Tổng thống Trump và phong cách ngoại giao 'mafia' trong thương mại quốc tế
Mai Khánh Linh
Junior Editor
Phim mafia là một trong những đóng góp nổi bật của nước Mỹ cho văn hóa thế giới. Nhưng ít ai ngờ cách hành xử của giới tội phạm lại được áp dụng tại Nhà Trắng. Donald Trump đang điều hành thương mại và ngoại giao theo phong cách “Bố già” – pha trộn giữa sự đe dọa và ban ơn.
Trump tin rằng “quyền lực thực sự là sự sợ hãi”. Ông thường dùng lời lẽ cứng rắn, thậm chí đe dọa, để buộc các công ty luật, trường đại học danh tiếng phục vụ Nhà Trắng miễn phí — giống như cách mafia gây sức ép để lấy “phí bảo kê”.
Tuy nhiên, chiến lược “dọa nạt để ép ký kết” đang phản tác dụng. Trump nghĩ rằng nếu Mỹ áp thuế thật mạnh, các nước khác sẽ nhanh chóng xuống nước và ký thỏa thuận thương mại có lợi cho Mỹ. Con trai ông – Eric Trump – cũng đe rằng nước nào chậm chân sẽ "thua cuộc".
Nhưng thực tế phức tạp hơn nhiều. Trump đã mở cuộc chiến thương mại với hầu hết các nền kinh tế lớn cùng lúc, làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu, khiến nhà đầu tư tháo chạy, cổ phiếu lao dốc, nhà máy phải đóng cửa. Trung Quốc – thay vì nhượng bộ – lại phản công dữ dội.
Thế giới hiện đại không giống những bộ phim mà Trump hay Eric từng xem. Không phải ai cũng cúi đầu trước “ông trùm”. Như trong phim The Sopranos, khi một cửa hàng Starbucks bị đòi “phí bảo kê”, quản lý đơn giản đáp: “Tôi không có quyền quyết định. Phải hỏi trụ sở ở Seattle.” Trump giờ cũng đang đụng phải một thế giới “trụ sở toàn cầu” không dễ bị uy hiếp.
Cách hành xử kiểu mafia cũng đang đổ vỡ trên bàn cờ địa chính trị. Trump đe dọa các đồng minh NATO như thể họ là khách hàng chậm đóng tiền bảo kê: nếu không chịu “trả đủ”, ông sẽ để Nga “làm điều gì cũng được”. Với Ukraine, ông không quan tâm đến tự do hay dân chủ – điều khiến ông chú ý là tài nguyên quý hiếm.
Trump cũng xem Putin và Tập Cận Bình như những ông trùm đối thủ. Dù có lúc xung đột, mục tiêu cuối cùng là cùng nhau kiếm tiền và giữ “địa bàn” riêng. Đó là thỏa thuận ngầm giữa các băng đảng – nơi những nước nhỏ như Đài Loan, Ukraine hay Canada có thể bị chèn ép mà không ai lên tiếng.
Chiến lược này có thể hiệu quả trong phim, nhưng ngoài đời thực, nó là công thức dẫn đến hỗn loạn, chiến tranh và khổ đau.
Trump năm nay đã 78 tuổi và khó thay đổi cách suy nghĩ đã học từ sớm, đặc biệt khi cố vấn của ông từng là luật sư cho các băng mafia. Dù thị trường toàn cầu đang lao dốc, ông vẫn cố tỏ ra cứng rắn. Nhưng rõ ràng, ông đã vượt quá giới hạn hiểu biết của mình.
Phim mafia thì ai cũng biết cái kết. Giờ đây, chúng ta sắp được chứng kiến hồi kết của phiên bản đời thực.
Financial Times
