Hãy cùng thỏa thuận

Dự đoán xu hướng của nền kinh tế toàn cầu vào đầu năm thường khá phức tạp. Các yếu tố mùa vụ lớn như thời tiết và kỳ nghỉ lễ khiến dữ liệu trở nên nhiễu, trong khi việc Trung Quốc tạm dừng công bố số liệu vào dịp Tết Nguyên đán làm lu mờ biến động của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Các chỉ số lạm phát cũng nhạy cảm với xu hướng tăng giá tập trung vào đầu năm, cả từ chính sách điều hành lẫn từ thị trường. Thêm vào đó, định hướng chính sách của Mỹ vẫn chưa rõ ràng khi chính quyền mới đưa ra nhiều tín hiệu mạnh mẽ nhưng không dứt khoát trên nhiều mặt trận.

Trong bối cảnh này, việc xem nhẹ các báo cáo dữ liệu tuần này là điều dễ hiểu, bao gồm mức tăng đáng kể của lạm phát CPI toàn cầu trong tháng 1, cùng với sự sụt giảm mạnh trong sản lượng công nghiệp Eurozone vào tháng 12 và doanh số bán lẻ của Mỹ trong tháng 1. Bỏ qua những nhiễu động đầu năm, JPMorgan vẫn giữ vững quan điểm rằng: 1) nền kinh tế toàn cầu sẽ bắt đầu năm với tốc độ tăng trưởng vượt tiềm năng, 2) sự luân chuyển trong hoạt động kinh tế đang diễn ra khi hoạt động sản xuất tăng lên cùng với sự điều chỉnh giảm trong lĩnh vực dịch vụ, và 3) lạm phát lõi toàn cầu sẽ duy trì gần mức 3% theo năm như đã ghi nhận trong nửa cuối năm 2024.

Việc xem nhẹ tác động của đợt tăng lạm phát tháng 1 là hợp lý, xét theo xu hướng lạm phát lõi ở các nước phát triển (DM) thường tăng mạnh vào đầu năm trong hai năm qua. Mặc dù JPMorgan không hoàn toàn bỏ qua áp lực tăng giá đối với hàng hóa và dịch vụ lõi của Mỹ (tăng 0.45% so với tháng trước), nhưng có một tín hiệu tích cực là lạm phát tiền thuê nhà có dấu hiệu chậm lại. Tương tự, lạm phát giá dịch vụ y tế thấp hơn dự kiến cũng sẽ góp phần đưa lạm phát PCE lõi chỉ tăng nhẹ 0.24% trong tháng trước. Tuy nhiên, thời gian duy trì chênh lệch giữa giá dịch vụ y tế và áp lực chi phí đầu vào vẫn là một yếu tố rủi ro chưa được đánh giá đầy đủ trong triển vọng lạm phát.

Sự tăng trưởng chậm lại trong chi tiêu hàng hóa tiêu dùng toàn cầu trong quý này đã được đưa vào dự báo của JPMorgan, đặc biệt tập trung tại Mỹ, nơi nhiều yếu tố nhất thời đã thúc đẩy chi tiêu hàng hóa thực tăng 6.6% trong quý IV/2024. Việc doanh số bán lẻ tháng 1 giảm phù hợp với quan điểm này, nhưng rủi ro giảm đang gia tăng khi sức mua của hộ gia đình bị siết chặt bởi giá cả leo thang, đồng thời niềm tin tiêu dùng suy yếu do lo ngại về thuế quan.

Tuy nhiên, rủi ro này có thể được bù đắp trong ngắn hạn nhờ vào sự phục hồi trong dự trữ hàng hóa và tâm lý kinh doanh cải thiện. Tuần tới không có nhiều dữ liệu quan trọng, nhưng loạt khảo sát doanh nghiệp tháng 2 đầu tiên sẽ cung cấp thông tin hữu ích về xu hướng sản xuất của Mỹ và toàn cầu.

Xung đột thương mại Mỹ-EU nóng dần lên

Dự báo của JPMorgan dựa trên quan điểm rằng chính sách của Mỹ sẽ có xu hướng hỗ trợ hoạt động kinh doanh bằng cách cân bằng giữa việc giảm bớt gánh nặng thuế và quy định với các biện pháp hạn chế thương mại và nhập cư. Cách tiếp cận thân thiện với doanh nghiệp này được kỳ vọng sẽ nâng đỡ tâm lý kinh doanh tại Mỹ, ngay cả khi căng thẳng thương mại có thể làm giảm niềm tin ở các khu vực khác. Tuy nhiên, rủi ro đối với triển vọng này nghiêng về hướng ít thân thiện hơn với doanh nghiệp. Giống như dữ liệu kinh tế, những nhiễu động chính sách vào đầu năm khiến việc đánh giá rủi ro trở nên khó khăn.

