Tia sáng cuối đường hầm: Kinh tế toàn cầu sắp thoát khỏi bế tắc?

Tia sáng cuối đường hầm: Kinh tế toàn cầu sắp thoát khỏi bế tắc?

Quỳnh Chi

Quỳnh Chi

Junior Editor

15:22 24/07/2024

Lần đầu tiên trong hai thập kỷ, có lý do để lạc quan rằng các nền kinh tế tiên tiến có thể thoát khỏi tình trạng tăng trưởng thấp kéo dài.

Trong một thời gian dài, tăng trưởng không đủ đã làm suy yếu phúc lợi kinh tế, làm yếu cơ cấu tài chính công vốn đã mong manh, làm trầm trọng thêm bất bình đẳng và gây khó khăn cho việc giải quyết các mối đe dọa toàn cầu như biến đổi khí hậu và đại dịch.

Nguồn gốc của vấn đề này có thể được đã bắt đầu từ những năm đầu thế kỷ. Thay vì tập trung vào các cải cách cơ cấu nâng cao năng suất, nhiều quốc gia đã coi dịch vụ tài chính như một lối tắt để tăng trưởng. Một số thậm chí hành động như thể tài chính là giai đoạn tiếp theo của sự phát triển tư bản chủ nghĩa - sau nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ.

Mối quan hệ này dẫn đến việc các cơ quan quản lý áp dụng cách tiếp cận "nhẹ nhàng" và các quốc gia cạnh tranh quyết liệt để trở thành trung tâm tài chính quốc tế. Ít ai lo ngại về sự tách rời giữa tài chính ngày càng mở rộng và nền kinh tế - cho đến khi mối quan hệ này trở nên không bền vững, đỉnh điểm là cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu.

Thay vì coi cuộc khủng hoảng là bằng chứng của những thất bại cơ cấu, nhiều nhà hoạch định chính sách chọn cách ứng phó theo chu kỳ - hay chữ T thứ ba trong phương châm “timely, targeted and temporary” (tạm dịch là "kịp thời, có mục tiêu và tạm thời"). Khi thiếu động lực tăng trưởng mới, thâm hụt ngân sách và bảng cân đối kế toán của các Ngân hàng Trung ương đã mở rộng với quy mô lớn hơn nhiều so với dự đoán. Trong khi đó, các biện pháp tăng năng suất chỉ được thực hiện rời rạc, thiếu nhất quán và thiếu khuôn khổ chiến lược.

Sau khi gánh chịu hậu quả, ngày càng nhiều chính phủ đang đặt tăng trưởng lên đầu chương trình nghị sự. Điều này được minh họa rõ nét nhất qua "sứ mệnh tăng trưởng" của chính phủ Anh mới và việc khẩn trương thực hiện các biện pháp "tháo bỏ lực cản". Chính quyền mới của Mỹ có khả năng sẽ làm theo.

Sự phát triển này chỉ là một phần lý do để lạc quan hơn về tăng trưởng trung hạn. Phần còn lại là nhận thức rằng việc tháo bỏ lực cản cần đi kèm với sự xuất hiện của những động lực tăng trưởng mới mạnh mẽ cho tương lai; và có đủ bằng chứng khoa học cho thấy những động lực như vậy không chỉ có thể mà còn rất có khả năng xuất hiện.

Dường như hàng năm đều có những đổi mới ấn tượng trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, khoa học đời sống và năng lượng bền vững. Mỗi đổi mới không chỉ cải thiện "cái gì" chúng ta làm mà còn cả "cách" chúng ta làm. Xu hướng này được thúc đẩy bởi nguồn tài chính dồi dào từ khu vực tư nhân, chuyên môn con người đáng kể và sức mạnh máy tính ngày càng tăng.

Cùng với những yếu tố thúc đẩy này, còn có các nguồn tăng trưởng tiềm năng khác từ việc tái cơ cấu các lĩnh vực cụ thể, tạo ra hiệu ứng lan tỏa có lợi cho nền kinh tế rộng lớn hơn. Đó là các lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, an ninh lương thực và quốc phòng, nơi có phạm vi đáng kể để đạt được lợi ích năng suất trực tiếp và gián tiếp.

Sự lạc quan này không phải không có thách thức. Mỗi động lực tăng trưởng mới đều có thuộc tính 80/20 - với tác động tiềm năng 80% tích cực nhưng cũng có 20% khả năng hậu quả tiêu cực. Thách thức là khai thác những lợi ích đầy hứa hẹn trong khi quản lý rủi ro. Ở các quốc gia khác nhau, bối cảnh hành vi sẽ làm nghiêng cán cân này. Ví dụ, ở Mỹ, các nhà đổi mới có thể có xu hướng tập trung hoàn toàn vào 80% lợi ích tiềm năng. Ở châu Âu, các nhà quản lý có thể bị tê liệt trước 20% rủi ro.

Một thách thức khác là tránh lặp lại sai lầm của toàn cầu hóa, khi chúng ta đã bỏ qua những hậu quả về phân phối thu nhập. Chúng ta cần nhấn mạnh sớm và liên tục rằng những đổi mới công nghệ mới có tiềm năng hỗ trợ người lao động, thay vì chỉ tập trung vào nguy cơ mất việc làm. Để làm được điều này, cần có những nhà lãnh đạo có tầm nhìn xa. Họ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc điều hướng một thế giới đang bị chia rẽ, nơi cơ hội hợp tác cùng có lợi đang nhường chỗ cho sự phân tách và phân mảnh.

