Tổng kết thị trường Mỹ: AI tiếp tục là yếu tố chi phối thị trường

Trong khi thị trường chú ý đến việc Fed tạm thời không cam kết cắt giảm lãi suất vào tháng 12 và thỏa thuận đình chiến thương mại Mỹ - Trung tại Seoul, yếu tố thực sự chi phối các thị trường toàn cầu vẫn là trí tuệ nhân tạo (AI). AI không chỉ là một phần của thị trường, mà đang trở thành trung tâm của mọi biến động. Nasdaq và S&P tiếp tục phản ứng theo diễn biến của các cổ phiếu liên quan đến AI.

Sau cuộc họp của Fed, Chủ tịch Jerome Powell phát tín hiệu thận trọng khiến đồng USD tăng, lợi suất trái phiếu ổn định và chứng khoán giảm. Nasdaq mất 1.6%, S&P giảm 1%, trong đó cổ phiếu công nghệ lớn chịu ảnh hưởng mạnh. Meta và Microsoft giảm sau khi công bố kết quả kinh doanh, Nvidia giảm 2% sau khi Trump cho biết chưa thảo luận về xuất khẩu chip với Trung Quốc. Sự điều chỉnh này phản ánh việc chi phí theo đuổi AI đang trở nên rõ ràng hơn, không phải vì nhà đầu tư mất niềm tin, mà vì họ bắt đầu cân nhắc rủi ro tài chính.

Ba tập đoàn công nghệ hàng đầu—Alphabet, Meta và Microsoft—đã chi 78 tỷ USD trong quý vừa qua cho đầu tư cơ sở hạ tầng, tăng 90% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là các khoản chi cho trung tâm dữ liệu và máy chủ phục vụ cho phát triển AI. Riêng Meta vừa phát hành 30 tỷ USD trái phiếu, đợt lớn nhất trong năm, để tài trợ cho dự án AI. Các nhà đầu tư bắt đầu lo ngại về khả năng duy trì chi tiêu lớn như vậy khi nguồn tiền mặt có giới hạn.

Cổ phiếu Meta giảm 11% được xem như lời cảnh báo về chu kỳ tăng trưởng của ngành công nghệ. Microsoft kém kỳ vọng, Alphabet vượt kỳ vọng, còn Amazon giữ vững hoạt động điện toán đám mây. Tuy nhiên, thị trường bắt đầu thận trọng hơn. Sau khi S&P tăng hơn 17 nghìn tỷ USD từ tháng 4, chỉ số này đã đạt mức cao khiến nhiều nhà đầu tư e dè. Một số chỉ báo kỹ thuật cảnh báo rủi ro điều chỉnh, nhưng điều đó không có nghĩa bong bóng AI đang vỡ, mà chỉ cho thấy thị trường đang bước vào giai đoạn điều chỉnh tự nhiên sau đợt tăng mạnh.

Dù vậy, AI vẫn là động lực tăng trưởng chính của nền kinh tế và thị trường tài chính, đồng thời ảnh hưởng đến chính sách công nghệ và chiến lược địa chính trị toàn cầu.

Trong bối cảnh này, thỏa thuận đình chiến Mỹ - Trung chỉ mang tính tạm thời, không phải sự hòa giải thực sự. Hai bên đồng ý giảm thuế và nới lỏng hạn chế xuất khẩu, nhưng vẫn tiếp tục chuẩn bị cho cạnh tranh lâu dài. Mỹ tạm thời giảm siết chặt lĩnh vực bán dẫn của Trung Quốc, trong khi Bắc Kinh mở lại nguồn cung đất hiếm và nhập khẩu nông sản Mỹ.

Trọng tâm hiện nay không còn là thương mại, mà là công nghệ. Cuộc cạnh tranh thực sự diễn ra ở lĩnh vực sản xuất chip, phát triển đám mây và hạ tầng AI. AI đã trở thành vấn đề chiến lược quốc gia, không chỉ là công cụ kinh doanh. Thị trường ngày càng phản ứng mạnh với tin tức liên quan đến trung tâm dữ liệu và chuỗi cung ứng GPU hơn là các thông cáo chính trị.