Thông báo áp thuế 25% đối với Canada và Mexico hai tuần trước là một thách thức rõ ràng đối với quan điểm của JPMorgan. Sau đó, Mỹ tiếp tục công bố thuế quan đối với Trung Quốc và kim loại, kèm theo lời đe dọa về các biện pháp thuế quan đối ứng, cho thấy xung đột thương mại đang mở rộng. Tuy nhiên, việc trì hoãn thực thi thuế đối với Bắc Mỹ và điều chỉnh cách tiếp cận theo từng quốc gia đối với thuế quan đối ứng cho thấy đây là các biện pháp nhằm ép buộc nhượng bộ hơn là áp đặt tức thời.

Trong bối cảnh này, xung đột thương mại Mỹ - EU đang chuẩn bị nóng lên. Dù quy mô thuế quan đối ứng của Mỹ đối với hàng nhập khẩu từ EU còn khiêm tốn, mối lo ngại đang gia tăng khi các biện pháp như thuế giá trị gia tăng (VAT) và thuế doanh thu kỹ thuật số của EU bắt đầu thu hút sự chú ý của Mỹ, bên cạnh các quy định và rào cản phi thuế quan khác của EU. EU có khả năng sẽ đưa ra một số nhượng bộ, chẳng hạn như gia tăng mua khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) của Mỹ và thiết bị quân sự và khó có thể giải quyết được những bất bình cốt lõi của Mỹ. Trong trường hợp Mỹ tăng thuế đối với EU, EU sẽ đáp trả bằng cách áp thuế rất cao lên các sản phẩm có thể gây thiệt hại chính trị cho chính quyền Trump. Đáng chú ý, công cụ Chống Cưỡng Ép (ACI) của EU cung cấp một công cụ mới cho phép áp đặt các hạn chế đối với thương mại dịch vụ, quyền sở hữu trí tuệ và đầu tư trực tiếp nước ngoài.

Khởi đầu đầy thách thức trong năm

Triển vọng của JPMorgan dự đoán rằng sự đối lập giữa giá hàng hóa (tăng) và giá dịch vụ (giảm) sẽ giữ cho lạm phát lõi duy trì ở mức 3% trong nửa đầu năm 2025. Với hai phần ba số quốc gia đã công bố dữ liệu tháng 1, chỉ số CPI lõi toàn cầu của JPMorgan đang theo dõi mức tăng 0.4% so với tháng trước, cao hơn dự kiến. Cả lạm phát hàng hóa và dịch vụ đều cao hơn dự báo. Sự gia tăng giá hàng hóa chủ yếu đến từ một đợt tăng mạnh khác trong giá xe hơi tại Mỹ, nhưng giá dịch vụ cũng tăng trên diện rộng ở nhiều khu vực. Dự báo của JPMorgan giả định rằng đợt tăng đột biến này sẽ sớm lắng xuống. Tuy nhiên, rủi ro là chúng ta có thể lặp lại mô hình của năm ngoái, khi giá cả duy trì ở mức cao trong suốt quý I và áp lực từ thuế quan có thể tiếp tục đẩy lạm phát lên cao hơn.

Đánh giá lại sự phục hồi của ngành sản xuất toàn cầu

Sự tăng tốc mạnh mẽ của ngành sản xuất toàn cầu vào cuối năm có vẻ yếu hơn so với dự đoán trước đó. Sau khi công bố loạt dữ liệu sản xuất công nghiệp (IP) trong tuần này, bao gồm số liệu đáng thất vọng từ Eurozone, JPMorgan hiện dự báo sản lượng công nghiệp toàn cầu chỉ tăng ở mức trung bình 2.2%ar trong ba tháng kết thúc vào tháng 12. Mức này sát với tốc độ được phản ánh trong chỉ số PMI sản xuất toàn cầu và cũng phù hợp hơn với mức theo dõi tổng cầu hàng hóa cuối cùng. Sự suy yếu trong sản xuất làm dấy lên lo ngại về đà tăng trưởng chậm lại vào thời điểm chuyển giao năm, nhưng cũng ngụ ý rằng việc tích lũy hàng tồn kho ít hơn có thể thúc đẩy tăng trưởng trong những tháng tới.

