Thị trường Trung Quốc hút vốn trở lại, tuy nhiên tăng trưởng kinh tế vẫn là dấu hỏi lớn

Các thị trường chứng khoán, tiền tệ và thị trường trái phiếu trong nước của quốc gia này vẫn đang trên đà mang lại lợi nhuận tích cực cho nhà đầu tư trong năm 2025 — một kịch bản chưa từng thấy trong nửa thập kỷ qua. Tuy nhiên, đợt tăng giá của thị trường chứng khoán đã mất đà trong vài tuần gần đây, trong khi lợi suất trái phiếu thấp do hiện tượng giảm phát lan rộng.

Bước sang năm mới, người tiêu dùng vẫn duy trì tâm lý bi quan và thị trường bất động sản đang trong tình trạng đình trệ. Điều này khiến nền kinh tế phải nhờ vào sự bùng nổ xuất khẩu liên tục, đủ để các nhà lãnh đạo quốc gia đạt được mục tiêu tăng trưởng khoảng 5%.

Các quỹ đầu tư nước ngoài như BlackRock, Fidelity International và Amundi SA cho biết có thể sẽ có thêm dòng tiền chảy vào các thị trường Trung Quốc trong năm tới. Và nếu sự lạc quan đó lan tỏa đến người tiêu dùng và hỗ trợ các kế hoạch mở rộng của các công ty, hy vọng tâm lý tích cực có thể bắt đầu thúc đẩy động lực cho nền kinh tế thực sự.

“Điều từng được coi là ‘không thể đầu tư,’ rồi ‘chọn lọc thú vị,’ giờ đây đã trở thành ‘không thể thiếu’ đối với một số người,” ông Aidan Yao, chiến lược gia đầu tư cấp cao khu vực châu Á tại Amundi Investment Institute cho biết. “Khi những người hoài nghi trở thành người tin tưởng, vốn bị để ngoài lề sẽ trở lại Trung Quốc, giúp thúc đẩy giai đoạn tiếp theo của sự tăng trưởng thị trường.”

Cổ phiếu niêm yết tại Thượng Hải tăng lên mức cao nhất trong một thập kỷ, đồng nhân dân tệ dự kiến có mức tăng hàng năm đầu tiên kể từ năm 2021 so với đồng Đô la Mỹ và các quỹ toàn cầu đổ xô mua trái phiếu chính phủ đô la và euro của Trung Quốc.

Nhà đầu tư nước ngoài đã tăng lượng nắm giữ cổ phiếu Trung Quốc với tốc độ nhanh nhất kể từ năm 2020 tính đến cuối tháng. Họ cũng đã giảm bớt việc bán trái phiếu chính phủ được nhìn thấy trong ba năm qua mặc dù lợi suất thấp.

Sự hào hứng của thị trường bắt đầu vào đầu năm nay với khoảnh khắc được gọi là DeepSeek, khi startup trí tuệ nhân tạo nội địa gây chấn động thế giới và thách thức sự thống trị công nghệ Mỹ bằng cách trình diễn các mô hình AI có hiệu suất tương đương với các chatbot hàng đầu thế giới với chi phí phát triển thấp hơn rõ rệt.

Tâm lý cũng được củng cố nhờ nền tảng thương mại mạnh hơn của Trung Quốc, được hỗ trợ bởi vị thế gần như độc quyền về nguyên liệu đất hiếm và sự chuyển hướng chiến lược giảm sự phụ thuộc vào người tiêu dùng Mỹ.

Khi Trung Quốc phải đối mặt với các mức thuế của Tổng thống Mỹ Donald Trump và sự gia tăng chủ nghĩa bảo hộ kinh tế trên toàn thế giới, quốc gia này đã tích lũy được thặng dư thương mại 1.1 nghìn tỷ đô la trong 11 tháng đầu năm — con số kỷ lục.

Kể từ năm 2023, chính phủ của Chủ tịch Tập Cận Bình đã giảm bớt các biện pháp kiểm soát đối với các công ty công nghệ. Một sự thay đổi rõ ràng hơn diễn ra vào đầu năm nay khi ông tổ chức cuộc họp hiếm hoi với các ông trùm công nghệ, bao gồm đồng sáng lập Alibaba Group Holding Jack Ma, báo hiệu sự ủng hộ với các doanh nhân tư nhân khi quốc gia chuẩn bị cho chiến tranh thương mại với Mỹ.

Nhà chức trách cũng đã tăng cường hỗ trợ cho các thị trường vốn, bắt đầu bằng một gói kích thích lớn vào cuối năm 2024 nhằm chứng minh với nhà đầu tư rằng họ vẫn quan tâm đến tăng trưởng. Kể từ đó, ngân hàng trung ương đã cung cấp hỗ trợ thanh khoản chưa từng có cho thị trường chứng khoán thông qua các công cụ mới bao gồm các thỏa thuận tương tự quỹ ổn định.

“Sự kết hợp giữa ổn định nền kinh tế, kiểm soát rủi ro thị trường bất động sản và lợi nhuận mạnh hơn có thể nâng cao hơn nữa sự quan tâm của nhà đầu tư nước ngoài,” Joseph Zhang, quản lý danh mục đầu tư tại Fidelity, người đang nắm giữ lượng lớn cổ phiếu Trung Quốc cho biết. “Một thị trường tăng giá chậm có thể thúc đẩy tâm lý xã hội và niềm tin người tiêu dùng, dù hiệu ứng về tài sản có thể bị hạn chế.”

