Thuế quan: Giải pháp cứu cánh hay viên thuốc độc cho nền kinh tế Mỹ?

Những ý tưởng rằng chính phủ cần nhiều công cụ chính sách để đạt được các mục tiêu khác nhau được gọi là "Quy tắc Tinbergen", đặt theo tên nhà kinh tế học Jan Tinbergen. Ông khẳng định rằng để thúc đẩy kinh tế, cung cấp dịch vụ công và trả nợ, cần một bộ công cụ đa dạng. Tuy nhiên, Donald Trump lại tin rằng chỉ một công cụ duy nhất có thể giải quyết mọi vấn đề của nước Mỹ, đó là thuế quan.

Trump đã xem thuế nhập khẩu như giải pháp cho mọi vấn đề. Ông tuyên bố: “Thuế quan là phát minh tuyệt vời nhất.” Ông cho rằng thuế này có thể kiểm soát Trung Quốc, tạo ra việc làm trong ngành sản xuất, tài trợ cho cắt giảm thuế, giảm giá thực phẩm và ngăn chặn việc mất giá đồng USD. Thậm chí, ông còn đề xuất thuế quan có thể giúp giảm chi phí nuôi con. Không cần là chuyên gia cũng có thể thấy sự mơ hồ trong những tuyên bố này.

Danh sách các thuế quan trong chương trình "Maganomics" của Trump ngày càng dài. Gần đây, ông đe dọa công ty John Deere, nếu họ chuyển sản xuất sang Mexico, sẽ áp “thuế 200%”. Hầu hết các nhà phân tích đều cho rằng ông nghiêm túc về việc áp thuế 10-20% cho tất cả hàng nhập khẩu, với 60% cho hàng từ Trung Quốc. Điều này có thể đưa thuế nhập khẩu Mỹ về mức cao nhất kể từ những năm 1930.

Trump nghĩ rằng thuế quan sẽ bảo vệ các nhà sản xuất Mỹ, giúp tạo ra việc làm và giảm chi phí, đồng thời tạo ra nguồn thu cho các cắt giảm thuế. Tuy nhiên, điều này có vẻ quá lạc quan. Rào cản thuế quan có thể hấp dẫn cử tri lao động, nhưng thực tế có thể làm tổn thương chính những người mà ông muốn giúp đỡ.

Đầu tiên, thuế quan được các nhà nhập khẩu Mỹ chi trả, và chi phí này thường được chuyển đến người tiêu dùng thông qua giá cả cao hơn. Viện Kinh tế Quốc tế Peterson ước tính rằng kế hoạch của Trump có thể khiến mỗi hộ gia đình phải trả thêm 2,600 USD mỗi năm, trong khi những người nghèo sẽ chịu thiệt thòi nhiều hơn.

Việc mức thuế tăng cao cũng có thể gây áp lực lên việc làm. Một nghiên cứu cho thấy cuộc chiến thương mại của Trump từ 2018 - 2019 không ảnh hưởng nhiều đến việc làm trong các lĩnh vực được bảo vệ, nhưng thuế đáp trả đã có tác động tiêu cực. Lần này, với kế hoạch thuế quan mạnh mẽ hơn, khả năng phản ứng từ các nhà xuất khẩu Mỹ có thể còn nghiêm trọng hơn. Điều này cũng khiến các nhà ngoại giao Mỹ khó khăn hơn khi làm việc với các đồng minh.

Về việc tài trợ cho cắt giảm thuế, ngay cả với thuế 50% cho tất cả hàng nhập khẩu, vẫn không đủ để trang trải chi phí 5.8 nghìn tỷ USD. Thuế cao có thể khiến các nhà nhập khẩu chuyển sang lựa chọn các nhà cung cấp khác và các nhà xuất khẩu sẽ tìm kiếm những thị trường mới. Trump thích ý tưởng về một “chính sách thuế quan toàn diện” thay vì thuế thu nhập, nhưng điều này nghe có vẻ giống như các chính sách thương mại từ nhiều thế kỷ trước. Kết quả là kế hoạch này có thể làm tăng thâm hụt ngân sách và lạm phát, khiến giá thực phẩm tăng cao.

Tất cả đều phụ thuộc vào việc Trump có thực sự thực hiện những gì ông nói hay không. Có thể đây chỉ là một chiêu trò để đưa các đối tác thương mại vào bàn đàm phán. Nhưng xây dựng một bức tường thuế quan xung quanh nước Mỹ là trọng tâm trong chiến dịch của ông và nhiều cử tri tin vào điều đó. Vấn đề là ý tưởng được cho là “cứu cánh” này có thể biến thành một viên thuốc độc cho người dân Mỹ và nền kinh tế của họ.