Trung Quốc đối mặt thách thức tăng trưởng khi PMI báo hiệu áp lực sau thỏa thuận ngừng bắn

Tổng quan thị trường

Mặc dù thỏa thuận Trump–Tập giúp phần nào hạ nhiệt căng thẳng, nền kinh tế Trung Quốc vẫn đối mặt nhiều sức ép mới, khi tâm điểm thị trường quay lại với Bắc Kinh và Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc. Các chỉ số kinh tế tháng Chín từng cho thấy sự phục hồi đáng kể về động lực tăng trưởng, làm dấy lên kỳ vọng Trung Quốc có thể chạm mục tiêu tăng trưởng. Tuy nhiên, Chỉ số PMI sản xuất chung của Trung Quốc tháng Mười lại phát đi tín hiệu tiêu cực hơn. PMI phản ánh nhu cầu về các biện pháp kích thích mạnh tay nhằm giảm áp lực lên biên lợi nhuận, đồng thời duy trì sự ổn định của thị trường lao động và tiêu dùng nội địa.

Việc Mỹ giảm 10% thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc được đánh giá là chưa đủ tác động, đặc biệt nếu xét đến ảnh hưởng của thỏa thuận thương mại Mỹ - Nhật khiến giá xuất khẩu của Nhật Bản cạnh tranh hơn.

Bình luận chuyên gia kinh tế: Trung Quốc được xem là bên hưởng lợi

Kinh tế trưởng Trung Quốc tại China Beige Book, ông Derek Scissors, nhận xét về thỏa thuận Mỹ - Trung trong cuộc phỏng vấn với CNBC, cho biết: “Tôi nghĩ chính sách của Mỹ hầu như không thay đổi kể từ khi Tổng thống Trump nhậm chức, và tôi không cho rằng cuộc họp này tạo ra điều gì đáng kể.”

Về việc Trung Quốc tạm hoãn hạn chế xuất khẩu khoáng sản đất hiếm, ông Scissors nói: “Người Trung Quốc chưa sẵn sàng áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu quy mô lớn đối với đất hiếm hay bất kỳ mặt hàng nào khác. Khi họ nói hoãn một năm, điều đó có nghĩa là họ không thể áp dụng biện pháp đó ngay lúc này.”

Theo ông, thỏa thuận ngừng bắn một năm có thể giúp hai bên có thêm thời gian điều chỉnh, nhưng lại mang tính có lợi cho Trung Quốc trong cuộc chiến thương mại. Ông đồng thời nhấn mạnh thất bại của Mỹ trong nỗ lực kiểm soát hoạt động chuyển tải hàng hóa: “Chính quyền Mỹ không có gì để tự hào về khả năng kiểm soát chuyển tải, tức là Trung Quốc đưa hàng qua quốc gia thứ ba để né thuế. Vì vậy, tôi không nghĩ họ sẽ xử lý hiệu quả vấn đề này. Một năm tới, nếu thâm hụt thương mại tổng thể vẫn cao, điều hoàn toàn có thể xảy ra, và nếu chúng ta không chứng kiến dòng vốn FDI lớn chảy vào Mỹ, điều cũng rất có khả năng, ông Trump sẽ gặp khó khăn khi nói về thành công của thỏa thuận này.”

Dữ liệu thương mại gợi ý sự bùng nổ chuyển tải hàng hóa

Xuất khẩu Trung Quốc tăng mạnh 8.3% theo năm trong tháng Chín, cao hơn mức tăng 4.4% của tháng Tám. Điều đáng chú ý là xuất khẩu sang Mỹ lại giảm 27% cùng kỳ, cho thấy sự gia tăng xuất khẩu có thể đến từ hoạt động chuyển hàng qua nước thứ ba trước khi vào Mỹ. Nhập khẩu cũng phục hồi, tăng 7.4% so với 1.3% của tháng Tám, củng cố kỳ vọng nhu cầu trong nước cải thiện.

Chỉ số PMI sản xuất cảnh báo rủi ro gia tăng

Dữ liệu PMI tháng Mười cho thấy một số tín hiệu đáng lo ngại, bao gồm mức giảm mạnh nhất trong sáu tháng của đơn hàng xuất khẩu. Nhu cầu bên ngoài yếu hơn khiến các nhà sản xuất buộc phải hạ giá xuất khẩu lần đầu tiên kể từ tháng Năm. Áp lực cạnh tranh gia tăng kết hợp với nhu cầu suy yếu cho thấy áp lực giảm giá nhiều khả năng sẽ tiếp diễn.