Dù các hộ gia đình đã tích lũy được khoảng 4.5 nghìn tỷ nhân dân tệ (639 tỷ đô la) trong vài năm qua từ đợt tăng giá thị trường chứng khoán, con số đó vẫn bị lấn át bởi sự sụt giảm 20 nghìn tỷ nhân dân tệ trong giá trị tài sản nhà ở, theo Christopher Beddor, phó giám đốc nghiên cứu Trung Quốc tại Gavekal Dragonomics.

Thị trường bất động sản vẫn chưa thoát khỏi khó khăn, với sự sụt giảm giá nhà trở nên nghiêm trọng hơn trong vài tháng gần đây. Khủng hoảng này được thể hiện rõ qua áp lực tài chính của China Vanke Co., với nhà phát triển đang gặp khó khăn làm chao đảo thị trường trong tháng này khi bất ngờ yêu cầu hoãn thanh toán trái phiếu địa phương.

Tăng trưởng doanh số bán lẻ của quốc gia này là yếu nhất kể từ khi bùng phát Covid trong khi đầu tư tiếp tục giảm trong tháng 11, theo dữ liệu được Cục Thống kê Quốc gia công bố vào thứ Hai.

Nền kinh tế cũng đang chìm trong giảm phát, với giá cả cả ở khối tiêu dùng và sản xuất dự kiến sẽ giảm năm thứ ba liên tiếp, chuỗi giảm dài nhất kể từ khi Trung Quốc chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường vào cuối những năm 1970.

Đợt tăng giá thị trường chứng khoán đã suy yếu trong những tuần gần đây giữa bối cảnh dữ liệu ảm đạm và thiếu các biện pháp kích thích mạnh mẽ. Vào thứ Ba, chỉ số Hang Seng China Enterprises và MSCI China đều đã giảm ngắn hạn vào vùng điều chỉnh kỹ thuật.

“Trung Quốc ở một chừng mực nào đó đã trở nên có thể đầu tư, nhưng nhiều nhà quản lý quỹ vẫn cẩn trọng khi đầu tư số tiền lớn vào một thị trường mang tính đầu cơ như vậy,” Beddor nói. “Họ sẽ thích nếu cổ phiếu Trung Quốc tăng giá vì nền kinh tế rõ ràng đang vượt qua khó khăn, nhưng điều đó không phải vậy.”

Nhà đầu tư nước ngoài chiếm khoảng 2% thị trường trái phiếu liên ngân hàng của Trung Quốc và khoảng 4% thị trường cổ phiếu nội địa. Điều đó có nghĩa chìa khóa cho sự tăng trưởng lành mạnh phụ thuộc nhiều hơn vào các yếu tố nội sinh như dòng vốn dài hạn từ các công ty bảo hiểm và quỹ hưu trí, Zhang của Fidelity nói.

Đối với Adrian Zuercher, đồng trưởng bộ phận Phân bổ Tài sản Toàn cầu tại UBS Global Wealth Management, một thị trường chứng khoán tăng giá và các đợt phát hành cổ phiếu lần đầu (IPO) sôi động có thể củng cố niềm tin cho các doanh nhân tư nhân, điều quan trọng để phục hồi đầu tư. Đà thị trường tích cực hơn cuối cùng có thể dẫn đến sự phục hồi của đầu tư trực tiếp nước ngoài, vốn đã yếu trong nhiều năm, ông nói thêm.

Nhu cầu mạnh mẽ đối với trái phiếu chính phủ offshore của Trung Quốc, được định giá gần như ngang bằng với trái phiếu Kho bạc Mỹ mặc dù quốc gia này có xếp hạng tín dụng thấp hơn, có thể giúp hạ chi phí huy động vốn cho các công ty phát hành nợ ở nước ngoài. Trong khi đó, sự tăng giá bền vững của đồng nhân dân tệ cũng có thể thúc đẩy nhiều nhà xuất khẩu đưa thu nhập về trong nước và tăng chi tiêu nhằm hỗ trợ tăng trưởng nội địa.

Bước sang năm 2026, các nhà lãnh đạo Trung Quốc đã cho biết họ sẽ duy trì hỗ trợ kinh tế nhưng không tăng cường kích thích. Lãnh đạo sẽ “linh hoạt và hiệu quả” sử dụng các biện pháp cắt giảm lãi suất và dự trữ bắt buộc, đồng thời duy trì mức thâm hụt ngân sách và chi tiêu chính phủ “cần thiết,” theo thông báo sau khi kết thúc Hội nghị Công tác Kinh tế Trung ương.

Egon Vavrek, người đứng đầu bộ phận cổ phiếu thị trường mới nổi và châu Á tại BlackRock, dự kiến cũng sẽ có dòng tiền đáng kể chảy vào cổ phiếu Trung Quốc trong năm tới.

Đó sẽ là một “kịch bản thực sự tuyệt vời” nếu các yếu tố cơ bản kinh tế được cải thiện có thể giúp kéo thị trường đi lên, ông nói.