Điều gì sẽ xảy ra nếu Trump kiểm soát Fed?

Trước tiên, cần khẳng định rằng nếu điều này xảy ra, đó sẽ là một thành tựu lớn đối với Trump. Dù Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson không rõ liệu việc sa thải Powell có hợp pháp hay không, thì hầu hết các chuyên gia pháp lý đều cho rằng Powell không thể bị sa thải nếu không có “lý do chính đáng” (đây là lý do Trump từng lên kế hoạch cáo buộc gian lận để tạo tiền đề). Nhưng nếu tạm gác lại vấn đề pháp lý và cả làn sóng lo lắng mà động thái này sẽ gây ra cho thị trường tài chính, thì câu hỏi đặt ra là: một người được Trump bổ nhiệm vào Fed có thể làm gì?

Quyền lực của chủ tịch Fed chủ yếu đến từ truyền thống hơn là luật pháp – cụ thể là từ truyền thống đồng thuận giữa các thành viên của Ban Thống đốc (BoG) và Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC). BoG gồm bảy thành viên làm việc tại Washington, được tổng thống bổ nhiệm và Thượng viện phê chuẩn. FOMC – cơ quan đưa ra các quyết định chính sách tiền tệ – bao gồm các thành viên BoG, chủ tịch Fed New York và bốn chủ tịch Fed khu vực khác luân phiên. Việc FOMC bỏ phiếu nhất trí là điều thường thấy gần đây, cho thấy xu hướng làm theo người đứng đầu.

Giả sử xu hướng này tiếp diễn và tân chủ tịch được Trump bổ nhiệm (rất có thể là nam) giành được đa số phiếu tại BoG, thì ông ta sẽ nắm giữ một loạt quyền lực đáng kể.

Thứ nhất, ông ta có thể quyết định mức lãi suất Fed trả trên dự trữ (và cả yêu cầu dự trữ bắt buộc). Đây là công cụ chính để điều hành chính sách lãi suất. Truyền thống là mức lãi suất này được thiết lập sau khi FOMC đưa ra quyết định, nhưng về mặt kỹ thuật, BoG có quyền quyết định. Nói cách khác, người được Trump bổ nhiệm có thể trực tiếp điều hành chính sách lãi suất.

Thứ hai, ông ta có thể thuê Tổng cố vấn pháp lý của Fed – người có nhiệm vụ hướng dẫn BoG về những gì họ có (hoặc không thể) làm theo luật. Nếu người cố vấn này sẵn sàng "lách luật", thì điều đó có thể mở rộng quyền lực của một chủ tịch Fed cực đoan hơn bất kỳ điều gì khác.

Thứ ba, ông ta có thể can thiệp vào quá trình bổ nhiệm các chủ tịch Fed khu vực. Truyền thống là BoG phê chuẩn theo kiểu “đóng dấu”, nhưng họ có thể tác động để đưa người “thân thiện” vào FOMC. Nếu chủ tịch mới muốn in tiền để xây tường biên giới Mexico, chẳng hạn, ông ta sẽ cần đủ phiếu trong FOMC để triển khai chính sách bảng cân đối – đây là một cách để đạt được điều đó.

Cuối cùng, nếu kiểm soát được FOMC, ông ta có thể quyết định quốc gia nào được tiếp cận các đường hoán đổi tiền tệ (swap lines) và với điều kiện gì. Các swap lines này là huyết mạch của hệ thống tài chính toàn cầu. Không có đòn bẩy nào lớn hơn thế cho chính quyền Mỹ.

Câu hỏi trị giá 6,6 nghìn tỷ USD là liệu một người được Trump bổ nhiệm có thể huy động được đủ phiếu từ BoG hay không. Nhìn vào BoG hiện tại thì điều đó có vẻ khó xảy ra. Ngoại trừ Michelle Bowman và Chris Waller, năm người còn lại đều được Joe Biden hoặc Barack Obama bổ nhiệm, và họ còn nhiều năm trong nhiệm kỳ.

BoG có thể không ủng hộ các ý tưởng cực đoan về chính sách tiền tệ của Trump, nhưng vấn đề là liệu họ có sẵn sàng hành động một cách cực đoan tương đương để ngăn chặn ông ta hay không. Nói cách khác, BoG có thể chặn chủ tịch Fed được Trump bổ nhiệm nếu muốn, nhưng họ sẽ phải phá vỡ những chuẩn mực lâu đời – như bỏ phiếu chống lại chủ tịch, vốn là điều hiếm, hoặc sử dụng các quyền lực chính thức mà họ thường không đụng đến – ví dụ như can thiệp vào việc bổ nhiệm các chủ tịch Fed khu vực hay phản đối việc chọn Tổng cố vấn hoặc quyết định về swap lines.

Nhưng dĩ nhiên, nếu Trump thực sự sa thải được Powell, không có gì đảm bảo ông ta sẽ không làm điều tương tự với cả BoG, thay thế toàn bộ bằng những người trung thành. Trong trường hợp đó, chẳng có gì ngăn được một “Fed thời Trump” in tiền xây tường, làm sụp đổ kinh tế quốc tế bằng cách xóa bỏ swap lines và nhiều hành động khác.