Tại sao "liệu pháp" khí đốt của Tổng thống Trump khó có thể cứu vãn thâm hụt thương mại Mỹ?

Ngọc Lan
Junior Editor
Trước mối quan ngại của nhiều quốc gia về việc thặng dư thương mại với Hoa Kỳ có thể khiến họ trở thành đối tượng của các biện pháp thuế quan, Tổng thống Donald Trump đề xuất một phương án giải quyết mang tính chiến lược. Đó là tăng cường mua nhiên liệu Mỹ.

Trong tuyên bố đầu tháng này, ông Trump khẳng định thâm hụt thương mại giữa Hoa Kỳ và Liên minh Châu Âu sẽ được xóa bỏ một cách nhanh chóng và thuận lợi nếu khối này áp dụng chiến lược mua năng lượng từ Mỹ. Chính quyền Trump đã thực hiện các nỗ lực ngoại giao với nhiều đồng minh quan trọng như Ấn Độ và Philippines nhằm thúc đẩy họ gia tăng lượng khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) nhập khẩu từ Hoa Kỳ. Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent cũng đã vận động Nhật Bản, Hàn Quốc và Đài Loan tham gia đầu tư vào dự án LNG quy mô lớn tại Alaska, kèm theo cam kết mua một phần sản lượng đáng kể từ dự án này.
Thoạt tiên, chiến lược này dường như khả thi và đầy tiềm năng. Sau một thập kỷ phát triển vượt bậc, Hoa Kỳ đã vươn lên trở thành cường quốc hàng đầu thế giới về sản xuất và xuất khẩu LNG. Chính quyền Trump đã ban hành nhiều chính sách thúc đẩy ngành công nghiệp này thông qua việc cắt giảm các quy định hạn chế, bao gồm việc hủy bỏ khoản phí từ thời Biden đối với khí thải mêtan - một loại khí nhà kính có tác động mạnh - tại các cơ sở khai thác dầu khí. Tuy nhiên, nghịch lý là chính các chính sách kinh tế và đối ngoại của vị tổng thống này có thể sẽ trở thành rào cản cho tham vọng năng lượng của chính ông.
Giới công nghiệp khí đốt Hoa Kỳ chắc chắn nhận thấy cơ hội lớn trong bối cảnh căng thẳng thương mại hiện nay. Mike Sabel, Giám đốc điều hành Venture Global, một tập đoàn LNG hàng đầu của Mỹ, nhận định việc mở rộng xuất khẩu LNG là một trong những giải pháp hiệu quả nhất giúp Hoa Kỳ giảm thiểu thâm hụt thương mại. Sau thời kỳ khó khăn với đợt chào bán cổ phiếu lần đầu (IPO) không như kỳ vọng vào tháng Một, triển vọng của công ty này đang có dấu hiệu khởi sắc. Ngày 15/4 vừa qua, một công ty con của Venture Global đã thành công trong việc huy động 2.5 tỷ USD thông qua đợt phát hành trái phiếu lợi suất cao đầu tiên tại thị trường Mỹ kể từ sau làn sóng bất ổn gây ra bởi tuyên bố áp thuế của Tổng thống Trump vào ngày 2/4.
Các quốc gia đồng minh của Hoa Kỳ cũng đang phát đi những tín hiệu tích cực ủng hộ chiến lược này. Ủy ban Châu Âu dự kiến sẽ công bố kế hoạch giảm dần sự phụ thuộc vào khí đốt Nga vào đầu tháng Năm, trong đó nhiều nhà lãnh đạo châu Âu bày tỏ ủng hộ việc chuyển sang nhập khẩu nhiên liệu từ Hoa Kỳ. Ấn Độ đang cân nhắc việc dỡ bỏ các khoản thuế đối với LNG Mỹ. Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru cũng đã bày tỏ thiện chí của quốc gia mình trong việc có thể đầu tư vào dự án quy mô lớn tại Alaska.
Tuy nhiên, việc đẩy mạnh xuất khẩu LNG sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức đáng kể. Trước tiên, Hoa Kỳ hiện thiếu hạ tầng cơ sở cần thiết để có thể nhanh chóng gia tăng khối lượng xuất khẩu. Toby Rice, Giám đốc điều hành EQT, một tập đoàn khí đốt lớn khác của Mỹ, giải thích: "Chúng tôi có nguồn khí đốt dồi dào, nhưng lại thiếu hệ thống đường ống dẫn để vận chuyển đến các điểm tiêu thụ." Các cảng xuất khẩu hiện tại đã hoạt động gần như đạt công suất tối đa.
