Chiến tranh thương mại Mỹ-Trung: Tòa án chặn thuế quan của Trump; diễn biến tiếp theo sẽ là gì?
Diệu Linh
Junior Editor
Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung: Tòa án Mỹ chặn đứng thuế quan “Ngày Giải phóng” của Trump
Cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đã bất ngờ rẽ sang một hướng mới vào thứ Tư, ngày 28 tháng 5, khi Tòa án Thương mại Quốc tế tại New York giáng một đòn mạnh vào chiến lược áp thuế của cựu Tổng thống Donald Trump. Theo CN Wire, một tòa án liên bang đã ra phán quyết chặn hiệu lực của các mức thuế quan mang tên “Ngày Giải phóng” mà ông Trump từng áp đặt, với lý do ông đã vượt quá quyền hạn của mình khi áp thuế trên diện rộng đối với hàng hóa từ các quốc gia có thặng dư thương mại với Mỹ.
Tòa án nhấn mạnh rằng Hiến pháp Hoa Kỳ trao quyền điều chỉnh chính sách thương mại cho Quốc hội, không phải Tổng thống. Phán quyết cũng khẳng định rằng các quyền lực khẩn cấp của Tổng thống không thể làm suy giảm vai trò lập pháp của Quốc hội trong lĩnh vực này.
Đây được xem là một thất bại đáng kể đối với Trump, vì ông đã sử dụng các chính sách thuế quan như công cụ gây sức ép buộc Trung Quốc, EU, Nhật Bản và các đối tác khác ký kết các thỏa thuận thương mại có lợi cho Mỹ. Vụ kiện này là một trong ít nhất bảy thách thức pháp lý đang đối mặt với chính sách thuế quan của ông Trump. Ngoài ra, 13 tiểu bang và nhiều hiệp hội doanh nghiệp nhỏ cũng lên tiếng phản đối.
Phán quyết có hiệu lực ngay lập tức, tạm ngưng việc thực thi các loại thuế quan nói trên. Chính quyền Trump có quyền kháng cáo lên tòa cấp cao hơn, nhưng thuế quan sẽ chỉ được thi hành trở lại nếu tòa phúc thẩm ban hành lệnh tạm hoãn khẩn cấp trong quá trình xét xử.
Đáng chú ý, tòa án đã bác bỏ việc Trump viện dẫn Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) để áp đặt thuế quan mà không có sự phê chuẩn của Quốc hội.
Một câu hỏi lớn được đặt ra: Liệu phán quyết này có mở đường cho việc lật lại các mức thuế quan khác mà Trump đã ban hành từ trước, đặc biệt là các loại thuế mới đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc được công bố trong tháng 2 và 3?
Phản ứng của thị trường
Phán quyết đã nhận được phản ứng tích cực từ thị trường. Vào thứ Năm (29/5), hợp đồng tương lai của các chỉ số chính của Mỹ đồng loạt tăng mạnh: Dow Jones mini tăng 424 điểm, Nasdaq 100 tăng 81,5 điểm và S&P 500 tăng 358 điểm. Đồng thời, việc kỳ vọng gỡ bỏ thuế quan cũng hỗ trợ đồng USD, đẩy chỉ số DXY tăng 0.45% lên mức 100,321.
Tại châu Á, các chỉ số chứng khoán chính của Trung Quốc như CSI 300 và Shanghai Composite chỉ nhích nhẹ, nhưng đã giúp thu hẹp mức giảm tính từ đầu năm. Trong khi đó, chỉ số Hang Seng của Hồng Kông tăng mạnh 0.54%, nâng mức tăng từ đầu năm lên 16.6%.
Chỉ số Hang Seng – Đồ thị khung Daily – 290525
Trái ngược với sự tích cực trên thị trường chứng khoán, giá vàng giảm 0.58% xuống 3,267 USD/ounce khi nhu cầu trú ẩn an toàn suy giảm. Cặp USD/JPY tăng 0.8% lên 145,971.
Trung Quốc tiếp tục là tâm điểm
Mặc dù phán quyết tạm thời làm dịu căng thẳng thương mại, nhưng chính quyền Trump vẫn tiếp tục đẩy mạnh các biện pháp nhằm kiềm chế sự phát triển công nghệ của Trung Quốc. Theo báo cáo, ông Trump đã chỉ đạo cấm bán chip, phần mềm thiết kế chip và công nghệ động cơ phản lực cho Trung Quốc. Đồng thời, Washington cũng dự định thắt chặt quy định visa đối với sinh viên Trung Quốc.
Kế hoạch 5 năm của Trung Quốc và tương lai thương mại
Phán quyết của tòa án Mỹ cũng diễn ra trùng thời điểm Trung Quốc đang chuẩn bị cho kế hoạch phát triển kinh tế 5 năm lần thứ 15. Chủ tịch Tập Cận Bình cho biết ban lãnh đạo trung ương đang xây dựng dự thảo, chờ phê chuẩn tại phiên họp toàn thể. Những chính sách trong kế hoạch này có thể ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực, đặc biệt là trong bối cảnh thương mại và công nghệ với Mỹ vẫn còn nhiều căng thẳng.
Trong khi mục tiêu tăng trưởng GDP 5% cho năm 2025 của Trung Quốc đang bị nghi ngờ do dữ liệu kinh tế yếu kém gần đây, một bước tiến tích cực trong quan hệ thương mại với Mỹ có thể là yếu tố then chốt giúp khôi phục niềm tin tiêu dùng, thúc đẩy đầu tư và xuất khẩu.
Triển vọng
Phán quyết của Tòa án Thương mại Quốc tế có thể đánh dấu bước khởi đầu cho sự thay đổi lớn trong chiến tranh thương mại Mỹ - Trung. Tuy nhiên, với khả năng kháng cáo vẫn còn bỏ ngỏ và các biện pháp kiểm soát công nghệ tiếp tục được siết chặt, mối quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới vẫn sẽ còn đối mặt với nhiều bất ổn trong thời gian tới.
fxempire
