Thị trường chuyển từ hoảng loạn sang hưng phấn khi Trump đảo ngược chính sách thuế quan

Mặc dù mở cửa thấp hơn, chỉ số S&P 500 đã bứt phá với mức tăng gần 10%, trong khi chỉ số Nasdaq Composite ghi nhận tăng mạnh nhất kể từ năm 2001. Trái phiếu kỳ hạn ngắn sụt giảm, đảo chiều xu hướng tăng trước đó, khi nhà đầu tư điều chỉnh giảm kỳ vọng về đợt cắt giảm lãi suất sắp tới và USD tăng giá so với các đồng tiền trú ẩn an toàn như Yên Nhật và Franc Thụy Sĩ.

Biến động trên các thị trường đạt mức chưa từng thấy trong lịch sử. Chỉ số VIX - thường được gọi là "thước đo nỗi sợ của Phố Wall" - ghi nhận mức giảm kỷ lục, trong khi Trái phiếu chính phủ Mỹ chứng kiến biến động dữ dội chưa từng có, với lợi suất kỳ hạn 2 năm và 30 năm dao động hơn 0.3 điểm phần trăm vào thứ Hai và thứ Tư. Hai kỳ hạn này chưa từng đồng thời có những biến động cực đoan như vậy kể từ khi bắt đầu thu thập dữ liệu năm 1998.

Sự đảo chiều đột ngột của giá tài sản, đã lan rộng trên các thị trường từ Tokyo đến London và đặc biệt tại New York trong bốn phiên giao dịch gần đây, một lần nữa được kích hoạt bởi chính Trump vào thứ Tư. Ngay sau buổi trưa, ông bất ngờ công bố tạm hoãn 90 ngày đối với các mức thuế trừng phạt mà ông đã áp đặt lên hàng chục quốc gia, đồng thời leo thang căng thẳng với Trung Quốc.

Chỉ số S&P 500 ghi nhận đà phục hồi lớn nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính 2008

Trước khi Trump thay đổi lập trường, làn sóng bán tháo dữ dội đã đẩy tổng giá trị tổn thất cổ phiếu toàn cầu vượt 10 nghìn tỷ USD và gây áp lực nghiêm trọng lên thị trường trái phiếu trên khắp các nền kinh tế phát triển, từ Mỹ đến Anh và Úc, nơi lợi suất tăng vọt khi các nhà đầu tư ồ ạt bán tháo trái phiếu chính phủ để nắm giữ tiền mặt. Những biến động này - và sự đảo chiều ngoạn mục vào thứ Tư - là kiểu biến động thường chỉ xuất hiện trong các cuộc khủng hoảng nghiêm trọng như đại dịch năm 2020 hoặc thời kỳ hỗn loạn khi Bear Stearns và Lehman Brothers sụp đổ trong cuộc khủng hoảng thị trường bất động sản Mỹ.

Tuy nhiên, trong trường hợp này, đây là hậu quả từ quyết định của một tổng thống Mỹ khó đoán định đang cố gắng đơn phương viết lại luật chơi thương mại toàn cầu. Động thái này đã làm suy giảm niềm tin của nhà đầu tư, khiến họ lo ngại rằng chỉ một bài đăng trên mạng xã hội cũng có thể phá hủy đợt phục hồi đáng mừng này nhanh chóng như khi nó mới bắt đầu. "Mọi thứ hoàn toàn điên rồ," Thomas Thornton, nhà sáng lập Hedge Fund Telemetry nhận định.

Những biến động mới nhất đánh dấu một tuần hỗn loạn bắt đầu khi Trump gây chấn động thế giới bằng việc tuyên bố áp đặt mức thuế cao nhất của Mỹ trong hơn một thế kỷ, với lập luận rằng chính sách này sẽ đưa các công việc sản xuất đã dịch chuyển ra nước ngoài trong nhiều thập kỷ qua trở lại Mỹ.

Tuy nhiên, động thái này cũng đe dọa đảo lộn nền kinh tế toàn cầu thông qua việc gián đoạn chuỗi cung ứng, thu hẹp thương mại xuyên biên giới và tạo thêm áp lực lạm phát cho người tiêu dùng Mỹ khi giá hàng nhập khẩu leo thang. Các nhà kinh tế và chiến lược gia tại Phố Wall đã nhanh chóng hạ dự báo triển vọng thị trường chứng khoán và cảnh báo về nguy cơ suy thoái kinh tế ngày càng tăng.