Dù báo cáo cho thấy mức tăng tuyển dụng trong tháng Mười, xu hướng này có thể chỉ mang tính tạm thời. Biên lợi nhuận bị thu hẹp, tiền lương giảm và cắt giảm nhân sự có nguy cơ ảnh hưởng đến tâm lý người lao động, từ đó kìm hãm tiêu dùng nội địa, gây trở ngại cho mục tiêu phục hồi bền vững của Bắc Kinh.

Nhìn về phía trước, ngành sản xuất Trung Quốc có thể đối mặt rủi ro mới nếu Mỹ siết chặt giám sát chuyển tải và áp dụng quy tắc xuất xứ nghiêm ngặt hơn. Bất kỳ biện pháp thắt chặt nào cũng có thể làm suy giảm nhu cầu đối với hàng hóa Trung Quốc.

Mỹ và Trung Quốc đình chỉ phí cảng trong thỏa thuận gia hạn

Ngày 3 tháng 11, CN Wire đưa tin Mỹ và Trung Quốc đồng ý đình chỉ các khoản phí cảng trong một năm, theo thỏa thuận ngừng chiến thương mại. Thông cáo nêu: “Mỹ sẽ đình chỉ thu phí cảng đối với các tàu liên quan đến Trung Quốc trong vòng một năm kể từ ngày 10 tháng 11 nhằm giảm căng thẳng hàng hải. Đáp lại, Trung Quốc sẽ dừng các biện pháp trả đũa, trong thỏa thuận thương mại đạt được giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, bao phủ các vấn đề từ bán dẫn đến đất hiếm và đậu tương.”

CN Wire bổ sung: “Trong thời gian đình chỉ, Mỹ sẽ đàm phán với Trung Quốc về vai trò thống trị ngành hàng hải và tìm kiếm sự hợp tác đóng tàu với Hàn Quốc và Nhật Bản để đối trọng ảnh hưởng của Trung Quốc.”

Chuyển hướng chiến lược của Mỹ và rủi ro chuỗi cung ứng

Kế hoạch giảm ảnh hưởng của Trung Quốc trong ngành vận tải toàn cầu có thể phản ánh sự thay đổi chiến lược sâu rộng hơn. Thỏa thuận ngừng chiến kéo dài một năm cho phép chính quyền Trump tập trung vào các lĩnh vực phụ thuộc lớn vào Trung Quốc như hàng hóa sản xuất, đất hiếm và vận tải. Tuy nhiên, chưa rõ liệu các lĩnh vực phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc, đặc biệt là nông nghiệp Mỹ, có thể nhanh chóng tìm nguồn thay thế hay không.

Ông Scissors nhận định: “Một số nông dân Mỹ đã bắt đầu hiểu rằng họ không thể tiếp tục trồng đậu tương chỉ để bán cho Trung Quốc. Trung Quốc sẽ không nhập khẩu với khối lượng lớn trong bốn năm liên tiếp. Có những nông dân và doanh nghiệp đã điều chỉnh, nhưng cũng có những đơn vị sẽ chịu thiệt hại vì phụ thuộc quá sâu vào Trung Quốc.”

Rủi ro khác bao gồm khả năng một bên vi phạm thỏa thuận hoặc cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung quay lại theo chiều hướng leo thang. Dù vậy, kỳ vọng hỗ trợ chính sách nội địa từ Bắc Kinh và giảm căng thẳng thương mại vẫn là yếu tố giữ tâm lý ổn định trong ngắn hạn. Nhà đầu tư cần theo dõi dữ liệu kinh tế tiếp theo vì chúng sẽ có tác động trực tiếp đến khẩu vị rủi ro của thị trường.

Thị trường cổ phiếu đại lục: Đà tăng giữ vững dù có điều chỉnh

Chứng khoán Trung Quốc đại lục giảm nhẹ khỏi đỉnh năm 2025 vào ngày 30 tháng 10 sau phản ứng ban đầu với thỏa thuận Trump–Tập, nhưng phục hồi trở lại vào ngày 3 tháng 11 khi có thêm thông tin chi tiết. Sáng 4 tháng 11, chỉ số CSI 300 và Shanghai Composite tăng lần lượt 0.01% và 0.07%. Dù có điều chỉnh, thị trường vẫn duy trì gần đỉnh năm 2025, phản ánh kỳ vọng tích cực về triển vọng tăng trưởng của Trung Quốc.

CSI 300 đã tăng 18% từ đầu năm, thấp hơn mức tăng 30% của chỉ số Hang Seng. Nếu vượt mốc đỉnh ngày 30 tháng 10 tại 4,761 điểm, chỉ số có thể chạm mốc 5,000 điểm lần đầu kể từ 2022.