Kinh tế Nhật Bản phát đi tín hiệu trái chiều, BoJ đối mặt bài toán lãi suất

Sản lượng nhà máy tại Nhật Bản giảm mạnh trong tháng 7 do tác động từ thuế quan của Mỹ, trong khi chỉ số lạm phát dẫn dắt toàn quốc có dấu hiệu chậm lại. Dữ liệu công bố ngày thứ Sáu cho thấy điều này khiến Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) đối mặt bài toán khó về thời điểm nâng lãi suất tiếp theo.

Dù tỷ lệ thất nghiệp trong tháng 7 giảm xuống mức thấp nhất nhiều năm nhờ thị trường lao động khan hiếm, song doanh số bán lẻ lại tăng yếu hơn kỳ vọng, phản ánh gánh nặng chi phí sinh hoạt đang kìm hãm tiêu dùng.

Các dấu hiệu trái chiều – lạm phát kéo dài trong khi tăng trưởng chịu rủi ro – đang đặt BoJ vào thế khó trong việc quyết định chính sách.

“Lạm phát kéo dài đang bào mòn tăng lương, khiến chi tiêu tiêu dùng yếu kém,” Stefan Angrick, Trưởng bộ phận Kinh tế thị trường Nhật Bản và Biên giới tại Moody's Analytics, nhận định. “Với loạt dữ liệu kém tích cực, BoJ có khả năng sẽ tạm dừng cho đến cuối năm. Các nhà sản xuất Nhật Bản vẫn mắc kẹt trong tình cảnh khó khăn, với ít điểm tựa hỗ trợ rõ ràng.”

Sản lượng công nghiệp giảm mạnh

Theo dữ liệu chính phủ, sản lượng công nghiệp tháng 7 giảm 1.6% so với tháng trước, mức giảm lớn hơn dự báo trung bình là 1.0%. Trong đó, sản lượng ô tô giảm tới 6.7%. Khảo sát của chính phủ cho thấy, các nhà sản xuất dự kiến sản lượng sẽ tăng 2.8% trong tháng 8, trước khi giảm nhẹ 0.3% vào tháng 9.

Thỏa thuận thương mại song phương ký tháng 7 có thể giúp giảm thuế quan của Mỹ đối với ô tô Nhật Bản xuống còn 15%. Tuy nhiên, thời điểm áp dụng vẫn chưa rõ ràng khi Tổng thống Donald Trump vẫn chưa ký sắc lệnh hành pháp.

Lạm phát vẫn dai dẳng

Giá thực phẩm cao kéo dài tiếp tục giữ lạm phát tại Tokyo – thước đo sớm cho xu hướng toàn quốc – ở mức trên mục tiêu 2%.

Chỉ số giá tiêu dùng lõi (CPI) của Tokyo, loại trừ thực phẩm tươi sống nhưng bao gồm chi phí nhiên liệu, tăng 2.5% trong tháng 8 so với cùng kỳ năm trước, đúng với dự báo thị trường. Con số này thấp hơn mức 2.9% trong tháng 7, chủ yếu nhờ các khoản trợ cấp nhiên liệu của chính phủ làm giảm hóa đơn tiện ích.

Trong khi đó, lạm phát thực phẩm (không bao gồm rau quả tươi) vẫn duy trì ở mức cao 7.4%, phản ánh giá gạo, cà phê và nhiều mặt hàng tạp hóa khác tiếp tục leo thang. Một chỉ số khác, loại bỏ cả thực phẩm tươi sống lẫn chi phí năng lượng – vốn được BoJ xem là thước đo lạm phát cơ bản tốt hơn – tăng 3.0% trong tháng 8 sau mức 3.1% của tháng 7.

Dữ liệu trên sẽ là căn cứ quan trọng trong cuộc họp chính sách của BoJ ngày 18-19/9 tới.

BoJ đứng trước quyết định khó khăn

BoJ đã chấm dứt chương trình kích thích kéo dài cả thập kỷ vào năm ngoái và nâng lãi suất ngắn hạn lên 0.5% hồi tháng 1, với nhận định rằng Nhật Bản đã tiến gần tới mục tiêu lạm phát bền vững 2%.

Dù lạm phát duy trì trên 2% hơn ba năm qua, Thống đốc BoJ Kazuo Ueda vẫn nhấn mạnh sự thận trọng trong các bước đi tiếp theo, nhấn mạnh rằng cần đảm bảo đà tăng giá được thúc đẩy bởi tăng lương và nhu cầu nội địa bền vững.

Tình trạng thiếu hụt lao động ngày càng trầm trọng có thể tiếp tục đẩy lương tăng cao. Tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống 2.3% trong tháng 7 từ 2.5% tháng 6, mức thấp nhất kể từ tháng 12/2019.

Tuy nhiên, dữ liệu riêng biệt cho thấy doanh số bán lẻ tháng 7 chỉ tăng 0.3% so với cùng kỳ năm ngoái, thấp hơn nhiều so với dự báo 1.8%. Điều này cho thấy sức ép chi phí sinh hoạt vẫn đang kìm hãm chi tiêu của hộ gia đình.

Theo khảo sát tháng 8, gần hai phần ba các nhà kinh tế dự báo BoJ sẽ nâng lãi suất thêm ít nhất 25 bps một lần nữa vào cuối năm nay, tăng từ mức chỉ hơn một nửa trong khảo sát tháng trước.