Dự luật "lớn, đẹp đẽ" của đảng Cộng hòa có thể "giết chết" nền kinh tế Mỹ

Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) đã chỉ rõ mức độ thiệt hại tài khóa mà đạo luật gây ra, nhưng Đảng Cộng hòa lại tìm cách lách qua bằng kỹ thuật kế toán. Theo thông lệ, CBO sử dụng luật hiện hành làm cơ sở so sánh — tức là giả định các đợt giảm thuế năm 2017 sẽ hết hạn như luật quy định — để tính toán phần chi phí phát sinh của một chính sách mới. Tuy nhiên, Đảng Cộng hòa lại cho rằng “chính sách hiện hành” — trong đó các giảm thuế vẫn được duy trì vĩnh viễn — mới là giả định đúng đắn. Việc thay đổi điểm xuất phát này đã khiến hàng nghìn tỷ USD thâm hụt mà CBO dự báo bỗng dưng “biến mất” trên giấy tờ. Nhưng việc phải viện đến một giả định dễ dãi và phi thực tế như vậy chỉ càng phơi bày bản chất tốn kém và thiếu trách nhiệm của đạo luật này.

Có hai kênh chính mà đạo luật này sẽ gây tổn hại cho nền kinh tế:

Thứ nhất, dự luật sẽ làm nợ công của Mỹ phình thêm 3.3 nghìn tỷ USD trong vòng một thập kỷ, một con số mà Đảng Cộng hòa dù cố gắng né tránh cũng không thể phủ nhận. Khi chính phủ buộc phải vay mượn thêm ở quy mô lớn như vậy, lãi suất trên toàn nền kinh tế sẽ tăng, làm gia tăng chi phí đi vay đối với hộ gia đình và doanh nghiệp, từ đó bóp nghẹt tăng trưởng. Ngay cả trong những kịch bản lạc quan nhất, phần lợi nhuận kinh tế do cắt giảm thuế mang lại cũng nhanh chóng bị triệt tiêu bởi tác động tiêu cực từ chi phí vay cao hơn.

Mỹ cũng phải đối mặt với rủi ro tín dụng lớn hơn — Moody’s đã hạ bậc xếp hạng tín dụng quốc gia vào tháng 5, cảnh báo rằng nước này đang đi trên con đường tài khóa không bền vững. Tất cả những điều này phản ánh một thực tế không thể chối cãi: trong hơn hai thập niên qua, cắt giảm thuế là nguyên nhân lớn nhất dẫn đến gánh nặng nợ nần của nước Mỹ, với hiệu quả kinh tế nghèo nàn — một cái giá đắt đỏ cho những khoản lợi nhỏ giọt.

Kênh gây hại chính thứ hai xuất phát từ việc dự luật cắt giảm hỗ trợ y tế và dinh dưỡng cho người Mỹ có thu nhập thấp và trung bình. Điều này sẽ khiến 12 triệu người mất quyền truy cập vào Medicaid (chủ yếu do yêu cầu công việc), 17 triệu người trở thành không có bảo hiểm (do mất Medicaid và cắt giảm trợ cấp thị trường ACA), ít nhất 2 triệu người mất tem thực phẩm (chủ yếu do yêu cầu công việc), và các khoản trợ cấp bị cắt giảm cho 40 triệu người còn lại (chủ yếu do giảm mạnh quỹ liên bang chung).

Thật khó tin nhưng có thật: dù cắt giảm phúc lợi xã hội sâu chưa từng có, đạo luật OBBBA vẫn khiến nợ công của Mỹ tăng thêm 3,000 tỷ USD. Lý do rất đơn giản: giảm chi cho người nghèo rẻ hơn rất nhiều so với giảm thuế cho người giàu. Trong khi một hộ gia đình nghèo trung bình nhận khoảng 4,000 USD mỗi năm từ phiếu thực phẩm và 7,600 USD từ Medicaid, thì các hộ thuộc nhóm 10% thu nhập cao nhất lại được hưởng giảm thuế trung bình 13,500 USD mỗi năm từ đạo luật này. Bài toán quá rõ: chính phủ đang hy sinh quyền lợi thiết yếu của hàng chục triệu người có thu nhập thấp để tài trợ cho một chính sách giảm thuế đắt đỏ và kém hiệu quả — một lựa chọn không chỉ bất công, mà còn phản tác dụng về mặt kinh tế.

Tăng nợ liên bang trong khi cắt giảm hỗ trợ cho người thu nhập thấp không chỉ gây ra những tổn thất kinh tế có thể đo lường được — như tiêu dùng suy yếu, lãi suất cao hơn, đầu tư bị bóp nghẹt — mà còn để lại một hệ quả nguy hiểm hơn: làm suy giảm nghiêm trọng khả năng ứng phó của Quốc hội trước những cú sốc kinh tế trong tương lai. Khi nước Mỹ đã trói tay mình bằng những khoản thâm hụt khổng lồ, ai có thể bảo đảm rằng chính phủ sẽ đủ dư địa tài khóa để hành động khi suy thoái quay lại? Và trong khi hàng nghìn tỷ USD được rót vào việc gia hạn các đợt giảm thuế năm 2017 — phần lớn có lợi cho người giàu — Trung tâm Chính sách và Ngân sách chỉ ra rằng chính khoản tiền ấy hoàn toàn có thể dùng để xóa bỏ tình trạng thiếu hụt của Quỹ An sinh Xã hội trong suốt 75 năm tới. Đó không chỉ là một lựa chọn tồi về kinh tế, mà còn là một sự đánh đổi đầy hậu họa về mặt đạo lý và dài hạn.