả những người tôi nói chuyện cùng: Họ lo ngại về nền kinh tế hơn bao giờ hết,” ông viết, đồng thời nhấn mạnh rằng ông hiểu lý do đằng sau sự bất an này. “Nhưng chúng ta đã từng trải qua những thời khắc như thế này trước đây. Và bằng cách nào đó, trong dài hạn, chúng ta vẫn tìm ra giải pháp.”

Tuy nhiên, không có cách nào để tránh khỏi sự suy giảm của thị trường hiện tại. Nhiều nhà giao dịch đã rời bỏ các tài sản rủi ro vì nguy cơ thua lỗ quá lớn.

Frank Monkam, trưởng bộ phận giao dịch vĩ mô tại Buffalo Bayou Commodities, nhận định: “Rõ ràng là các nhà giao dịch đã kiệt sức, và điều khiến mọi thứ trở nên khó khăn hơn về mặt tâm lý là sự bất ổn lần này rất khác với rủi ro thông thường, vì bạn không thể định giá nó.” Ông ví von: “Nếu bạn biết ai đó sắp đấm mình, bạn có thể chuẩn bị tâm lý trước. Nhưng những gì đang diễn ra lúc này lại là một cú đánh bất ngờ, không ai thấy nó đến.”

Điều kiện giao dịch càng thêm thách thức khi ngay cả những người tin rằng chính sách thương mại của ông Trump cuối cùng sẽ mang lại lợi ích cho nền kinh tế Mỹ cũng thừa nhận rằng tình hình có thể trở nên tồi tệ hơn trước khi cải thiện. Đúng vậy, chiến lược của ông Trump vào ngày 2/4 có thể giúp giảm bớt phần nào sự bất ổn. Nhưng việc áp thuế có khả năng gây tổn hại đến nền kinh tế Mỹ và đẩy giá tiêu dùng lên cao trong một giai đoạn vốn đã mong manh.

“Cái gọi là 'ngày giải phóng' của ông Trump có thể sẽ giống như 'ngày tuyên án' đối với các nhà giao dịch và CEO, khi họ hồi hộp chờ đợi để biết mức thuế quan khắc nghiệt đến mức nào,” Max Gokhman, Phó Giám đốc đầu tư tại Franklin Templeton Investment Solutions, bình luận.

Hy vọng vào “Trump Put” và rủi ro đối với nhóm cổ phiếu công nghệ

Dù vậy, một số nhà đầu tư vẫn đặt cược vào lợi ích dài hạn. Các khoản thuế mà ông Trump áp đặt dự kiến sẽ giúp tăng nguồn thu ngân sách liên bang, tài trợ cho một vòng cắt giảm thuế khác, đồng thời khuyến khích các doanh nghiệp Mỹ đưa sản xuất trở lại trong nước. Nếu kịch bản này xảy ra, giới đầu tư sẽ muốn nắm giữ cổ phiếu để chờ đợt tăng trưởng sau đó.

Một số chuyên gia Phố Wall hy vọng rằng diễn biến vào thứ Tư tới sẽ giống như một "Trump Put" - một sự can thiệp có thể giúp xoa dịu tâm lý thị trường, khi ông Trump tuyên bố một chiến thắng và giảm bớt áp lực lên thị trường chứng khoán.

“Hầu hết các chính trị gia không muốn tự làm hại mình,” Rhys Williams của Wayve Capital Management nói. “Tôi không nghĩ ông ấy sẽ quay ngoắt 180 độ, nhưng có khả năng thứ Tư sẽ không tệ như lo ngại.”

Tuy nhiên, rủi ro từ thuế quan có thể tác động sâu rộng. Áp lực kéo dài lên các doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ có thể ảnh hưởng đến báo cáo lợi nhuận trong nửa cuối năm nay, làm suy yếu động lực tăng trưởng quan trọng nhất của thị trường chứng khoán. Ngoài ra, nhóm cổ phiếu công nghệ lớn - từng là động lực tăng trưởng chính trong các năm trước - có thể chịu thêm áp lực.

“Các cổ phiếu công nghệ lớn của Mỹ có thể đối mặt với rủi ro đáng kể do mức định giá cao và giả định rằng lợi thế biên lợi nhuận của họ sẽ không bị ảnh hưởng,” Gina Martin Adams, Giám đốc chiến lược cổ phiếu tại Bloomberg Intelligence, nhận xét. “Các công ty có cơ sở sản xuất lớn ở nước ngoài và chi phí hàng hóa cao sẽ chịu tác động trực tiếp trong ngắn hạn, trong khi những doanh nghiệp có doanh thu lớn từ thị trường quốc tế cũng không tránh khỏi rủi ro.”

Với nhóm cổ phiếu này đã giảm hơn 17% từ đầu năm, nhiều nhà đầu tư có thể coi đây là cơ hội mua vào với giá hời. Nhưng rủi ro là thay vì “bắt đáy,” họ có thể đang “bắt dao rơi.”

Rhys Williams đặt câu hỏi đầy ẩn ý: “Tôi có ước gì mình đã bán sạch danh mục vào ngày 22/1 không?” Và ông tự trả lời: “Có chứ.”