Rủi ro này vẫn chưa được loại bỏ hoàn toàn bởi quyết định tạm hoãn của Trump, vì cách triển khai hỗn loạn của ông - cùng những thắc mắc về mục tiêu cuối cùng - đã khiến doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc hoạch định và làm gia tăng lo ngại trong giới tiêu dùng Mỹ. Đồng thời, ngay cả khi tạm thời nhượng bộ, ông vẫn duy trì vòng xoáy trả đũa qua lại với Trung Quốc - nền kinh tế lớn thứ hai thế giới - và vào thứ Tư đã nâng thuế suất đối với hàng nhập khẩu từ quốc gia này lên mức 125%.

Lập trường đơn phương và thất thường này khiến giới đầu tư duy trì thái độ cảnh giác, ngay cả khi họ hoan nghênh quyết định của Trump về việc tuyên bố ngừng bắn tạm thời.

"Tôi sẽ tận dụng đợt phục hồi này để bán ra," Michael Purves, người sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Tallbacken Capital Advisors nhận định. "Mức độ biến động hai chiều này rất mạnh, nhưng không phải hiếm gặp trong thị trường gấu và không phải là dấu hiệu của đáy thị trường."

Ban đầu, Tổng thống và các quan chức chính quyền đã phớt lờ phản ứng của thị trường chứng khoán sau đợt sụt giảm mạnh tuần trước, khiến các nhà đầu tư vốn đang kỳ vọng vào cái gọi là "Trump put" - niềm tin rằng những tổn thất quy mô lớn sẽ buộc ông phải thay đổi lập trường - cảm thấy bất ngờ.

Ông thậm chí còn chia sẻ lại video của một người dùng TikTok, ngụ ý rằng ông cố tình làm giảm giá cổ phiếu để buộc lãi suất phải giảm theo, từ đó mang lại lợi ích cho người tiêu dùng.

Tuy nhiên, trong tuần này, khi tổn thất chồng chất trên thị trường tài chính toàn cầu, tình huống ngược lại đã xảy ra khi nhà đầu tư đồng loạt bán tháo Trái phiếu chính phủ Mỹ và các trái phiếu chính phủ khác, đẩy lợi suất trái phiếu 30 năm của Mỹ tăng mạnh nhất kể từ thời điểm đại dịch bùng phát. Diễn biến này đe dọa gây thêm cú sốc cho nền kinh tế toàn cầu bằng cách đẩy chi phí vay vốn của mọi loại hình tín dụng lên cao.

Tốc độ và quy mô của đợt bán tháo trái phiếu đã làm dấy lên đồn đoán rằng các nhà đầu tư nước ngoài chủ chốt - đặc biệt là Trung Quốc - có thể bán tháo Trái phiếu chính phủ để trả đũa và thị trường có nguy cơ đóng băng khi các nhà đầu tư đã chịu tổn thất từ biến động gần đây tìm cách thoát ra. Nhiều ý kiến cho rằng Fed sẽ cần can thiệp để ổn định thị trường.

Khi thị trường chứng khoán dần ổn định vào thứ Tư, Trump đã phát biểu: "ĐÂY LÀ THỜI ĐIỂM TUYỆT VỜI ĐỂ MUA!!!", dường như là dấu hiệu lo ngại mạnh mẽ nhất của ông về sự sụp đổ thị trường chứng khoán do chính sách thương mại của ông gây ra - và có lẽ là báo hiệu cho những gì sắp diễn ra. Sau đó, không lâu sau 1 giờ chiều, khi Nhà Trắng công bố ông kêu gọi tạm hoãn nhiều mức thuế vừa có hiệu lực, làn sóng lạc quan đã kích hoạt một đợt đảo chiều mạnh mẽ khác.

Khi kết thúc phiên giao dịch, chỉ số S&P 500 tăng vọt và Nasdaq Composite bứt phá 12%. Sự đảo chiều trên thị trường trái phiếu cũng không kém phần ấn tượng: Trái phiếu chính phủ kỳ hạn 30 năm phục hồi, xóa sạch toàn bộ tổn thất trước đó và đẩy lợi suất giảm nhẹ trong ngày. Đồng thời, giá trái phiếu kỳ hạn 2 năm lao dốc, đẩy lợi suất tăng 20 điểm cơ bản lên mức 3.92%. "Chúng tôi đang sống trong từng phút một," Eric Diton, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành tại Wealth Alliance chia sẻ.

"Có vô số người đang hoảng loạn ngoài kia và đang cố gắng bám víu vào bất kỳ tín hiệu tích cực nào," ông nói thêm. "Tôi không tin đây là đáy thị trường, điều đó chỉ có thể xác nhận khi chúng ta chứng kiến các thỏa thuận thực sự được ký kết."