Đối với ngành công nghiệp toàn cầu, sức khỏe của nhu cầu cuối cùng quan trọng hơn các yếu tố liên quan đến hàng tồn kho. Dù tăng trưởng chi tiêu hàng tiêu dùng quý trước khá mạnh mẽ, nhưng dữ liệu tháng 1 mới nhất lại gây thất vọng, dù có phần nhiễu. Việc doanh số bán ô tô toàn cầu tháng 1 giảm mạnh, cùng với sự đình trệ của chỉ số theo dõi chi tiêu vốn (capex) toàn cầu kể từ tháng 8, làm dấy lên lo ngại. Tuy nhiên, khi cân bằng giữa những số liệu này với tăng trưởng lợi nhuận và việc làm toàn cầu vẫn mạnh mẽ, triển vọng cho tăng trưởng doanh số cuối cùng vẫn tương đối lạc quan.

Bầu cử Đức: Quy tắc hạn chế nợ đang bị đe dọa

Sự ổn định trong các cuộc thăm dò gần đây không phản ánh hết mức độ bất ổn của cuộc bầu cử Đức vào tuần tới. Dù liên minh trung hữu CDU/CSU đang dẫn trước với khoảng 30% và đảng cực hữu AfD ở mức 20%, ba đảng khác đang dao động ngay ngưỡng 5% - mức tối thiểu để có ghế trong Quốc hội. Nếu họ vượt qua ngưỡng này, có thể hình thành một khối thiểu số chặn đứng cải cách quy tắc hạn chế nợ, với 33% số ghế, và buộc các đảng truyền thống phải thành lập liên minh ba bên đầy khó khăn. Cuộc bầu cử này rất quan trọng do Đức đang đối mặt với tăng trưởng yếu, cùng nhu cầu gia tăng chi tiêu quốc phòng và đầu tư vào cơ sở hạ tầng. JPMorgan dự đoán một liên minh chính thống sẽ được thành lập, đi kèm với cải cách hạn chế nợ ở mức vừa phải. Tuy nhiên, quá trình đàm phán chi tiết có thể kéo dài đến giữa năm trước khi một chính phủ chính thức được hình thành.

Chính sách tiền tệ nới lỏng tại Úc

Tại Úc, lạm phát quay trở lại mục tiêu và tăng trưởng GDP dưới xu hướng khiến Ngân hàng Dự trữ Úc (RBA) có khả năng sẽ nới lỏng chính sách tiền tệ trong tuần này, đánh dấu đợt cắt giảm lãi suất đầu tiên trong chu kỳ hiện tại. Do RBA đã thắt chặt ít hơn so với các ngân hàng trung ương khác, JPMorgan kỳ vọng chu kỳ nới lỏng này sẽ ngắn và nông, với tốc độ cắt giảm phụ thuộc chặt chẽ vào dữ liệu lạm phát hàng quý. Ngân hàng Dự trữ New Zealand (RBNZ) đối mặt với tình hình khó khăn hơn, với suy thoái kinh tế trong nửa cuối năm 2024 và thị trường lao động suy yếu, điều này sẽ dẫn đến chính sách nới lỏng mạnh tay hơn. JPMorgan dự báo RBNZ sẽ cắt giảm 50bp trong cuộc họp sắp tới và lãi suất tiền gửi có thể giảm xuống khoảng 3.25% vào cuối năm nay.

Trung Quốc tiếp tục duy trì chính sách hỗ trợ mạnh mẽ

Bất chấp những trở ngại nội địa đáng kể, các chính sách hỗ trợ vẫn đang giúp kinh tế Trung Quốc duy trì đà tăng trưởng 5.3% trong quý này. Nhờ các biện pháp thúc đẩy hoạt động doanh nghiệp, tín dụng ngân hàng tháng 1 và tổng tài trợ xã hội (TSF) đều vượt kỳ vọng. Theo dự báo của JPMorgan, TSF sẽ tăng 8% trong năm nay. Điều này có nghĩa là mức tăng tín dụng đầu năm thường đạt khoảng 5.3 nghìn tỷ nhân dân tệ, nhưng trên thực tế, tín dụng đã tăng mạnh hơn, lên 6.9 nghìn tỷ nhân dân tệ trong tháng trước. Các khoản vay trung và dài hạn dành cho doanh nghiệp gia tăng cho thấy chính phủ tiếp tục tập trung hỗ trợ đầu tư. Ngoài ra, các khoản vay hộ gia đình - chủ yếu liên quan đến vay thế chấp - cũng tăng mạnh nhất trong vòng một năm, phản ánh sự cải thiện trong doanh số bán nhà từ tháng 10. Lượng phát hành trái phiếu chính phủ ròng tăng mạnh như kỳ vọng, trong khi phát hành trái phiếu doanh nghiệp đạt tốc độ cao nhất trong ba năm qua.