Ở tầm vĩ mô, Fed cắt giảm lãi suất 0.25% nhưng giữ giọng điệu cứng rắn, cho thấy sự độc lập trong chính sách. Powell không cam kết cắt giảm tiếp vào tháng 12, khiến thị trường phải tự điều chỉnh kỳ vọng. Dữ liệu việc làm sẽ đóng vai trò quyết định chính sách sắp tới. Kết quả là đồng USD đạt đỉnh ba tháng và lợi suất trái phiếu tăng nhẹ.

Hiện tại, thị trường đang trong giai đoạn điều chỉnh và định giá lại sau đợt tăng dài. Chính sách của Fed, chi tiêu của Big Tech và yếu tố địa chính trị đang kết hợp tạo thành thế cân bằng mới giữa thanh khoản, định giá và rủi ro. Thông thường, giai đoạn tạm nghỉ như hiện tại có thể mở đường cho đợt tăng mới, nhất là khi bước vào chu kỳ tăng theo mùa từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau.

Câu hỏi bây giờ không còn là liệu làn sóng AI đã kết thúc hay chưa, mà là liệu có nhà đầu tư nào dám đứng ngoài xu hướng này.

Thị trường chứng khoán đang dần mất cân đối

Sau khi Trump gọi cuộc gặp với Tập Cận Bình là “rất tốt đẹp,” thị trường chỉ hồi phục trong thời gian ngắn. Thỏa thuận đình chiến thương mại không đủ mạnh để bù đắp tác động của giọng điệu cứng rắn từ Fed và kết quả kinh doanh yếu của các tập đoàn công nghệ. Nasdaq và S&P giảm khi nhà đầu tư nhận ra chi tiêu khổng lồ cho AI đang trở nên lặp lại và kém hiệu quả.

Ngay cả khi Nvidia công bố thêm quỹ đầu tư AI trị giá hàng tỷ USD, phản ứng thị trường vẫn thờ ơ vì cho rằng dòng tiền này chỉ quay vòng trong cùng một nhóm công ty. Cổ phiếu vốn hóa nhỏ giảm mạnh khi thanh khoản giảm, còn nhà đầu tư cá nhân cũng bắt đầu không còn hứng thú.

Đây là giai đoạn cuối của chu kỳ tăng trưởng: thị trường tập trung quá nhiều vào một nhóm cổ phiếu lớn, còn các quỹ đầu tư bắt đầu rút khỏi các vị thế kém hiệu quả. Nomura dự báo khả năng giảm 3–5% trong ngắn hạn, không phải sụp đổ mà là điều chỉnh tự nhiên sau đợt tăng quá mạnh.

Trong khi đó, thị trường tín dụng bắt đầu xuất hiện rủi ro. Meta phát hành nợ lớn, Oracle gặp khó khăn trong tín dụng. Nếu đầu tư vào AI tiếp tục vượt xa dòng tiền thực tế, rủi ro tài chính sẽ tăng nhanh. Khi đó, định giá thị trường có thể giảm do thiếu vốn thực thay vì do tâm lý.

Chỉ số đo độ rộng thị trường ở mức thấp nhất kể từ thời bong bóng dot-com, phản ánh rủi ro tập trung vào nhóm cổ phiếu công nghệ lớn. Hiện 5 công ty hàng đầu chiếm hơn 60% giá trị vốn hóa tương đương GDP Mỹ, so với 22% trong thời bong bóng dot-com. Đây không phải là dấu hiệu của sự đa dạng, mà là sự mất cân đối.

Thị trường hiện đang vận hành dựa trên chính niềm tin và kỳ vọng của mình. Các công ty vay nợ để duy trì định giá, còn nhà đầu tư mua vào vì tin rằng giá sẽ tiếp tục tăng. Nhưng khi dòng vốn chậm lại và kỳ vọng thay đổi, thị trường có thể suy yếu dần chứ không sụp đổ ngay lập tức. Sự điều chỉnh sẽ diễn ra từ từ, như không khí thoát ra khỏi một quả bóng đang xì hơi.