Quan trọng hơn, chính sách thuế quan của Tổng thống Trump sẽ tạo ra tác động kép, làm suy yếu cả khả năng cung ứng LNG của doanh nghiệp Mỹ lẫn nhu cầu từ các thị trường quốc tế. Trên thị trường nội địa, căng thẳng thương mại đã đẩy giá thép và nhiều nguyên vật liệu đầu vào khác cho các dự án LNG mới tăng cao đột biến. Kaushal Ramesh, chuyên gia phân tích tại công ty tư vấn Rystad Energy, nhận định: "Chúng tôi không dự báo sẽ có làn sóng cung ứng khí đốt lớn trong tương lai gần." Phần lớn công suất LNG mở rộng đã được xác nhận hiện đều đã được cam kết với các đối tác nước ngoài thông qua các hợp đồng dài hạn. Mặc dù còn nhiều dự án LNG tiềm năng khác được đề xuất tại Hoa Kỳ, các nhà phát triển vẫn cần có những cam kết dài hạn từ phía người mua để thuyết phục các nhà tài chính giải ngân vốn đầu tư.
Việc đảm bảo những cam kết dài hạn này sẽ gặp nhiều trở ngại trong bối cảnh hiện tại. Dự báo cho thấy nhu cầu sẽ suy giảm khi nhiều nền kinh tế chịu tác động tiêu cực từ chính sách thương mại của Tổng thống Trump. Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), một tổ chức dự báo có uy tín, dự đoán tăng trưởng nhu cầu khí đốt tại khu vực châu Á sẽ giảm mạnh xuống mức 2% trong năm nay, so với mức 5.5% của năm 2024. Đáng chú ý, LNG của Hoa Kỳ hiện không còn được chào đón tại thị trường Trung Quốc sau khi quốc gia này đã đình chỉ hoàn toàn việc nhập khẩu nhiên liệu từ đối thủ thương mại vào tháng trước. Các nhà nhập khẩu Trung Quốc trước đây được kỳ vọng sẽ tăng cường đáng kể lượng mua từ Hoa Kỳ trong những năm tới.
Triển vọng dường như khả quan hơn tại thị trường châu Âu, nơi đang phải vật lộn với tình trạng thiếu hụt khí đốt kể từ khi Nga cắt giảm xuất khẩu sau cuộc xung đột với Ukraine. Theo dự báo của IEA, nhập khẩu LNG của châu lục này sẽ tăng trưởng khoảng 25% trong năm nay.
Song song với đó, các đối tác châu Âu vẫn tỏ ra thận trọng trong việc cam kết các hợp đồng dài hạn với nhà cung cấp LNG Mỹ. Một số lo ngại về khả năng các quy định khí hậu trong tương lai có thể hạn chế hoặc cấm sử dụng khí đốt. Nhiều đối tác khác lại dự đoán nguồn cung khí đốt toàn cầu sẽ dư thừa trong những năm tới, dẫn đến khả năng giá cả sụt giảm mạnh.
Bên cạnh đó là viễn cảnh khối lượng lớn khí đốt Nga có thể quay trở lại thị trường châu Âu sau khi thỏa thuận hòa bình với Ukraine được ký kết - một mục tiêu khác trong chương trình nghị sự của Tổng thống Trump. Diễn biến này sẽ làm giảm đáng kể tiềm năng thị trường cho LNG từ Hoa Kỳ. Mặc dù các quan chức tại Brussels đã thể hiện lập trường cứng rắn rằng họ sẽ không cho phép điều này xảy ra, nhưng một bộ phận giới công nghiệp Đức đã bắt đầu vận động hành lang để quay trở lại với nguồn khí đốt giá thấp từ Nga.
Ngay cả trong trường hợp lạc quan nhất khi châu Âu đẩy mạnh mạnh mẽ việc nhập khẩu LNG từ Hoa Kỳ, điều này vẫn không giải quyết được triệt để vấn đề mất cân bằng thương mại giữa hai bên. Theo phân tích của công ty tư vấn Wood Mackenzie, ngay cả khi Liên minh châu Âu chuyển sang mua toàn bộ LNG, dầu diesel và dầu thô nhẹ từ Hoa Kỳ, thặng dư thương mại hàng hóa của khối này với Mỹ cũng chỉ giảm được khoảng một nửa. Thực tế cho thấy tham vọng đầy hứa hẹn của Tổng thống Trump về ngành công nghiệp khí đốt Mỹ có thể chỉ là những kỳ vọng quá cao không dựa trên nền tảng thực tiễn vững chắc.
The Economist