Các ngân hàng trung ương châu Á mới nổi: Khi còn nghi ngờ, hãy không làm gì cả

Rủi ro tăng trưởng xung quanh xung đột thương mại và lạm phát thấp tạo động lực cho việc nới lỏng chính sách tiền tệ tại châu Á mới nổi. Tuy nhiên, sự sẵn sàng cắt giảm lãi suất không đồng đều. Mức độ nhạy cảm với điều kiện tài chính toàn cầu khác nhau trên khắp khu vực, và thời điểm cắt giảm lãi suất càng phức tạp hơn do sự can thiệp chính trị. Hàn Quốc và Singapore đã thực hiện nới lỏng chính sách phòng ngừa, nhưng Thái Lan và Philippines lại thận trọng hơn dự kiến. Trước áp lực ngày càng tăng từ chính phủ, JPMorgan cho rằng Ngân hàng Trung ương Thái Lan (BOT) sẽ duy trì lãi suất cho đến quý tới nhằm khẳng định lại tính độc lập của mình, mặc dù nước này nằm trong số những quốc gia dễ bị tổn thương nhất trong một cuộc chiến tranh thuế quan. JPMorgan cũng lùi dự báo cắt giảm lãi suất tại Philippines đến tháng 6 sau quyết định bất ngờ giữ nguyên lãi suất tuần này, do lo ngại rằng bất ổn chính sách thương mại có thể khiến đồng peso suy yếu. Ngược lại, Ngân hàng Trung ương Indonesia (BI) gần đây đã chuyển hướng sang lập trường ưu tiên tăng trưởng, bất chấp lịch sử nhạy cảm với áp lực tỷ giá.

Tác động hạn chế từ thỏa thuận ngừng bắn Nga - Ukraine

Mặc dù các diễn biến gần đây làm tăng khả năng đạt được thỏa thuận ngừng bắn giữa Nga và Ukraine, nhưng con đường dẫn đến một thỏa thuận hòa bình lâu dài vẫn còn dài. Các đảm bảo an ninh cho Ukraine là yếu tố thiết yếu để đạt được thỏa thuận và thúc đẩy các khoản đầu tư cần thiết cho tái thiết. Khi quá trình tái thiết bắt đầu, có thể kỳ vọng một mức tăng trưởng nhẹ tại các nước láng giềng như Ba Lan và Romania. Tuy nhiên, do khả năng hấp thụ vốn đầu tư của Ukraine còn hạn chế, khó có thể thấy chi tiêu tái thiết vượt quá 20 tỷ USD mỗi năm, tương đương 0.1% GDP của EU.

Việc khôi phục dòng khí đốt đường ống từ Nga sang châu Âu cũng được coi là một kết quả tiềm năng của bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào. Tuy nhiên, có sự chia rẽ đáng kể trong EU về vấn đề này, với kế hoạch trước đây của Ủy ban châu Âu nhằm đa dạng hóa hoàn toàn nguồn cung khí đốt từ Nga vào năm 2027. Giá khí đốt TTF đã tăng lên mức trên 50 EUR/MWh kể từ mùa xuân, và khí đốt LNG đắt hơn đáng kể so với khí đốt đường ống. Ngay cả khi dòng khí đốt đường ống từ Nga đạt mức đáng kể vào năm 2025 - điều này dường như khó xảy ra - nhóm phân tích hàng hóa của JPMorgan cho rằng giá TTF vẫn sẽ ở mức trung bình khoảng 35 EUR/MWh vào năm 2025 do áp lực cầu khí đốt. Với việc giá bán lẻ tại châu Âu được kiểm soát chặt chẽ, JPMorgan không thấy bất kỳ động lực giảm phát đáng kể nào liên quan đến năng lượng trong năm nay.