Tương tự nhiều ngân hàng trung ương khác, các biện pháp áp thuế quan diện rộng của chính quyền Trump đối với các đối tác thương mại đã làm gia tăng bất định cho lộ trình chính sách tiền tệ của Nhật Bản, buộc các nhà hoạch định chính sách phải duy trì thận trọng trong quá trình đánh giá các đợt áp thuế liên tiếp của Hoa Kỳ.

Mặc dù vậy, những dấu hiệu ngày càng rõ nét về tính dai dẳng của lạm phát thực phẩm - nhiều khả năng sẽ giúp BoJ duy trì quỹ đạo thắt chặt chính sách tiền tệ ổn định, đối lập với xu hướng cắt giảm lãi suất đang được báo hiệu bởi các cơ quan quản lý tại Mỹ và châu Âu.

Khi nhấn mạnh thách thức mà nhiều ngân hàng trung ương lớn đang đối mặt, Thống đốc BoJ Kazuo Ueda đã cảnh báo về mức độ bất định gia tăng liên quan đến tác động tiềm tàng của thuế quan Mỹ đối với kinh tế toàn cầu, trong quá trình giải thích quyết định giữ nguyên lãi suất vào ngày thứ Tư.

Tuy nhiên, BoJ có thể đưa vào báo cáo triển vọng kinh tế quý tại cuộc họp kế tiếp (30/4-1/5) đánh giá về tác động tiềm tàng từ các chính sách thuế quan của Trump, Ueda tiết lộ, báo hiệu rằng khả năng tăng lãi suất tại cuộc họp này không thể bị loại trừ hoàn toàn, mặc dù thị trường hiện tại nghiêng về chu kỳ thắt chặt chính sách tiền tệ vào quý 3.

Thống đốc cũng đã cân bằng giữa mối lo ngại về bất ổn toàn cầu với các tín hiệu thắt chặt chính sách tiền tệ liên quan đến triển vọng giá cả nội địa, cho thấy BoJ không dao động trong quyết tâm duy trì lộ trình tăng lãi suất ngắn hạn từ 0.5% hiện tại.

Trái ngược với các phát biểu trước đây coi nhẹ lạm phát thực phẩm như một hiện tượng tạm thời, ông Ueda lưu ý rằng chi phí thực phẩm cao kéo dài có thể tạo tác động bền vững đến lạm phát nền tảng và kỳ vọng giá cả của công chúng.

"Biến động giá thực phẩm thường được xem là các cú sốc cung có thể được bỏ qua trong hoạch định chính sách. Tuy nhiên, hiện tượng giá gạo tăng kéo dài hàm ý rằng rủi ro những đợt tăng này tác động đến kỳ vọng lạm phát và tâm lý thị trường là không thể bỏ qua. Do đó, chúng tôi cần giám sát cẩn trọng các rủi ro này," Ueda nhấn mạnh.

Thống đốc cũng tiết lộ một số thành viên trong Hội đồng "đề cập đến sự cần thiết duy trì cảnh giác đối với rủi ro tăng giá", phản ánh mối quan ngại gia tăng trong nội bộ BoJ về các rủi ro lạm phát nội địa.

"Nếu rủi ro gia tăng đối với lạm phát cơ bản tăng cao, đó sẽ là cơ sở để đẩy nhanh quá trình điều chỉnh mức độ hỗ trợ tiền tệ," ông bổ sung, một tín hiệu rõ ràng rằng BoJ sẽ không ngần ngại thực hiện chu kỳ tăng lãi suất sớm hơn dự kiến để kiểm soát kỳ vọng lạm phát.

Giá thực phẩm tại Nhật Bản đã tăng kể từ khi chi phí hàng hóa toàn cầu leo thang sau cuộc xung đột Ukraine, và vẫn duy trì ở mức cao do nhiều yếu tố bao gồm chi phí nhập khẩu tăng từ sự mất giá của đồng Yên. Hiện tượng giá gạo tăng vọt, kích hoạt bởi vụ mùa thất bát năm trước do mùa hè nắng nóng, đã làm trầm trọng thêm áp lực lạm phát.

CUỘC HỌP THÁNG 5: CƠ HỘI ĐIỀU CHỈNH CHÍNH SÁCH?

Phát biểu của Ueda nhấn mạnh sự quan tâm ngày càng tăng mà BoJ dành cho giá thực phẩm cao dai dẳng - yếu tố đã khiến lạm phát vượt ngưỡng mục tiêu trong gần ba năm liên tiếp.

Lạm phát đạt 3.0% trong tháng Hai khi giá thực phẩm tăng 5.6% so với cùng kỳ năm trước, tăng tốc liên tục trong tháng thứ bảy liên tiếp. Giá gạo đã tăng vọt 81.4%, tốc độ tăng nhanh nhất trong gần nửa thế kỷ.

Rõ ràng, BoJ không vội vàng thực hiện chu kỳ tăng lãi suất khi mức lương cao hơn chưa tạo sự gia tăng đột biến trong lạm phát dịch vụ, hiện ở mức 1.3% trong tháng Hai. Kỳ vọng lạm phát dài hạn cũng chưa thể hiện độ lệch đáng kể so với mục tiêu lạm phát 2%.

"BoJ có lẽ không muốn kỳ vọng thị trường về một hành động điều chỉnh chính sách sắp tới suy giảm quá mạnh," Naomi Muguruma, Chiến lược gia trưởng về thị trường trái phiếu tại Mitsubishi UFJ Morgan Stanley Securities nhận định.

"Đúng là có những áp lực bất lợi từ chính sách của Trump. Tuy nhiên, BoJ dường như sẵn sàng tăng lãi suất ngay khi có các động lực thuận lợi. Cơ quan này muốn đảm bảo rằng bất kỳ đợt điều chỉnh chính sách sớm nào cũng sẽ không tạo cú sốc đối với thị trường."

Hiện tại, quan điểm thị trường dự báo BoJ sẽ duy trì chính sách hiện hành tại cuộc họp ngày 30/4-1/5 để tích lũy thêm thời gian đánh giá tác động từ các chính sách thuế quan của Trump.

Một cuộc khảo sát của Reuters cho thấy đa số nhà phân tích dự báo đợt tăng lãi suất tiếp theo của BoJ sẽ diễn ra trong quý 3, với khả năng cao nhất là vào tháng 7.

Tuy nhiên, một số chuyên gia nghiên cứu BoJ nhận định dữ liệu lương và giá gần đây là cơ sở chính sách đủ vững chắc để ngân hàng trung ương hành động sớm nhất là vào ngày 1/5, bao gồm cựu quan chức BoJ Nobuyasu Atago.

"Tôi không cho rằng BoJ đã đi đến quyết định cuối cùng, nhưng theo đánh giá của tôi, phát biểu của Ueda hàm ý rằng tháng 5 có thể là một cuộc họp có khả năng điều chỉnh chính sách," Atago, hiện giữ vị trí Chuyên gia kinh tế trưởng tại Viện Nghiên cứu Kinh tế Rakuten Securities, nhận định.