Tuy nhiên, dù những thách thức này là có thật, chúng vẫn chưa đủ để làm giảm sự lạc quan. Tiềm năng tăng trưởng đột phá là có thật và đầy hứa hẹn.

Trong nhiều năm qua, có những lo ngại rằng thế hệ hiện tại đang để lại cho con cháu một thế giới tăng trưởng chậm, bất bình đẳng trầm trọng, dịch vụ công suy yếu, nợ nần chồng chất và môi trường bị tàn phá. Nhưng giờ đây, có nhiều hy vọng hơn rằng thế hệ tương lai sẽ có những công cụ mới mạnh mẽ để vượt qua “di sản” tồi tệ này. Nhờ đó, họ có thể tạo ra một thế giới thịnh vượng, bền vững và bình đẳng hơn cho con cháu mình.

Financial Times

Broker listing

Cùng chuyên mục

BoJ thận trọng với lộ trình tăng lãi suất, chưa vội can thiệp thị trường trái phiếu
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

BoJ thận trọng với lộ trình tăng lãi suất, chưa vội can thiệp thị trường trái phiếu

Ngân hàng Trung ương Nhật Bản không thấy cần thiết phải điều chỉnh mạnh kế hoạch cắt giảm mua trái phiếu, trừ khi thị trường biến động nghiêm trọng. Thành viên Hội đồng Asahi Noguchi nhấn mạnh BoJ nên tiếp tục tăng lãi suất một cách thận trọng, do lạm phát hiện tại chủ yếu đến từ chi phí nhập khẩu chứ không phải tăng lương bền vững. Lạm phát dịch vụ vẫn chưa vượt 2%, khiến mục tiêu giá ổn định dài hạn vẫn còn xa.
Bắc Kinh mở rộng góc nhìn tài khóa giữa áp lực tăng trưởng
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

Bắc Kinh mở rộng góc nhìn tài khóa giữa áp lực tăng trưởng

Bắc Kinh đang mở rộng cách tiếp cận tài khóa bằng cách tính đến giá trị tài sản nhà nước, không chỉ riêng nợ công. Cách tiếp cận mới này có thể giúp Trung Quốc biện minh cho việc chi tiêu lớn hơn, dù tổng nợ đã cao. Tuy nhiên, hiệu quả sẽ phụ thuộc vào khả năng quản lý minh bạch và khai thác tài sản công một cách bền vững.
USD lao dốc giữa lo ngại tài khóa, Bitcoin và vàng tăng mạnh
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

USD lao dốc giữa lo ngại tài khóa, Bitcoin và vàng tăng mạnh

Đồng USD rơi xuống mức thấp nhất hai tuần do lo ngại về tài chính Mỹ và phiên đấu giá trái phiếu kém sôi động. Trong khi đó, nhà đầu tư tìm đến các tài sản thay thế như vàng và Bitcoin, đẩy giá hai tài sản này lên mức cao mới. Dự luật chi tiêu và thuế của Trump tiếp tục đối mặt với hoài nghi và chia rẽ trong nội bộ Đảng Cộng hòa.
Trái phiếu chính phủ Mỹ chịu áp lực trước lo ngại tài khóa và nợ công
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

Trái phiếu chính phủ Mỹ chịu áp lực trước lo ngại tài khóa và nợ công

Nhu cầu yếu trong phiên đấu giá trái phiếu chính phủ kỳ hạn 20 năm phản ánh lo ngại ngày càng tăng về bức tranh tài khóa và nợ công của Mỹ. Lợi suất tăng vọt, đồng USD và chứng khoán đồng loạt giảm khi thị trường phản ứng với rủi ro từ dự luật thuế và chi tiêu mới tại Quốc hội. Các nhà đầu tư ngày càng nghi ngờ khả năng kiểm soát thâm hụt ngân sách, trong khi sức hấp dẫn của trái phiếu Mỹ suy giảm trước cạnh tranh toàn cầu.
2 Lý do đà tăng 40% của Netflix vẫn chưa kết Thúc | Investing.com
Diệu Linh

Diệu Linh

Junior Editor

2 Lý do đà tăng 40% của Netflix vẫn chưa kết Thúc | Investing.com

Cổ phiếu của Netflix đã tăng trưởng mạnh mẽ trong những tuần gần đây, tăng hơn 40% kể từ tuần đầu tiên của tháng 4, phá vỡ các kỷ lục trước đó và bước vào vùng giá bốn chữ số hiếm hoi. Mặc dù đợt tăng trưởng như vậy có xu hướng dấy lên lo ngại về việc quá nóng, đặc biệt khi chỉ số RSI hiện ở mức 68, vẫn còn hai lý do chính để tin rằng đà tăng sẽ kéo dài đến mùa hè, và tại sao một nhịp điều chỉnh dù nhỏ cũng nên được xem là cơ hội mua.
USD suy yếu giữa lo ngại về chính sách thuế và niềm tin vào tài sản Mỹ
Huyền Trần

Huyền Trần

Junior Analyst

USD suy yếu giữa lo ngại về chính sách thuế và niềm tin vào tài sản Mỹ

Đồng USD tiếp tục giảm khi các bất ổn liên quan đến dự luật thuế của Trump, căng thẳng thương mại và triển vọng tài khóa khiến nhà đầu tư thận trọng hơn với tài sản Mỹ. Trong khi Fed duy trì lập trường thận trọng, thị trường vẫn kỳ vọng các thỏa thuận thương mại sẽ thành hiện thực nhưng thiếu động lực mới để duy trì đà tăng.
Forex Forecast - Diễn đàn dự báo tiền tệ