USD suy yếu: Tín hiệu nhất thời hay bước ngoặt lớn?

Không chỉ bị tác động bởi yếu tố chu kỳ, USD còn chịu ảnh hưởng từ những thay đổi mang tính cấu trúc và hệ thống, làm gia tăng khả năng suy yếu trong dài hạn. Trong khi đó, nền kinh tế Mỹ đang phát đi những tín hiệu cảnh báo rõ ràng, còn nhiều quốc gia khác đang gấp rút tìm cách giảm bớt sự phụ thuộc vào nền kinh tế dưới thời Donald Trump.

Dù không còn theo dõi thị trường mỗi ngày, tôi vẫn luôn ghi nhớ một bài học quan trọng từ thời còn làm kinh tế học trong ngành tài chính: Sai lầm luôn dễ mắc phải hơn là đưa ra dự đoán chính xác.

Một trong những bất ngờ lớn đầu năm 2025 là diễn biến của đồng USD.

Cuối năm ngoái, sau khi Donald Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử, USD liên tục tăng giá nhờ kỳ vọng vào tăng trưởng kinh tế Mỹ mạnh mẽ, gói kích thích tài khóa bổ sung và chính sách thuế quan mới, vốn được cho là sẽ hỗ trợ đồng bạc xanh. Tuy nhiên, thay vì tăng, USD lại lao dốc mạnh.

Một bài học khác tôi rút ra là trên thị trường ngoại hối – nơi mọi thông tin đều được phản ánh rất nhanh – việc hoài nghi quan điểm đồng thuận luôn có giá trị. Thực tế, không ít lần dự báo chung hóa ra lại thiếu sót. Ví dụ, nhiều chuyên gia nhận định thuế quan sẽ có lợi cho USD và ít tác động đến nền kinh tế Mỹ, dù trên thực tế, người tiêu dùng Mỹ lại chịu thiệt hại đáng kể.

Ngoài ra, một số cố vấn kinh tế thân cận của Trump từng công khai ủng hộ việc các đồng tiền khác mạnh lên so với USD. Chính vì vậy, họ đã thúc đẩy một phiên bản mới của Thỏa thuận Plaza năm 1985 – khi Nhật Bản và Đức đồng ý nâng giá đồng nội tệ để xoa dịu Mỹ. Phiên bản mới, được gọi là “Thỏa thuận Mar-a-Lago,” cũng có mục tiêu tương tự.

Những diễn biến này cho thấy chính quyền Trump tập trung vào ngành sản xuất trong nước và một khái niệm riêng về năng lực cạnh tranh, thay vì đặt nền tảng cho một đồng USD mạnh lâu dài. Những lập luận bảo vệ sức mạnh của USD – như nền kinh tế Mỹ “độc nhất,” thị trường tài chính sâu rộng, công nghệ tiên tiến và vai trò thống lĩnh trong an ninh toàn cầu – có thể sẽ trở lại nếu đồng bạc xanh chỉ đang điều chỉnh nhất thời. Nhưng nếu xem xét kỹ hơn, có nhiều yếu tố chu kỳ, cấu trúc và hệ thống cho thấy xu hướng suy yếu có thể kéo dài.

Về mặt chu kỳ, các dữ liệu gần đây cho thấy tăng trưởng kinh tế Mỹ có thể chững lại trong ngắn hạn. Công cụ GDPNow của Fed Atlanta đang dự báo mức tăng trưởng âm trong quý I năm nay. Dù còn quá sớm để kết luận, đây vẫn là một tín hiệu đáng chú ý, nhất là khi các khảo sát niềm tin kinh doanh và tiêu dùng cũng cho thấy dấu hiệu suy giảm.

Ngoài ra, ngày càng nhiều người lo ngại về nguy cơ lạm phát. Khảo sát kỳ vọng lạm phát 5 năm của Đại học Michigan – một chỉ báo đáng tin cậy – đã tăng lên 3.9%, mức cao nhất trong hơn 30 năm. Nếu xu hướng này tiếp diễn, rủi ro với nền kinh tế Mỹ sẽ gia tăng đáng kể.

Một số chuyên gia đặt câu hỏi về độ chính xác của chỉ số này, cho rằng thay đổi trong phương pháp khảo sát có thể khiến kết quả thiên lệch về phía cử tri Đảng Dân chủ. Tuy nhiên, các chuyên gia thăm dò dư luận thường biết cách điều chỉnh sai số này. Trừ khi phương pháp tính toán thực sự có vấn đề, nếu không những nghi ngờ trên không đủ thuyết phục.

Dù vậy, ngày càng có nhiều ý kiến cảnh báo về nguy cơ đình lạm ở Mỹ. Đồng thời, với chính sách đối ngoại khó đoán của Trump, nhiều quốc gia không thể tiếp tục đứng yên.

Như tôi đã đề cập tháng trước, các nhà hoạch định chính sách, đặc biệt ở châu Âu và Trung Quốc, đang chủ động điều chỉnh để giảm sự phụ thuộc vào kinh tế Mỹ.

Những yếu tố trên có thể lý giải cho đà suy giảm của USD trong thời gian qua. Nhưng quan trọng hơn, sự suy yếu này không chỉ mang tính chu kỳ. Nếu Trump tiếp tục chính sách thuế quan, khiến lạm phát Mỹ tăng cao và tác động tiêu cực đến nền kinh tế thực, thì giá trị dài hạn của USD có thể thấp hơn mức có thể đạt được trong điều kiện bình thường. Khi đó, thị trường có thể phải điều chỉnh mạnh hơn để phản ánh thực tế này.

Cuối cùng, xét đến yếu tố hệ thống, USD đã duy trì sức mạnh trong thời gian dài một phần nhờ vào vai trò của Mỹ trong hệ thống tài chính và an ninh toàn cầu sau Thế chiến II.

Nếu Mỹ từ bỏ những vai trò này, các quốc gia khác sẽ buộc phải định hình lại trật tự tài chính quốc tế và vị thế thống trị của USD có thể không còn là điều hiển nhiên.