Donald Trump vấp phải làn sóng phản đối từ các hiệp hội doanh nghiệp và một số thành viên đảng Cộng hòa sau khi khơi mào cuộc chiến thương mại bằng cách áp thuế mạnh lên ba đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ.

Các hiệp hội đại diện cho ngành hàng tiêu dùng, dầu mỏ, thực phẩm và ô tô đồng loạt cảnh báo rằng các mức thuế mới của Trump, bao gồm 10% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, 25% đối với mọi hàng hóa từ Mexico và Canada, cùng mức 10% đối với năng lượng nhập từ Canada sẽ đẩy giá cả tăng vọt và gây rối loạn chuỗi cung ứng.

“Tổng thống có lý khi tập trung vào những vấn đề nghiêm trọng như an ninh biên giới hay cuộc khủng hoảng fentanyl, nhưng việc áp thuế sẽ không giải quyết được những vấn đề đó mà chỉ khiến chi phí sinh hoạt của người dân Mỹ ngày càng leo thang” John Murphy.

Phó chủ tịch cấp cao Phòng Thương mại Mỹ, nhận định.

Các hiệp hội tiêu dùng cảnh báo giá thực phẩm sẽ tăng, trong khi các hãng xe cho rằng thuế quan sẽ đẩy chi phí sản xuất tại Mỹ lên cao.

“Việc áp thuế lên toàn bộ hàng nhập từ Mexico và Canada, đặc biệt là với nguyên liệu và linh kiện không có sẵn trong nước, điều này có thể làm giá tiêu dùng tăng mạnh và kích hoạt các biện pháp trả đũa nhằm vào hàng xuất khẩu của Mỹ,” Tom Madrecki, Phó chủ tịch phụ trách chuỗi cung ứng tại Hiệp hội Thương hiệu Tiêu dùng, nhận xét.

Kim Clausing, chuyên gia tại Viện Peterson, đánh giá đây là “đợt tăng thuế lớn nhất kể từ thập niên 1990.”

“Thương mại tự do ở Bắc Mỹ đã tồn tại trong nhiều thập kỷ, trở thành một phần tất yếu của nền kinh tế khu vực,” Clausing nói.

“Việc đột ngột áp thuế 25% sẽ tạo ra cú sốc lớn và tác động nghiêm trọng đến nền kinh tế Mỹ.”

Với quyết định này, Trump đã đưa chính sách kinh tế dân tộc lên hàng đầu trong chương trình nghị sự.

Đáp trả, Thủ tướng Canada Justin Trudeau tuyên bố áp thuế 25% lên 155 tỷ CAD (107 tỷ USD) hàng hóa Mỹ, bao gồm thực phẩm (từ thịt đến nước cam), thiết bị gia dụng, lốp xe, gỗ, giấy và quần áo.

Bộ trưởng Tài chính Dominic LeBlanc cho biết 30 tỷ USD đầu tiên trong gói thuế chủ yếu nhắm vào hàng tiêu dùng Mỹ mà người Canada có thể thay thế bằng sản phẩm nội địa.

Trong một video đăng trên X, Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum cho biết bà đang chờ phản hồi của Trump về đề xuất hợp tác an ninh và sẽ công bố các biện pháp trả đũa vào sáng thứ Hai.

Trump leo thang căng thẳng thương mại, đe dọa biến Canada thành "tiểu bang thứ 51"

Chủ nhật vừa qua, Trump tiếp tục gây căng thẳng với các đối tác thương mại Mỹ khi lên mạng xã hội chỉ trích thâm hụt thương mại và tuyên bố Canada nên trở thành một phần của Mỹ.

“Chúng ta trả hàng trăm tỷ USD để trợ cấp cho Canada. Tại sao?” Trump viết trên Truth Social. “Chúng ta không cần bất cứ thứ gì từ họ. Mỹ có nguồn năng lượng vô tận, nên tự sản xuất ô tô và có nhiều gỗ hơn mức cần dùng. Nếu không có khoản trợ cấp khổng lồ này, Canada không thể tồn tại như một quốc gia độc lập. Nghe có vẻ gay gắt, nhưng đó là sự thật. Vì vậy, Canada nên trở thành tiểu bang thứ 51 thân yêu của chúng ta.”

Khi được hỏi về khả năng áp thuế lên các đối tác khác như Anh và EU, Trump tuyên bố: “Anh đã đi quá giới hạn, nhưng có thể giải quyết được. Còn EU, những gì họ làm thật khủng khiếp.”

Động thái của Trump vấp phải sự phản đối từ cả hai đảng.

Thượng nghị sĩ Cộng hòa Tim Scott từ South Carolina chỉ trích: “Đây chẳng khác gì một loại thuế đánh vào người dân South Carolina.” Ông nhấn mạnh dù Mỹ cần đối phó với hành vi thương mại không công bằng của Trung Quốc, nhưng áp thuế lên các đồng minh lâu năm là “hoàn toàn phản tác dụng.”

Thượng nghị sĩ Rand Paul từ Kentucky cũng lên tiếng: “Thuế quan thực chất là thuế. Đảng bảo thủ từng đồng lòng phản đối thuế mới. Đánh thuế thương mại sẽ khiến giao thương giảm và giá cả leo thang.”

Phe Dân chủ cũng kịch liệt lên án. Richard Neal, thành viên cấp cao của Ủy ban chính sách thương mại Hạ viện, tuyên bố: “Những mức thuế liều lĩnh này chẳng khác nào dùng búa tạ thay vì dao mổ, và chính người dân Mỹ sẽ phải gánh chịu hậu quả.” Ông nhấn mạnh chính sách thương mại cần có sự tính toán kỹ lưỡng, nhắm vào các ngành công nghiệp cụ thể để bảo vệ lợi ích quốc gia, thay vì những biện pháp mang tính đối đầu như Trump đang áp dụng.

Nguy cơ suy thoái kinh tế

Viện Peterson ước tính các biện pháp trừng phạt thương mại của Trump có thể gây tổn thất nặng nề cho cả Mỹ và các đối tác. Thuế 25% lên hàng nhập khẩu từ Canada và Mexico có thể khiến kinh tế Mỹ thiệt hại khoảng 200 tỷ USD trong nhiệm kỳ của Trump, trong khi thuế cao hơn đối với hàng Trung Quốc sẽ làm Mỹ mất thêm 55 tỷ USD. Lạm phát cũng sẽ tăng mạnh.

Ed Al-Hussainy, chuyên gia tại Columbia Threadneedle, cảnh báo: “Mỹ đang theo đuổi chiến lược thuế quan rủi ro nhất, với khả năng bị trả đũa rất cao. Tôi dự đoán thị trường tài chính sẽ chịu áp lực ngay trong tuần này, chứng khoán giảm, chênh lệch tín dụng giãn rộng do giới đầu tư sẽ bắt đầu định giá rủi ro thực sự thay vì coi đây chỉ là chiến thuật đàm phán.”

Trong khi đó, Goldman Sachs nhận định các mức thuế có thể chỉ là tạm thời do những tác động tiêu cực đối với nền kinh tế. Ngân hàng này từng ước tính nếu thuế 25% kéo dài, giá tiêu dùng cốt lõi tại Mỹ có thể tăng thêm 0.7%, gây sức ép lên chi tiêu của người dân và doanh nghiệp.